19.10.2009 (brak wykładu z 12.10.2009)

Orzecznictwo Trybunału Praw Człowieka:

• Grupa więźniów złożyła skargę do T, że umieszczeni są w celach izolacyjnych. Skarga, że nie mają się prawa zrzeszać.

Art. 11 konwencji: Skarga nieuwzględniona, bo art11 nie przewiduje prawa więźniów do przebywania w swoim towarzystwie. Wspólny cel to np. prawo organizacji regionalnych

• Dom Macedońskiej Cywilizacji: czy w Grecji może być takie stowarzyszenie, które zostało nieuznane, bo celem wg Greków była separacja od Grecji.

T. stwierdził, że nie można tak prewencyjnie działać. Mieszkańcy każdego regionu mogą tworzyć stowarzyszenia dla pielęgnacji wspólnych celów.

Istotnym jest w jaki sposób prawo danego kraju rozwiązuje problem legalności zakładania stowarzyszeń.

T stanął na stanowisku, że państwa są uprawnione do oceny zgodności celów i działalności. Ustawy krajowe powinny przewidywać regulacje zawarte w konwencji.

Prawo wstąpienia i należenia do istniejącego związku:

Nigdy trybunał nie przyjął koncepcji, że jednostce należy się roszczenie przyjęcia do org. Istnieje brak obowiązku przyjęcia do stowarzyszenia.

Wolność zrzeszania obejmuję:

• Wolność wyboru nazwy zrzeszenia

• Uchwalenia statutu

• Wyboru i kontroli organów

Wybór nazwy - problem w Turcji:

Turecka zjednoczona Partia Komunistyczna. Skarga na odmowę zarejestrowania tej partii jako, że konstytucja turecka zakazuje organizacji szerzących komunizm.

T. przyjął, że ochrona na podstawie art11 konwencji obejmuje wybór nazwy przez partię czy stowarzyszenie i ochrona ta obowiązuje przez cały czas istnienia organizacji.

Zakaz przymusu przynależności:

• Niektóre samorządy np. adwokacie czy lekarskie - trzeba przynależeć

• Webster v. UK - negatywna ochrona przed przymusem przynależności nie idzie tak daleko jak w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Nie oznacza to natomiast, że konwencja tego nie dotyczy.

• Sposób interpretowania konwencji: T. opowiedział się za dynamiczną interpretacją. Trzeba zgodnie z dniem dzisiejszym. (zależy od uwarunkowań, konkretnego przypadku)

• Przymus przynależenia nie zawsze oznacza złamanie konwencji. Chyba, że groźba utraty pracy i pozbawienia środków do życia to narusza art.11

• Rolnicy v. Francja - 10 rolników sprzeciwiało się łowiectwu. Zostali zmuszeni na mocy ustawy dot. Stowarzyszeń łowieckich do przynależności do takiego licencjonowanego koła i wyrażenia zgody dla wszystkich łowców z gminy do polowania na ich gruncie. Przegrali wszystkie sprawy. Obowiązek chcieli odrzucić, bo sprzeciwiali się polowaniu. Trybunał orzekł, że karne zmuszenie do należenia do stowarzyszenia sprzecznego z jego przekonaniami i przeniesienia na stowarzyszenie prawa do gruntu ze wskazaniem na cele, których jednostka nie aprobuję wykracza poza granicę tego co można zaakceptować jako konieczne do zapewnienia właściwej równowagi sprzecznych interesów i nie mogłoby być uważane za proborcjonane.

• Głęboka ingerencja typu przymusowego- nakłanianie taksówkarzy pod groźbą odebrania licencji pomimo że nie zaakceptował działalności organizacji.

Ograniczenia praw wskazanych w konwencji:

• Art.15 - wojna i inne niebezpieczeństwa zagrażające państwu

• Klauzula bezpieczeństwa

Są to wyjątkowe przepisy i należy je traktować restrykcyjnie i zawężająco.

Komisja praw człowieka przyjęła, że u podstawy takiego ograniczenia w korzystaniu z wolności i praw z konwencji nie mogą być inne niż w danej klauzuli wyjątkowej.

Kryteria nie mogą być interpretowane jako zwykłe rozumienie. Jeżeli państwo powołuję się na klauzulę, to trybunał bada legalność działań ograniczających.

Wymagania jakie stawia Trybunał:

1. Prawo musi być wystarczająco dostępne.

Obywatel musi mieć możliwość uzyskania odpowiedniej wiedzy w zakresie okoliczności sprawy ze względu na normy prawne w tej kwestii zastosowane. Jest to ograniczenie IGNORANTIA IURIS NOCET.

2. Norma nie może być uznawana za prawo jeżeli nie jest sformułowana z wystarczającą precyzją umożliwiającą obywatelowi jego postępowanie.

3. Niedopuszczalne jest przyznanie władzy wykonawczej uprawnienia do ograniczeń na zasadzie swobodnego uznania. Norma powinna określać z wystarczającą dokładnością zakres uprawnień przyznanych władzy albo sposób wykonywania tej władzy. Nawet jeżeli cel jest uzasadniony to należy stworzyć jednostce możliwość ochrony przed ingerencją. Limitowane władztwo.

Dalej Trybunał bada czy te ograniczenia są konieczne w społeczeństwie demokratycznym:

1. Czy cel nałożonego ograniczenia jest konieczny

2. Czy zastosowane środki są proporcjonalne wobec służącego do osiągnięcia celu

Cel konieczny nie jest tak elastycznym pojęciem jak użyteczny czy pożądany i trzeba podchodzić do niego bardziej rygorystycznie.

Społeczeństwo - tolerancja i otwartość. Nie wolno przyjmować, że tezy poglądy większości mają pierwszeństwo przed poglądami mniejszości.

Trzeba doprowadzić do równoważności pozwalającej uniknąć nadużyć wynikających z uprzywilejowanej pozycji.

T. przyjął, że każde ograniczenie korzystania z prawa z konwencji musi być proporcjonalne do celu.

Trzeba pkt równowagi między indywidualnymi interesami. Jest to trudne zadanie. Władze mają większe możliwości oceny społecznej niż Trybunał badając prawo zawarte w konwencji.

Sprawa 10 rolników v Francja:

Trybunał podkreślił, że skarżący sprzeciwili się ze względów etycznych, a ich żądania warte są poszanowania w demokratycznym społeczeństwie. Skarżący nie mieli żadnej rozsądnej opcji rezygnacji z członkowstwa de facto- przymus bycia członkiem org.

Ich opinie ogólne niewzięte pod uwagę w związku z tym obowiązek nie ,mógł być uznany za proporcjonalny do celu.

Prawne zmuszanie kogoś do przyłączenia się do stowarzyszenia nie zgodnego z przekonaniami i naruszenie prawa do gruntu wykracza poza granicę tego co konieczne do zapewnienia równowagi sprzecznych interesów.

Turecka partia komunistyczna:

T. uznał, że nie może uznać rozwiązania z powodu braku innych powodów niż nazwa. T. stwierdził, że środek tak drastyczny połączony z zakazem dla ich liderów sprawowania funkcji z w innych organizacjach jest to środek nieproporcjonalny do celu. Nie może być w rezultacie uznany za konieczny.

1993 Partia Wolności Demokracji (Turcja) - popiera demokratyczne rozwiązanie problemu kurdyjskiego zgodnie z prawem międzynarodowym. 3 miesiące po powstaniu, prokurator wniosek o rozwiązanie i sąd uznał go. Partia wniosek do T.P.Czł.

T. zwrócił uwagę, że z program tej partii nie przewidywał odrzucenie zasad demokratycznych. Nie można uznać, że inne cele bo nie ma dowodów, że nieuczciwa. Rozwiązana dlatego że skorzystała ze swobody wypowiedzi. Rozwiązanie ze skutkiem natychmiastowym i majątek dla państwa.

Zdaniem T. rozwiązanie partii nie proporcjonalne do calu i niekonieczne w kraju demokratycznym.

Ograniczenia podmiotowe w prawie stowarzyszania się przez członków sił zbrojnych, policji, urzędów adm.( Konwencja art11 ust2)

Sprawa przeciwko Węgrom: kwestia co do tego, że ograniczenie powinno być zgodne z prawem.

Trybunał zauważył, że zgodność z przepisami wew., wypełnienie wymogów dot. Jakości prawa. Przewidywalność i brak arbitralności dot. to konstytucyjnego zakazu członkostwa policjantów w partii politycznej.

