Systemu terapeutyczne
To urządzenia lub postać leku dozująca lub uwalniająca substancję leczniczą z zaprogramowaną szybkością przez określony czas. Szybkość uwalniania substancji leczniczej jest niezależna od jej ilości pozostającej w systemie, czyli jest zgodna z kinetyką zerowego rzędu.
Substancja lecznicza może znajdować się w postaci stałej, roztworu lub zawiesiny.
Doustny system terapeutyczny
Dozowanie leku następuje na skutek wytworzenia wysokiego ciśnienia osmotycznego, które powoduje wypychanie roztworu substancji leczniczej ze zbiornika w kształcie tabletki powlekanej roztworem substancji wielkocząsteczkowej z otworem w otoczce.
Systemy jednokomorowe (elementarna pompa osmotyczna) (oral Osmolic system) - w tabletkach zawarta jest substancja lecznicza rozpuszczalna w wodzie otoczona błoną półprzepuszczalną dla wody. Woda rozpuszcza substancję leczniczą, a roztwór pod wpływem powstałego ciśnienia osmotycznego zostaje wypchnięty przez otwór dozujący do żołądka lub jelit
Np. Acetozolamid, Indometacyna, Chlorowodorek norefedryny
Systemy dwukomorowe - jedna komora ma otwór i zwiera substancje leczniczą w formie zawiesiny, a druga oddzielona błoną elastyczną wypełniona jest substancją osmotycznie czynną (np. NaCl)
Np. Nifedypina, Metoprolol, Oksprenolol
Transdermalne systemy terapeutyczne (TST)
To kilkuwarstwowe plastry o powierzchni 5 - 20cm2 nalepiane na powierzchnię skóry, najczęściej za uchem, na klatce piersiowej, na pośladku. W ten sposób podaje się substancje ulegające rozkładowi w przewodzie pokarmowym lub szybkiemu metabolizmowi w wątrobie, ponieważ substancja lecznicza wchłania się przez skórę bezpośrednio do krwioobiegu
Skóra jest mało przepuszczalna dla większości leków. W celu zwiększenia jej przepuszczalności stosuje się promotory wchłaniania np. w systemie z estradiolem stosuje się etanol. Inne promotory to kwas olejowy, glikol propylenowy.
Np. Nitrogliceryna, Skopolamina, Klonidyna, Nikotyna, Testosteron.
Ich czas działania 12h - 3 dni
Oczny system terapeutyczny
Wprowadzany jest pod powiekę
Np. Ocusert zawierający pilokarpinę
Domaciczny system terapeutyczny
Jest to mikrosomalna metoda antykoncepcji popularnie zwana spiralką.
Np. system z progesteronem, gdzie 38 mg progesteronu zawieszone jest w oleju silikonowym z dodatkiem BaSO4. Mają kształt litery T
Implantacyjny system tera
Jest stosowany w postaci kulek, kapsuł, tubusów wytwarzanych na bazie silikonów. Uwalnianie substancji leczniczej odbywa się na drodze dyfuzji substancji z silikonowego materiału do tkanki.
Systemy te są wszczepiane pod skórę na okres 7 lat. Są to najdłużej działające postacie leku.
Np. z estradiolem, Lewonogestrelem
Infuzyjny system terapeutyczny
Może być wszczepiony pod skórę, wprowadzony do organizmu lub umieszczony na zewnątrz na przedramieniu lub w okolicy klatki piersiowej. Służy do dozowania substancji leczniczej bezpośrednio do naczynia krwionośnego. Źródłem energii jest zjawisko osmozy (wewnętrzne), lub energia elektryczna lub mechaniczna (zewnętrzne).
Udoskonalone modele pozwalają utrzymać stężenie glukozy we krwi prawie fizjologiczne. Dozują insulinę w dwóch rodzajach dawek:
Mniejszej między posiłkami
Większej przed lub podczas posiłku