T. stwierdził, że warunek przewidywalności został spełniony. Skarżący mógł odpowiednio uregulować swoje zachowanie i nie było arbitralności. Prawo po stronie państwa węgierskiego. Stwierdzono, że chodzi o depolityzację sił policyjnych i wzmocnienie demokracji pluralistycznej. Wymogi apolityczności służb państwowych były apolityczne.

T. rola policji nie osłabła z powodu apolityczności.

Kryterium apolityczności środków:

Bardzo trudne. T. ze względu na historię pewnych państw, niektóre państwa ze względu na historię pewnych państw, niektóre państwa ze względu wzmocnienia demokracji. Uznać za konieczne wprowadzenie do konstytucji ogr. Dot. funkcjonariuszom zakazu działalności politycznej. Wielka Izba Trybunału na Węgrzech (które kiedyś rządzone przez 1 partię) mogło być uznane te środki za konieczne dla społeczeństwa dla zapewnienia neutralności.

Ograniczenia dot. pracowników administracji państwowej:

Trybunał : pojęcie to powinno być interpretowane wysoko, tylko dot. tych pracowników którzy mają konkretny i bezpośredni związek z wykonywaniem władzy w państwie lub realizują podstawowe funkcje państwa.

Nie może to oznaczać wszystkich pracowników sektorów państwowych lub adm. Rządowej.

SPRAWY PRZECIWKO POLSCE PRZED TRYBUNAŁEM

1. Sprawa odmowy zarejestrowania Związku Jedności Ludności Śląskiej z 2001r

Trybunał uznał, że nie miało miejsce naruszenie art.11 konwencji. Sąd odmówił zarejestrowania ze względu na nazwę i statut (odwoływano się do narodu śląskiego)- śląska mniejszość narodowa. Nie istniejąca mniejszość narodowa korzystała, by z uprawnień. Trybunał stwierdził, że sądy oparły się na licznych przepisach prawa polskiego w uzasadnionym celu dla zapobiegania nieporządkowi.

Tylko przekonujące i konieczne powody mogą ograniczać zrzeszenie się, ale wolność zrzeszania się nie jest absolutną a ochrona praw nie może prowadzić do ogr. Innych praw. Trybunał uznał, że prawo polskie miało prawo do usprawiedliwionych obaw.

Wielka Izba Tryb. W 2004 roku podtrzymała stanowiska z 12.2001r

2. Pozbawienie etnicznych Żydów i Polaków. Jako cel występowanie na drogę sądową przeciwko zbrodnią. Sąd odmówił legalizacji stowarzyszenia, bo pojęcia te wprowadzają nienawiść między obywatelami i znieważają sędziów i prokuratorów.

Trybunał podzielił pogląd Polski, że założenia są rasistowskie. T. przyjął, że skarżący chcieli przyjąć art.11 jako podstawę postępowania. Zachodzi przypadek z art.17 konwencji - zakaz nadużywania praw przewidzianych w konwencji.

27.10.2009

3. Byczkowski i inni v. Polska

• Wolność zgromadzania się i zrzeszania

• Grupa osób i stowarzyszenie zwróciły się do Warszawy o pozwolenie na przemarsz i wiece w sprawie homoseksualistów.

• Władze odmówiły - wzgląd na przepisy ruchu drogowego i obawy zamieszek

• Sprawa do Trybunału- Homofobia władz

• Parady się odbyły, decyzja władz uchylona

• Skarga: zarzucenie, że prawo pokojowego zrzeszania zostało odrzucone przez sposób jak władze zastosowały przepisy i niebyło procedury, która by pozwoliła dochodzić prawa. Zarzut, że inne organizacje zgodę otrzymały.

• Między wydarzeniami, a skargą było orzeczenie TK, który odrzucił przepisy ruchu drogowego jako niezgodne z prawem do zgromadzania się.

• Ograniczenia naruszały zasadę proporcjonalności, zasada ta powinna być przy korzystaniu ze wszystkich praw konstytucyjnych

• Do T.Praw Człowieka, że TK wzmaga ich roszczenia

• Oczywiste naruszenie art.11 konwencji

• Władze adm. Przyznały, że decyzje Prezydenta Miasta były wydane z naruszeniem prawa, ale to stwierdzono po terminach planowanych demonstracji.

• Trybunał uznał, że skuteczność środka odwoławczego powinna umożliwić odwołanie przed terminem odbycia się zgromadzenia

• Władzę polityczne mogą odmówić zgromadzenia, ale nie mogą zmienić daty zgr.

• Wolność zgr w takim przypadku może być pozbawiona sensu.

Trybunał uważa, że powinny być sensowne terminy. Nie jest przekonany, że środki prawne mogły doprowadzić do naprawienia naruszeń konwencji.

Decyzje adm. I instancji - brak uzasadnienia merytorycznego, w których brak naruszeń konwencji, bo tam tylko dane techniczne.

Decyzja wydana przez urzędnika działającego w imieniu prezydenta miasta. Trybunał nie mógł pominąć faktu, że w maju 2005 w GW prezydent zapowiedział, że odmówi.

EPTC: niewielki zakres ograniczenia wolności wypowiedzi, jednak wypowiedzi władz politycznych powinny być samoograniczone, gdyż takie wypowiedzi mogą być brane za instrukcję dla urzędników podległych.

W rezultacie naruszenie prawa wolności zgromadzania się.

Trybunał wyczulony na sprawy homoseksualistów.

Rola administracji publicznej to realizacja dobra publicznego. Organ adm powinien stosować ustawy, ale celem tego działania jest realizacja dobra publicznego, a nie samo stosowanie prawa tak jak to robią sądy. (koncepcja stopnia związania prawem)

To co dla sądu celem, dla adm jest środkiem.

Inne dokumenty o wolnościach zgromadzania i zrzeszania się:

1. Konwencja o prawa dziecka przyjęta przez ONZ (Polska w1991r)

• Art. 1 - dziecko - każda osoba ludzka poniżej 18lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka jest pełnoletnia

• Art.15 - państwa strony uznają prawa dziecka do swobodnego zrzeszania się oraz wolności pokojowych zgromadzeń. Jedyne ograniczenia dot. klauzuli bezpieczeństwa.

• Polska przyjęła konwencję, ale dołączyła do niej deklarację, że RP uważa - wykonywanie przez dziecko praw wykonuje się z poszanowaniem władzy rodzicielskiej i zgodnie z polskimi zwyczajami i tradycjami dot. miejsca dziecka w rodzinie i poza nią.

Europejska Karta Samorządu terytorialnego

• Strasburg 1985

• Ratyfikowana w 1994 w PL bez zastrzeżeń

• Źródło prawa obowiązującego w Polsce

• Źle przetłumaczona - nazwana Samorządu Teryt. A dotyczy tylko lokalnego. W Dz. U jest także regionalnego.

• Art.10 - wykonując swoje uprawnienia społeczności lokalne mają prawo współpracować z innymi społecznościami lokalnymi oraz zrzeszać się z nimi w granicach określonych prawem w celu realizacji zadań, które stanowią przedmiot ich wspólnego zainteresowania.

• Art. 10 ust2 - prawo społ. Lokalnych do przystąpienia do stowarzyszenia ma na celu ochronę i rozwijanie wspólnych interesów oraz prawo do przystąpienia do międzynarodowego stowarzyszenia samorządów teryt. Będzie zaakceptowane w każdym kraju.

• Art. 182 Konstytucji RP i inne ustawy realizują te prawa. 15.09.2000- o zasadach przystępowania jednostek samorządu teryt. Do międzynarodowych zrzeszeń.

• Sprostowano nazwę tej karty na samorządu lokalnego konwencją WE.

• W świetle WE: Karta Praw Podstawowych

• 12.04.1989 - wymieniono wolność zgr i stowarzyszeń (brak mocy wiążącej)

• 2000r- art12- każdy ma prawo swobodnego stowarzyszania się na wszystkich poziomach z którego wynika prawo każdego do przystąpienia do związków zawodowych dla ochrony własnych interesów.

• Art12 jest tożsamy z 11konwencji, ale rozumiany jest szerzej

• Art. 53- ograniczenie korzystania z praw i wolności tylko w drodze ustawy, z poszanowaniem praw i wolności. Ogr. Tylko gdy jest konieczne i wynika ze wspólnego interesu i chroni prawo jednostek. Zasada proporcjonalności. Ograniczenia nie mogą być dalej idące niż w art12 ust2

Zakres tych praw określa nie tylko europejska konwencja, ale także ETPC

Konstytucyjne podstawy swobody zrzeszania się:

• W większości konstytucji państw m.in. Belgia, Francja, Holandia

• Polska: rozdział II KRP

• Art58 ust1- wolność zrzeszania zapewnia każdemu

• Dalej podane rozszerzenie i wyszczególnienie tej zasady.

• Art. 30 przyrodzona i niezbywalna godność

• Źródło ma charakter ponad konstytucyjny, bo konst ani żaden inny akt nie są źródłem wolności praw człowieka i obywatela. Wyraźnie stwierdził to prof. Sarnecki.

• Wolność zrzeszania się dot. także związków wyznaniowych

3.11.2009

4. Wolność zrzeszania się w świetle prawa o stowarzyszeniach

Ustawa z 7.04.1989 - prawo o stowarzyszeniach

• Ma charakter ogólny. Lex generalis

• Wolność zrzeszania się niezależnie od woli ustawodawcy

• Ustawodawca odróżnia prawo tworzenia stowarzyszeń i prawo zrzeszania się już istniejących stowarzyszeniach.

Prawo przysługuje obywatelom mającym pełną zdol. Do czynności pr. I niepozbawionych praw publ.

Na równi z obywatelami są cudzoziemcy zamieszkujący na terenie RP.

Wymogi te są wyczerpujące.

Orzeczenie SN z 1993: zakwestionowane prawo byłych żołnierzy Wermachtu do zrzeszania się. Prawo to jest demokratyczne, jego realizacja służy interesowi ogółu. Sąd nie może odmówić rejestracji.

Kto ma prawo tworzyć stowarzyszenie może być zrzeszony już w istniejących stowarzyszeniach.

• Kategorie osób, które mogą należeć do stow. , ale nie mogą ich tworzyć

• Małoletni

• 16-18lat ogr zdol do cz pr - mogą należeć do ST. Czynne i bierne prawo wyborcze, ale w składzie zarządu ST muszą większość stanowić osoby o pełnej zdol. Do cz. Pr.

• Poniżej 16- mogą za zgodą przedstawicieli ustawowych należeć do stowarzyszeń wg. Zasad z ich statutu, ale brak prawa głosowania. Chyba, że to grupa która zrzesza małoletnich.

Pozbawienie praw publicznych:

Jest to środek karny - obejmuje m.in. utratę prawa pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu teryt. W KK brak zakazu tworzenia przez te osoby ST.

Art.3 ustawy o ST - sprzeczność z KK i ma pierwszeństwo.

Brak jasności czy te osoby bez praw publicznych czy nie mogą tworzyć czy także należeć i wstępować. Zakaz należenia byłby za szeroki, więc mogą należeć.

Cudzoziemcy zamieszkujący w RP mogą tworzyć i należeć do ST.

Niemający miejsca zamieszkania w RP mogą należeć do ST jeżeli statut przewiduje taką możliwość.

Art.6 ustawy o ST - zakaz ten wynika z wolności człowieka, która może być ogr. Tylko w imię interesu pub, a nie na rzecz innych zrzeszeń niż publiczne. Nie może być tak, że członek ST dobrowolnie zgodzi się na takie rygory. Człowiek nie może się zrzec wolności i godności. (Zasada posłuszeństwa)

Względne posłuszeństwo nie jest zakazane. Bo bez dyscypliny wew. Żadna organizacja nie mogłaby istnieć.

Np. członkowie stowarzyszenia zobowiązani są brać udział w obradach, jeżeli nie wykonuje to sankcja ze statutu.

Są stowarzyszenia - harcerskie, sportowe - gdzie jest przymus, ale ważne w jakim zakresie. Jest granica.

Prof. Langrod - „Naturalna indywidualność nie utonęła w życiu stowarzyszonym”[???].

Jeżeli statut sprzeczny z art.6 to sąd powinien odmówić rejestracji ST.

Jeżeli istniejąca już - to uchylona w trybie nadzoru.

Art. 1 ust2 - prawo zrzeszenia się może podlegać ograniczeniom przewidzianym jedynie przez ustawy, niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego lub porządku oraz ochrony zdrowia i moralności oraz ochronie praw i wolności innych osób.

OGRANICZENIA tylko w drodze ustawy.

Np. czerwiec 2005 - stan wyjątkowy- mogą być zawieszone prawa zrzeszania się, zakaz tworzenia i rejestracji nowych stowarzyszeń, których działalność może zagrozić.

29 sierpień 2002- stan wojenny - ogr. Zrzeszania się przez czasowe ograniczenie działania stowarzyszeń, których działalność może utrudnić działanie służb.

Sam statut ST może wprowadzić warunki jakie musi spełnić osoba, by zostać jego członkiem.

Przepisy statutu nie mogą być sprzeczne z innymi ustawami.

Np. wiek, stan zdrowia, sprawność fizyczna, wykonywanie pewnego zawodu itd.

5. Kodeks prawa kanonicznego

• Prawo wew. Kościoła katolickiego

• Dekret JPII z 1983

• Kanon 1094- kto zapisuje się do ST działającego w jakikolwiek sposób przeciwko kościołowi powinien być ukarany sprawiedliwą karą. Kto zaś popiera takie ST lub nim kieruje powinien być ukarany interdyktem.

• ST walczące z kościołem to takie, które z założenia lub faktycznie prowadzą wrogą działalność przeciwko K polegającą na podważaniu jego praw, pozbawieniu uprawnień i przywilejów lub zwalczanie doktryny.

1. Do takich zalicza się legalnie działające partie polityczne, ST jak i organizacje tajne

2. Ocena charakteru ST należy do sędziego, który powinien uwzględniać stanowisko stolicy apostolskiej oraz brać pod uwagę skutki jego działań.

3. Takie ST to org wolnomularskie, karbonariusze, anarchiści

JP II - nowy kodeks- usuniecie przepisu, który był w poprzednim, który uważał przynależność do masonów za powód ekskomuniki z samego prawa.

Definicja stowarzyszenia (chyba wg ustawy o ST)

Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych.

• Dobrowolność

Nie można przymuszać do przynależności do ST, ani ograniczać prawa wystąpienia. Dobrowolne zrzeszenie się. Nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do ST, albo pozostawania poza nim.

Art. 6 ust2 - stowarzyszenie jest dobrowolnym ST, wokół określonego celu

• Samorządność

ST w swojej działalności niezależnie od władz państwowych i samorządowych. Samodzielnie podejmuje decyzje. Samo uchwala statut i decyduje o jego zmianach. W sposób autonomiczny wybiera władze, uchwala akty wew i określa strukturę organizacyjną.

• Trwałość

Czas jego działania jest nieograniczony. Chyba, że chodzi o organizację powołaną tylko do jednego wskazanego celu np. budowy pomnika

• Cel niezarobkowy

Działalność nie może być ustanowiona tylko i wyłącznie na osiągnięcie zysku. Nie wyklucza prowadzenia działalności gospodarczej z której zysk przeznaczony jest na cel statutowy.

Członkowie ST wykonują społeczne prace na cel ST, ale ustawa pozwala zatrudnić pracowników do prowadzenia swoich spraw. Zatrudnienie niezależne od członkowstwa w ST, ani wyboru do władz org.

Sąd Apelacyjny w Wa-wie: oparcie działalności ST na pracy społ członków, nie wyłącza możliwości poddania pewnej sfery działalności regułom odpłatności. Możliwość łączenia członkostwa z pracą na rzecz ST może dot. w ograniczonym zakresie członków zarządu.

Dopuszcza etatowych płatnych członków ST.

ST mogą należeć do OM.

Na zasadach ze statutów, jeżeli nie narusza to zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych w których RP jest stroną.

Na terytorium RP mogą działać ST międzynarodowe, ale wiążą ich wtedy zasady z ustawy o prawach ST. (tak samo jak krajowe ST)

Wyłączenia spod ustawy:

1. Zrzeszenia podobne do ST

2. Organizacje społeczne działające na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych (m.in. związki zawodowe, PCK)

3. Kościoły i inne związki wyznaniowe oraz ich osoby prawne

4. Komitety wyborcze (np. do sejmu)

5. Partie polityczne

ST podlega obowiązkowi wpisu do KRS.

Chyba, że ustawa stanowi inaczej.:

• Wpis do rejestru na wniosek podmiotu, którego wpis dotyczy

• Właściwy sąd rejonowy jako sąd rejestrowy ze względu na siedzibę

• Wpis do krs w drodze postanowienia, skuteczny z chwilą wydania

Nadzór na ST:

1. Wojewoda (tylko zakres nadzoru)

2. Starosta (pozostałe przypadki)

Nadzór dot. tylko legalności. Ma ustalić czy działa zgodnie z obowiązującym prawem i czy przestrzega postanowień statutu o charakterze obligatoryjnym. W żadnym wypadku nadzór nie dot. celowości podejmowania uchwał lub innych działań ST.

Uprawnienia organów nadzorczych nie mają charakteru władczego.

10.11.2009

Rodzaje stowarzyszeń:

1. Nierejestrowane

2. rejestrowane w krs,

uzyskują osobowość prawną, min 15 osób musi wyrazić chęć jego założenia. Posiadają pełną zdolność prawnej i pełnia praw publicznych.

Osoby małoletnie nie mogą zakładać, ale mogą być członkami.

Od 13 do 15 lat mogą być członkami bez prawa głosu. Od 16 do 18 za zgodą mogą przystąpić, ale mają już prawo zasiadania w organach, np. w zarządzie, ale 2 warunki, statut musi przewidywać, że małoletni mogą być członkami stowarzyszenia i osób pełnoletnich w zarządzie musi być więcej niż małoletnich.

Tylko osoby fizyczne mogą tworzyć stowarzyszenia aczkolwiek może być tzw. członkiem wspierającym (chodzi o wsparcie finansowe).

Aby związek stowarzyszeń mógł być utworzony przez osobę prawną:

• Minimum 3 stowarzyszenia taki związek mogą tworzyć

• Stowarzyszenia mogą tworzyć gminy, powiaty i województwa. Musi być co najmniej 3 jednostki samorządu terytorialnego.

Ustawa o stowarzyszeniach jako lex generalis. W innych ustawach przepisy o charakterze lex specialis.

Stowarzyszenie mogą zakładać także cudzoziemcy pod warunkiem, że mieszkają na terytorium RP.

Ci, którzy nie mieszkają w Polsce mogą być członkami stowarzyszeń pod warunkiem, że status przewiduje taką możliwość.

Tworzenie stowarzyszenia:

• Inicjatywa grupy min 15 osób (założyciele) tworzą komitet założycielski.

• Komitet musi uchwalić statut. Statut traktujemy, jako umowa pomiędzy tymi osobami.

W statucie musi być zawarte (art. 10 ust 1):

nazwa stowarzyszenia

(musi odróżniać się od innych stowarzyszeń, organizacji i instytucji zmiana szyku wyrazów nie jest wystarczająca, nie można posługiwać się nazwami zastrzeżonymi, np. abw czy też znanych skrótów np. SA),

teren działania

(np. ogólnokrajowe, określone województwa itp., określenie terenu działania ma istotny wpływ na działalność, np. ustawie o referendum lokalnym, trzeba wyraźnie określić zakres działania, gdy na cały kraj często są oddziały terenowe, które statut musi przewidywać)

i siedziba (jest to określona miejscowość, w której obraduje zarząd, składając wniosek do krs trzeba podać tymczasową siedzibę),

cele

i sposoby realizacji

(cel nie może być sprzeczny z prawem, cel nie musi być bardzo dokładnie określony, ale gdy będzie względnie dokładnie to będzie wiadomo czy może działać tam gdzie są wymagane określone cele statutowe.

Sposoby realizacji też muszą być zgodne z prawem, ustawodawca też nie wymaga, aby zostały one precyzyjnie określone),

Członkowstwo

(sposób jego nabywania i utraty oraz prawa i obowiązki , jeśli nie określimy precyzyjnie, kto może zostać członkiem to powstaje nam stowarzyszenie zamknięte. Jeśli chcemy, aby mogli przystąpić to musimy określić wymagania.

Nie można tworzyć stowarzyszeń, które byłby poddane zasadzie ślepego posłuszeństwa zarządowi),

władze stowarzyszenia

(3 organy są obowiązkowe, walne zebranie członków chyba, że liczy parę tysięcy członków wtedy walne zebranie delegatów w takim wypadku trzeba ustalić zasady wyboru delegatów, zarząd, organ kontroli wewnętrznej, najczęściej komisja rewizyjna, ale mogą być inne nazwy, kompetencje nie mogą być sprzeczne z ustawami),

uzyskiwanie środków finansowych na działalność stowarzyszenia

(główne źródło to zazwyczaj składki, powierza się kompetencje do określenia wysokości składek zarządowi. Stowarzyszenia mogą prowadzić działalność gospodarczą, przy czym uzyskiwane dochody muszą być przeznaczane na realizację celów),

sposoby dokonywania zmian w statucie

(czy walne zebranie członków? Jaka większość? Itp.),

określenie sposobu rozwiązania stowarzyszenia (sposobów jest kilka: możemy określi pewien czas, na jaki stowarzyszenie zawarte, możemy wyznaczyć określony cel jednorazowy i jego realizacja oznacza zakończenie bytu stowarzyszenia, 3 możliwość będzie to uchwała walnego zgromadzenia członów/delegatów i określić większość)

To były elementy obowiązkowe, jakie muszą znaleźć się w statusie, bez nich sąd go odrzuci.

Możemy dodać inne postanowienia w statucie dotyczące innych kwestii, ale trzeba pilnować, aby były zgodne z prawem.

Jak treść ustalona to trzeba go przegłosować, zwykłą większością głosów (przy 15 minimum jest 8 ). Jeśli chcemy stowarzyszenie sportowe to musi być zatwierdzony przez prezesa polskiej organizacji sportu itd. Przy stowarzyszeniach wyznaniowych też jakieś zgody.

Trzeba wyłonić grupę, która dokona rejestracji stowarzyszenia. To nie sami założyciele rejestrują tylko trzeba wyłonić grupę, to oni będą odpowiedzialne za rejestrowanie. Wiąże się z tym odpowiedzialność, trzeba zawiadomić wszystkich.

Rejestracji dokonujemy na wzorach wniosków.

Załącza się statut, protokół z uchwalenia statutu, składamy też listę założycieli, wzory podpisów założycieli i informacje o tymczasowej siedzibie stowarzyszenia. Złożenie takiego wniosku rozpoczyna procedurę rejestrową.

17.11.2009

Charakter prawny statutu stowarzyszenia

• Uchwalany podczas tworzenia stowarzyszenia

• Ustawa nie rozstrzyga jaki jest charakter prawny

• 3 stanowiska:

1. Statut stowarzyszenia jest aktem normatywnym prawa przedmiotowego

1 koncepcja opiera się na założeniu że normy zawarte w statutach stowarzyszeń są normami z zakresu prawa administracyjnego, że państwo, które rejestruje stowarzyszenie albo nie zgłaszając zastrzeżeń do treści statutu albo zatwierdzając statut nadaje mu jednocześnie charakter aktu prawnego. Koncepcja która nie znajduje podstaw w przepisach polskiego prawa o stowarzyszeniach a wywodzi się ze Związku Radzieckiego. Gdyby ją przyjąć to trzeba by uznać że normy wydawane przez organizacje społeczne stają się normami prawa państwowego i są zabezpieczone przymusem państwowym, np. że decyzja o przyjęciu kogoś do stowarzyszenia jako członka albo wykluczenie kogoś spośród członków to byłaby decyzja w rozumieniu kpa. Ale tak przyjąć nie można! Orzeczenie NSA z 1981.

Co innego kiedy organizacja społeczna w tym stowarzyszenie wykonuje funkcje zlecone administracji państwowej? Z mocy ustawy jest powołana do załatwiania spraw z zakresu administracji państwowej, np., wydaje decyzje.

2. Statut stowarzyszenia jest pozaprawnym aktem normatywnym

2 koncepcja mówi że statut jest pozaprawnym aktem normatywnym organizacji społecznej. Organizacyjny akt normatywny. Zwolennicy twierdzą że stowarzyszenie jest korporacją i jako korporacja ma pewną autonomie w zakresie tworzenia norm dotyczących spraw dziejących się wewnątrz korporacji. Statut zawiera normy społeczne ustanowione przez stowarzyszenie jako organizacje społeczna. Są one podobne do norm prawnych ale nie są ustanawiane przez organy państwa a przez organizację reprezentującą interesy jej członków. Respektowanie tych norm, jest zabezpieczone za pomocą środków którymi dysponuje organizacja społeczna a nie państwo. Zwraca się uwagę na to że nie wyjaśnia ta koncepcja wielu istotnych rzeczy, np. jak powstaje statut, wykładni jego postanowień.

3. Koncepcja cywilistyczna

Wg tej koncepcji statut dochodzi do skutku w wyniku złożenia oświadczeń woli. Jest to więc umowa zawarta przez osoby zawiązujące stowarzyszenie do którego przystępują dalsi członkowie stowarzyszenia. W konsekwencji wykładni przepisów statutu stowarzyszenia dokonuje się na podstawie art. 56 i 61 KC. Takie stanowisko przeważa. Wyraża ją Stefan Grzybowski, także SN opowiedział się za tą koncepcją, wszakże tylko pośrednio w jednym z orzeczeń z 1962r. a bezpośrednio SN w uchwale 7 sędziów 15 października 1985r. Ponieważ 7 sędziów, więc ma moc zasady prawnej. Zdaniem SN uchwalenie statutu spełnia przesłanki wymagane przy dokonywaniu czynności prawnej, jest to oświadczenie woli nakierowane na wywołanie skutków prawnych. W uchwale z 11 maja z 2005 roku SN przyjął natomiast, że jest to (statut) JEST AKTEM ustrojowym tworzącym stowarzyszenie. Postanowienia statutu stanowią podstawę działalności stowarzyszenia a także sprawowania nadzoru nad stowarzyszeniem. Cele i działalność danego stowarzyszenia oceniane są na podstawie jego statutu. Sąd zauważył, że przeważa w doktrynie pogląd kwalifikujący sam statut jak i akt przystąpienia (przyjęcia) do stowarzyszenia jako umowę prawa cywilnego która po obydwu stronach powoduje powstanie określonych praw i obowiązków. W tym orzeczeniu SN zajmował się głównie nieco inną kwestią, czy członkowstwo w stowarzyszeniu ma charakter cywilno prawny i stwierdził ze tak. A taki charakter członkowstwa stowarzyszenia jest pochodną przyjęcia koncepcji wyjaśniającej istotę statutu jako umowy. Umowę te zawierają założyciele i mają być tam zawarte postanowienia dotyczące zmian?

Wykładnia przepisów statutu

Jeśli przyjmiemy że jest umowa cywilnoprawną to w konsekwencji jego przepisy mogą być oceniane za pomocą przepisów art. 56 58 65 KC Należy dopuścić stosowanie do statutu przepisów o wadach oświadczenia woli i o przedstawicielstwie z KC

Organy stowarzyszenia

Stowarzyszenie zarejestrowane jest osobą prawną.

Zgodnie z art. 38 KC osoba prawna działa poprzez swoje organy. W sposób przewidziany w ustawie i opartym na niej statucie. Prawo o stowarzyszeniach organy te określa jako władze stowarzyszenia. Niewiele możemy znaleźć regulacji na temat tych organów w przepisach ustawy ale stanowi ona jednak że walne zebranie członków jest najwyższą władzą stowarzyszenia a ponadto stowarzyszenie jest zobowiązane ustawą do powołania zarządu i organu kontroli wewnętrznej.

Możemy wśród organów stowarzyszenia wyróżnić organy uchwałodawcze wykonawcze i sądowe. Organy uchwałodawcze to walne zebranie członków bądź zebranie delegatów.

Wykonawcze to zarząd stowarzyszenia a kontrolne to najczęściej komisja rewizyjna.

Organy sądowe tworzone w niektórych stowarzyszeniach to sądy koleżeńskie. Obligatoryjnymi organami stowarzyszenia są walne zebranie członków, zarząd i organ kontroli wewnętrznej.

Ale stowarzyszenie może mieć jeszcze inne organy - fakultatywne. Zależy od uznania jakie będą miały nazwy i kompetencje, ale nie wszystko zależy od uznania członków.

Np. sąd apelacyjny w Warszawie zakwestionował postanowienie statutu które przewidywało organ Rada Członków Założycieli, co więcej przewidywał ten statut że rada ta nie będzie musiała uzyskiwać absolutorium walnego zgromadzenia które zgodnie z ustawą ma być najwyższą władzą stowarzyszenia. Sąd apelacyjny uznał że przepisy statutu rażąco i w trwały sposób naruszają zasadę równości praw obywateli gdyż dyskryminują członków nie założycieli, naruszają zasadę samorządności stowarzyszenia, zasadę równości członków stowarzyszenia, zasadę demokracji wewnętrznej z której wynika że najwyższym organem powinno być walne zgromadzenie członków a nie rada założycieli.

Walne zebranie członków (zebranie delegatów)

Art. 11 prawa o stowarzyszeniach stanowi że walne zebranie członków jest najwyższą władzą stowarzyszenia.

W skład tego organu wchodzą wszyscy członkowie stowarzyszenia. Jeżeli członkiem stowarzyszenia jest osoba prawna to jest ona reprezentowana przez upoważnione organy.

Nie jest jasno uregulowane czy członek stowarzyszenia może wziąć udział w walnym zebraniu nie osobiście a poprzez swojego przedstawiciela. Wydaj się, że jednak tak. Skoro dopuszcza się w ustawie konstrukcję delegata to chyba można ustanowić pełnomocnika ale dr się nie upiera.

To statut przesądza czy dopuszczalne jest zastąpienie walnego zebrania członków przez zebranie delegatów. Rozstrzyga to w ten sposób ze określa liczbę członków, która jeśli zostanie przekroczona to nie zwołuje się zgromadzenia członków a tylko delegatów. Jeśli tak to musi określić zasady wyboru delegatów i czas trwania ich kadencji.

Statut określa kompetencje walnego zebrania członków. Są to najważniejsze sprawy dla stowarzyszenia uchwalanie statutu i jego zmiany, wybór członków zarządu i kontroli a nawet podjęcie uchwały o rozwiązaniu i decyzja co z majątkiem po zlikwidowanym stowarzyszeniu.

Walne zebranie członków podejmuje swoje decyzje w formie uchwał.

Wszyscy członkowie stowarzyszenia mają równe głosy. Niedopuszczalne jest przyznanie niektórym członkom lub grupom innej ilości głosów niż pozostałym. Ale do końca członkowie stowarzyszenia nie są równoprawni bo na mocy ustawy ograniczone prawa mają ci członkowie którzy nie ukończyli 16 lat. Nie mają prawa udziału w głosowaniu na walnych zebraniach nie mogą korzystać z czynnego i biernego prawa wyborczego do organów stowarzyszenia chyba że wyłącznie zrzesz małolatów..

Zarząd

• Jest obligatoryjny

• Wyboru dokonuje walne zgromadzenie członków(delegatów). Istnieje możliwość prawna powołania zarządu przed zarejestrowaniem stowarzyszenia. Mianowicie przy rejestracji stowarzyszenia wpisuje się do rejestru w dziale pierwszym osoby które wchodzą w skład komitetu założycielskiego i one tworzą zarząd chyba że wyraźnie został powołany inny organ jako zarząd.

• Statut powinien określać skład zarządu i jego kadencję.

Czy członkowie zarządu mogą być pracownikami stowarzyszenia? Sąd apelacyjny w Warszawie uznał że tak, wprawdzie jest wymóg pracy za friko no rzecz stowarzyszenia ale może być to połączone z pracą odpłatną gdy chodzi o członków zarządu

Kierowanie bieżącą działalnością stowarzyszenia i reprezentowanie go na zewnątrz.

Statut powinien rozstrzygać kto reprezentuje, szczególnie ważna reprezentacja przy zaciąganiu zobowiązań. Jeżeli statut nie określa sposobu reprezentowania organizacji nie można regulować tej kwestii w drodze uchwały zwykłego zarządu.

Co to zwykły zarząd?

Sąd uznał że to pojęcie należy interpretować tak jak ono jest przyjęte w innych dziedzinach prawa - Bo zasada spójności systemu prawnego. Pojęcie zwykłego zarządu i czynności, które je przekraczają to są klasyczne pojęcia cywilistyczne i 199 201 209 KC. Przyjąć możemy: przez czynności zwykłego zarządu należy rozumieć załatwianie bieżących spraw związanych z normalną eksploatacją rzeczy i utrzymaniem jej w stanie niepogorszonym.

Pozostałe czynności przekraczają zakres zwykłego zarządu np. zbycie rzeczy ruchomej. Czynności zwykłego zarządu są to czynności niezbędne do prowadzenia prawidłowej gospodarki oraz do utrzymania rzeczy w stanie niepogorszonym.

Czynności zachowawcze: mogą być faktyczne lub prawne każda czynność zachowawcza jest z istoty czynnością zwykłego zarządu ale nie odwrotnie. Statut może przewidywać że zaciąganie zobowiązań powyżej pewnej kwoty wymaga zgody innego organu stowarzyszenia np. walnego zebrania członków albo kontroli wewnętrznej i zgoda taka jest niezbędnym składnikiem czynności prawnej, jeśli jej brak to czynność nie dochodzi do skutku.

Nie mogą być członkami zarządu stowarzyszenia osoby wobec których orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz …… w radzie nadzorczej… Powołanie do zarządu takiej osoby jest czynnością sprzeczną z prawem i nieważną. Osoba wobec której taki zakaz orzeczono nie może być wpisana do KRS a jeżeli się do zakazu nie zastosuje podlega odpowiedzialności karniej z art. 244KK. Tak samo środkiem karnym który może orzec sąd jest zakaz obejmowanie określonego stanowiska w stowarzyszeniu. Zakaz działalności konkurencyjnej, członek zarządu spółki nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi? Ale w stowarzyszeniu taki zakaz nie obowiązuje. ??? Może być skutecznie powołana do organu stowarzyszenia.

Organ kontroli wewnętrznej

Zwyczajowo obligatoryjny organ kontroli nazywany jest komisją rewizyjną. Ścisłe określenie kompetencji tej komisji zależy od postanowień statutu .

Sąd koleżeński

Nieraz w statutach jest przewidziany, a w największych stowarzyszeniach mają 2 instancje. Do kompetencji należy rozpatrywanie straw o naruszenie członków statutu czy też rozstrzyganie sporów między organami czy członkami. Mogą stosować sankcje od upomnienie i nagany aż do wykluczenia. Ale trzeba zapewnić prawo do obrony, przed tym sądem musi obowiązywać zasada domniemania niewinności.

W stowarzyszeniu może być ustanowiony stały sąd polubowny. Przed nim mogą być egzekwowane np. należności składkowe

Charakter prawny uchwał organów stowarzyszeniowych

Uchwały są czynnościami prawnymi. Bez względu na to czy jednomyślne czy też większością. To stanowisko zostało zaakceptowane w orzecznictwie i ma zastosowanie art. 58 KC. Może być tak że w stowarzyszeniu nie ma organów> Sytuacje losowe albo upływ czasu powodują że stowarzyszenie zostaje pozbawione organów.

Jeżeli stowarzyszenie nie ma zarządu zdolnego do działań prawnych sąd na wniosek organu nadzorującego lub z własnej inicjatywy ustanawia kuratora. Jest to jeden ze środków nadzoru nad stowarzyszeniami. Wg art. 603 KPC kuratora dla stowarzyszenia ustanawia sąd opiekuńczy w którego okręgu stowarzyszenie to miało ostatnią siedzibę(postępowanie nieprocesowe). Musi być spełniona przesłanka materialna brak zarządu zdolnego do działań prawnych.

Obowiązki kuratora wg ustawy prawa samorządowego art. 30.

• Kurator jest zobowiązany do zwołania w ciągu 6 miesięcy nie dłużej walnego zgromadzenia członków czy delegatów w celu wyboru zarządu. W tym zakresie przysługują mu uprawnienia zarządu.

• Ponadto do czasu wyboru zarządu kurator reprezentuje stowarzyszenie w sprawach majątkowych wymagających bieżącego załatwienia, jeżeli 6 miesięcy minie to nic, jest to termin instrukcyjny, nie powoduje wygaszenia kurateli bo cel nie został zrealizowany a celem jest wyłonienie zarządu.

• A jeśli kurator z własnej winy lub ponosi odpowiedzialność nie dotrzymał terminów to może być grzywna, zmniejszyć wynagrodzenie lub zwolnić z obowiązków.

• Kuratela ustaje z chwilą wyboru zarządu. Wynagrodzenie kuratora pokrywa się z majątku stowarzyszenia, ma to być wynagrodzenie stosowne czyli odpowiadające nakładowi pracy kuratora. Jeżeli nakład pracy był nieznaczny a sprawowanie kurateli czyni zadość zasadom współżycia społecznego sąd może nie przyznać żadnego wynagrodzenia. Najczęściej przyznaje.

• Co gdy stowarzyszenie nie ma żadnego majątku. Jeżeli kuratora ustanowiono na wniosek organu nadzoru to ten organ płaci czyli de facto skarb państwa. Jeżeli przez sąd z urzędu powołał to pokrywa skarb państwa.

24.11.2009

Członkowstwo stowarzyszenia zgodnie z Art 4 prawa o stowarzyszeniach.

Sposób nabycia i utraty CZŁONKOWSTWA PRZYCZYNY utraty, PRAWA i obowiązki określa statut.

Najczęściej spotykane są 3 rodzaje członkowstwa:

1. zwykłe

2. wspierające

3. honorowe

Każda z tych kategorii ma..Określone prawa i obowiązki.. Ale wszystkie te kategorie członków muszą być określone w statucie,

MUSZĄ TEŻ BYĆ OZNACZONE, który organ podejmuje uchwałę o przyjęciu w poczet członków, z reguły zarząd.

Funkcjonowanie stowarzyszeń opiera się na członkach zwyczajnych.

Członkowie wspierający są po to by znaleźć sponsora, który by dofinansowywał działalność stowarzyszenia z reguły są to osoby prawne, które działają w stowarzyszeniu za pośrednictwem stowarzyszenia. Osoba prawna może być wyłącznie członkiem wspierającym.

Tylko członkowie zwyczajni mają czynne i bierne prawo wyborcze.

Członkowie honorowi i wspierający mogą uczestniczyć w obradach władz stowarzyszenia, ale nie mają głosu stanowiącego.

Cztery podstawowe obowiązki członka zwyczajnego:

1. przestrzeganie statutu

2. przestrzeganie uchwał władz stowarzyszenia i regulaminów

3. opłacanie składek członkowskich

4. aktywne uczestnictwo w pracach stowarzyszenia

Członkowie honorowi nie płacą składek członkowskich

Charakter prawny stosunku członkowstwa. Istnieje istotna zależność między poglądem na temat charakteru statutu a poglądem na temat charakteru prawnego członkowstwa stowarzyszenia. Dlatego w doktrynie występują 3 stanowiska dotyczące charakteru prawnego stosunku członkowstwa-

1. administracyjnoprawny

Pierwszy wynika z założenia, że normy zawarte w statutach stowarzyszeń są normami prawnymi z zakresu prawa administracyjnego. Na gruncie prawa polskiego nie ma silniejszych podstaw, zaczerpnięta z ustawodawstwa radzieckiego

2. organizacyjno-prawny

Druga koncepcja wynika z przyjęcia, że statut jest normą organizacyjną. Zwraca się uwagę, że większość stosunków wewnątrz-organizacyjnych w ogóle nie ma charakteru prawnego a są to tylko stosunki faktyczne, pozaprawne o charakterze społeczno organizacyjnym. Podmiotami stosunków organizacyjnych mogą być członkowie organizacji, jej organy a niekiedy również inne organizacje społeczne albo jeszcze inne osoby np. kandydaci na członków stowarzyszenia.

Podstawowym obowiązkiem członka stowarzyszenia jest podporządkowanie się normom organizacyjnym, statutowym. Przez sam akt wstąpienia do organizacji członek zobowiązuje sie podporządkować przepisom organizacyjnym, tym samym pozbawia się części swoich praw, ogranicza swoją swobodę, ale realizuje swoją wolność zrzeszania się. Czy to podporządkowanie może być wymuszane za pomocą stosowania przymusu państwowego? NIE, tylko poprzez stosowanie sankcji organizacyjnych. Prawo polskie wyklucza zasadę bezwzględnej posłuszeństwa członków stowarzyszenia. Członkowie mogą egzekwować swoje prawa przyznane im przez normy organizacyjne tylko na drodze organizacyjnej. Nie można stosować tutaj egzekucji na drodze procesu cywilnego cz też egzekucji administracyjnej. Niedopuszczalna jest także droga sądowa. Wg Art 1 KPC spraw wynikających z norm organizacyjnych nie można zaliczyć do spraw cywilnych, co najwyżej członek może złożyć skargę na działalność organizacji do organu nadzoru nad tą organizacją.

3. cywilnoprawny

Trzecia koncepcja. Cywilno prawny charakter, szeroko reprezentowana w doktrynie, bo też szeroko reprezentowana teza, że statut ma charakter cywilno prawny. Przyjęcie do stowarzyszenia jest umową przystąpienia. Następuje w wyniku złożenia dwustronnego oświadczenia woli - zawsze! Nawet, jeżeli statut przewiduje, że wystarczy jednostronna deklaracja oświadczenia woli, swoją wole stowarzyszenie oświadczyło już w statucie. Skutkiem zawarcia tej umowy jest powstanie stosunku członkowstwa i prawa i obowiązki stąd wynikających. A skoro członkostwo ma charakter cywilnoprawny to dopuszczona jest droga sądowa. (Grzybowski, Łętowska)

Sprawy te dotyczą

Kwestie samego członkowstwa, czynności i świadczeń. Dochodzenie ich może nastąpić w drodze powództwa o świadczenie i ustalenie. W literaturze z zakresu postępowania cywilnego przyjmuje sie, że w stowarzyszeniu może być utworzony stały sąd polubowny w porozumieniu art. 675 i następne KPC i jest to następny argument na cywilnoprawny charakter stosunku. Podobny pogląd przewarza w NS, choć niejednolite stanowisko.

Statut może przewidywać zawieszenie członkowstwa.

Np., jeśli członek długo przebywa za granicą albo pełni określoną funkcję publiczną albo sprawuje urząd, gdyby członkowstwo stowarzyszenia miało kolidować, np. starosta, który nadzoruje stowarzyszenie.

Zawieszenie nie powoduje wygaśnięcia członkowstwa, ale ustają uprawnienia członka, np. prawo głosowania na walnym zebraniu członów, a także obowiązki, np. płacenie składek. Niekiedy prawo przewiduje zawieszenie ex lege stosunku członkowstwa, ustawa o radiofonii i telewizji przewiduje ze w czasie kadencji KRRIT zawieszona jest z mocy prawa członkowstwo w stowarzyszeniu w czasie całej kadencji.

Ustanie członkowstwa.

Prawo o stowarzyszeniach nie wskazuje przyczyn ustania stosunku członkowstwa. Przyczyny te powinny być określone w statucie. Członek może wystąpić ze stowarzyszenia w każdej chwili i prawo to nie może być ograniczone żadnym przepisem statutowym gdyż wynika ono z wolności zrzeszania się. Art, 6 ust.2 prawa o stow. nikogo nie wolno zmuszać w udziale lub uniemożliwiać mu wystąpienie ze stowarzyszenia. Wszelkie postanowienia statutu, uchwał, czy tez innych aktów wewnętrznych ograniczające prawo wystąpienia ze stowarzyszenia są nieważne, jako sprzeczne z ustawą. Członek stowarzyszenia nie może też zrzec się czy zgodzić się na ograniczenie tego prawa. Wystąpienie następuje w wyniku złożenia przez członka jednostronnego oświadczenia woli. Jeżeli samo oświadczenie nie określa chwili ustania stosunku członkowstwa to przyjmuje się, że następuje ono z chwilą, gdy oświadczenie doszło do stowarzyszenia w taki sposób, że mogło się zapoznać z jego treścią. Oprócz wystąpienia pozostałe sposoby utraty członkowstwa to skreślenie i wykluczenie. Skreślenie następuje w wyniku niepłacenia składek członkowskich przez okres wskazany w statucie, wykluczenie ma charakter represyjny i może nastąpić w wypadku naruszenia statutu lub działalności na szkodę stowarzyszenia. W statucie powinien być wskazany organ, który podejmuje uchwałę o skreśleniu lub wykluczeniu członka jak również organ władzy, do którego członek może się odwołać. Jeżeli sąd orzeknie środek karny, utratę praw publicznych i statut wskazuje to, jako przyczynę utraty członkowstwa to nie następuje ona automatycznie, ale i tak konieczna jest uchwała organu statutowego o wykluczeniu członka.

Ochrona praw członka.

W doktrynie dopuszcza się w wypadku bezpodstawnego pozbawienia członkowstwa wystąpienie przez członka z roszczeniem do sądu, tylko na gruncie koncepcji cywilnoprawnego charakteru stosunku członkowstwa. Ale przeważa zdecydowanie koncepcja cywilnoprawna. Możliwe jest wystąpienie przez członka z następującymi roszczeniami:

• -o uchylenie decyzji o usunięciu ze stowarzyszenia

• -o ustalenie bezskuteczności tej decyzji i dalszego istnienia stosunku członkowstwa

• - roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej przez pozbawienie członkowstwa

• - o usunięcie skutków naruszenia dobra osobistego

Stosuje się

Art 354 KC (o uchylenie) bądź Art 471KC, gdy chodzi o roszczenie o naprawienie szkody.

Członek może poinformować organ nadzoru (właściwego starostę) o niezgodności z prawem czy naruszeniu statutu przez władze stowarzyszenia.

Zatrudnienie członków stowarzyszenia

Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej członków i może zatrudniać do prowadzenia swych spraw pracowników. Art 2 ust.3 prawa o stowarzyszeniach. Nie wiadomo z literalnego brzmienia czy pracownik stowarzyszenia może być jego członkiem? SN w skaldzie 7 sędziów z 27 lutego 1990 roku przyjął, że pracownik stowarzyszenia może być jednocześnie jego członkiem. Okoliczność ta nie ma wpływu na prawa i obowiązki wynikające ze stosunku pracowniczego. Członkowstwo stowarzyszenia nie zwiększa ani nie zmniejsza uprawnień pracowniczych wynikających z prawa pracy, nie ma z tego tytułu żadnych przywilejów. Są to dwa odrębne reżimy prawne.

Nadzór na stowarzyszeniami

Sprawuje go starosta a w przypadku stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego - wojewoda. Nadzór jest pojęciem ważnym w nauce prawa administracyjnego, ale jest bardzo sporne. Ciągłe próby wyjaśnienia, czym jest nadzór. W gruncie rzeczy sprawa jest prosta.

Nadzór obejmuje kontrolę i korekturę.

Prawo do ustalenia stanu faktycznego będącego przedmiotem kontroli oraz prawo korygowania działalności organu nadzorowanego, tzn. usuwania nieprawidłowości stwierdzonych w wyniku kontroli.

Na ogół przez nadzór rozumie się nadzór administracyjny, tzn. że do sprawowania nadzoru właściwe są organy administracji, a skoro jakieś czynności wykonuje sąd to, to już nie jest nadzór. W przypadku prawa o stowarzyszeniach czynności decydujące o istocie nadzoru należą do właściwości sądu. Niewątpliwie są to działania o cechach charakterystycznych dla nadzoru.

Będziemy musieli przyjąć, że nadzór nad stowarzyszeniami ma charakter mieszany administracyjno-sądowy ze szczególnym akcentem na władcze korygujące cechy kompetencji sądu w tym zakresie. Sama ustawa prawo o stowarzyszeniach literalnie nazywa nadzorem działanie organu administracyjnego (przede wszystkim starosty).

Jakie on ma uprawnienia? Ma dwa rodzaje uprawnień:

1. uprawnienia kontrolne

2. uprawnienia wnioskodawcze

Uprawnienia Kontrolne, organ nadzorujący:

• może żądać dostarczenia przez zarząd stowarzyszenia w wyznaczonym terminie odpisów uchwał walnego zgromadzenia członków.

• może żądać udzielenia niezbędnych wyjaśnień

Jeżeli organ nie chce dostarczyć odpisów uchwał, to po prostu do nie dostarcza, albo nie udziela wyjaśnień. Wówczas organ może wystąpić do sądy o nałożenie grzywny do 5 tys. złotych. Stowarzyszenie w takiej sytuacji może wystąpić do sądu w terminie 7 dni o uchylenie grzywny, zwłaszcza, jeśli w tym terminie zastosuje się do tego, co musi.

Starosta właściwy ze względu na siedzibę stowarzyszenia lub danej jednostki stowarzyszenia.

Dalsze kompetencje organu nadzorującego.

Co może zrobić organ nadzorujący, jeżeli stwierdzi, że działalność stowarzyszenia jest niezgodna z prawem lub narusza postanowienia statutu? W zależności od rodzaju i stopnia stwierdzonych nieprawidłowości może

• - zwrócić sie do stowarzyszenia o usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości w określonym terminie.

• - udzielić ostrzeżenia organom stowarzyszenia

• - może wystąpić do sądu o zastosowanie środków przewidzianych w Art 29 (patrz niżej).

Ustawa daje organowi nadzorującemu możliwość wyboru zastosowanie środka nadzorczego. Kolejność zastosowanie środków jest dowolna.

Sąd na wniosek organu nadzorującego (starosty lub prokuratora) może:

• - udzielić upomnienia władzom stowarzyszenia (zwraca uwagę władzom stowarzyszenia na konieczność działania zgodnego z prawem i statutem)

• - może uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwałę stowarzyszenia

• - rozwiązać stowarzyszenie, jeżeli jego działalność wykazuje rażące lub uporczywe naruszanie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem. Jest to środek ostateczny, tzn. w drastycznych sytuacjach może być zastosowany.

Należy dążyć do tego, aby samo stowarzyszenie naprawiło nieprawidłowości. Ustawa nie wskazuje, czym jest rażące naruszenie.

Orzeczenie o rozwiązaniu stowarzyszenia nie musi od razu zapaść, bo sąd może w toku postępowania na wniosek lub z własnej inicjatywy zawiesić zarząd stowarzyszenia wyznaczając przedstawiciela do prowadzenia bieżących spraw stowarzyszenia. W tym postępowaniu zmierzającym do rozwiązania stowarzyszenia, sąd może zobowiązać stowarzyszenie do usunięcia nieprawidłowości w wyznaczonym terminie i postępowanie zawiesić na czas do upływu tego terminu. Po upływie bezskutecznym tego terminu sad na wniosek organu nadzorującego lub z własnej inicjatywy podejmuje zawieszone postępowanie.

W przypadku, gdy stowarzyszenie nie ma zarządu winien być ustanowiony kurator i ustanawia go sąd na wniosek organu nadzorującego lub z własnej inicjatywy i wtedy sąd ustanawia kuratora. Jest on zobowiązany do zwołania w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy walnego zebrania członków/delegatów stowarzyszenia w celu wyboru zarządu. Do tego czasu (wyboru) kurator reprezentuje stowarzyszenie w sprawach majątkowych wymagających bieżącego załatwienia. Jego wynagrodzenie pokrywa sie z majątku stowarzyszenia. Jeżeli liczba członków stowarzyszenia zmniejszyła się poniżej liczby członków wymaganej do jego założenia bądź też, jeżeli stowarzyszenie nie posiada przewidzianych w ustawie władz i nie ma warunków do ich wyłonienia w okresie nie dłuższym niż rok to wówczas tylko na wniosek organu nadzorującego sąd wydaje postanowienie o rozwiązaniu stowarzyszenia. W tym przypadku (2 przypadkach, za mało członków) rozwiązanie stowarzyszenia nie ma charakteru represyjnego tylko porządkowy. Poniżej 15 członków w rejestrowanych lub poniżej 3.

Postanowienie o zastosowaniu środków z Art 29 i 31 sąd orzeka w składzie 1 sędzia zawodowy i 2 ławników.

Majątek stowarzyszenia

Powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów ze środków stowarzyszenia i ofiarności publicznej.

Stowarzyszenie ma prawo z zachowaniem obowiązujących przepisów przyjmować darowizny spadki zapisy i korzystać z ofiarności. Normalnym źródłem są składki członkowskie.

Korzystanie z ofiarności publicznej

Przez ofiarność publiczną należy rozumieć:

• - zbiórkę publiczną

• - gry losowe

• -dochodowe imprezy rozrywkowe

Prowadzenie publicznych zbiórek pieniężnych wymaga zgody odpowiedniego organu.

Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą na ogólnych zasadach. Dochód z tej działalności może jednak służyć wyłącznie realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków. Działalność ta jest objęta obowiązkiem podatkowym, jeżeli stowarzyszenie prowadzi taką działalność podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Stowarzyszenia mogą otrzymywać dotacje wg zasad określony w odrębnych przepisach.

1.12.2009

Stowarzyszenie może się rozwiązać własną uchwałą albo postanowieniem sądu.

Obecnie nie ma żadnych przeszkód prawnych, aby stowarzyszenie samo sie rozwiązało, bo jest to konsekwencją wolności zrzeszania się. W PRL prawo przewidywało, że uchwała o samorozwiązaniu musi być zaakceptowana przez władze.

Obecnie ustawa wymaga, aby stowarzyszenie samo rozwiązywało się zgodnie z postanowieniami statutu. Statuty wprowadzają często utrudnienia, żeby zapobiec decyzjom nieprzemyślanym, np. uchwała o rozwiązaniu może być podjęta kwalifikowaną większością, albo, aby na 2 kolejnych zebraniach walnych.

Sąd może rozwiązać stowarzyszenie w 3 przypadkach

1. - jeżeli działalność stowarzyszenia wykazuje rażące lub uporczywe naruszenie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem

2. - liczba członków stowarzyszenia zmniejszyła się poniżej 15

3. - jeżeli stowarzyszenie nie posiada przewidzianych w ustawie władz i nie ma warunków do jej wyłonienia w okresie nie dłuższym niż rok.

We wszystkich tych przypadkach rozwiązanie przez sąd stowarzyszenia może nastąpić na wniosek organu nadzorującego postanowienie sądu podejmowane jest w składzie 1 sędzia, jako przewodniczący i 2 ławników.

Likwidacja stowarzyszenia

Likwidacja tzn. zakończenie bytu prawnego stowarzyszenia. Może być tak, że zlikwidowanie prawnie stowarzyszenie działa nadal, ale bez uprawnień z ustaw. Może działać nadal, bo jest wolność zrzeszania się.

Może ulec likwidacji w 2 przypadkach

1. Na podstawie własnej uchwały

2. W razie rozwiązania przez sąd.

1. Jeżeli na podstawie własnej uchwały jego likwidatorami są członkowie zarządu o ile statut bądź w razie braku odpowiednich przepisów statutu o ile uchwała ostatniego walnego zebranie członków stowarzyszenia nie stanowi inaczej.

2) Jeżeli sąd rozwiąże stowarzyszenie zarządza on jego likwidację i wyznacza likwidatora. Likwidator ma obowiązek przeprowadzić likwidację w jak najkrótszym czasie możliwym w sposób zabezpieczający majątek przed nieuzasadnionym uszczupleniem, w szczególności likwidator powinien:

• - zawiadomić sąd o wszczęciu likwidacji i wyznaczeniu likwidatora z podaniem swojego nazwiska imienia i miejsca zamieszkania

• - powinien dokonywać czynności prawnych niezbędnych do przeprowadzenia likwidacji podając do publicznej wiadomości o wszczęciu postępowania likwidacyjnego

• - po zakończeniu likwidacji winien zgłosić sądowi wniosek o wykreślenie z KRS

Likwidacja powinna być zakończona w ciągu roku od dnia jej zarządzenia, jeżeli to się nie uda to likwidatorzy mają obowiązek przedstawić przyczyny opóźnienia sądowi, który w razie uznania opóźnienia za usprawiedliwione przedłuża termin likwidacji lub zarządza zmianę likwidatorów.

Majątek zlikwidowanego stowarzyszenia przeznacza się w pierwszym rzędzie na koszty likwidacji a jeżeli po likwidacji pozostał jakiś majątek to przeznacza się go na cele określone w statucie lub uchwale walnego zebrania członków o likwidacji stowarzyszenia. Jeżeli ani statut ani uchwała nie przesądzają, co zrobić z środkami to orzeka sąd.

Stowarzyszenia zwykłe.

Stowarzyszenie zwykłe jest uproszczoną forma stowarzyszenia, ponieważ nie posiada osobowości prawnej.

Mogą takie stowarzyszenie założyć, co najmniej 3 osoby, które w tym celu uchwalają regulamin działalności określający nazwę, cel, teren, środki działania, siedzibę oraz przedstawiciele reprezentującego stowarzyszenie. Nie ma tutaj wpisu do rejestru. Natomiast założyciele mają obowiązek poinformować na piśmie właściwy organ nadzorujący (ze względu na przyszłą siedzibę stowarzyszenia). Stowarzyszenie zwykłe nie ma zdolności prawnej nie może być uznane nawet za ułomna osobę prawną. Nie może korzystać z ofiarności publicznej, zakładać jednostek terenowych, przyjmować darowizn, itp. Nie ma odrębnego majątku stowarzyszenia. Podmiotem są tylko jego członkowie.

Ma zdolność sądową. KPC w Art 8 i 61-63 przewiduje, że takie stowarzyszenie może wytaczać w sprawach określonych w tych przepisach powództwa na rzecz obywateli. Może tez być stroną w postępowaniu administracyjnym i sądowo administracyjnym. Założycielami i członkami stowarzyszenia zwykłego mogą być tylko osoby fizyczne

Utworzenie następuje w taki sposób, że założyciele uchwalają regulamin i informują starostę o utworzeniu stowarzyszenia na piśmie. Jeżeli starosta uważa utworzenie stowarzyszenia za nieprawidłowe skalda do sądu wniosek na piśmie o wydanie zakazu utworzenia stowarzyszenia. Z takim wnioskiem może tez wystąpić prokurator.

Sąd może zakazać działalności, jeżeli regulamin jest niezgodny z prawem lub jeżeli założyciele nie spełniają wymagań prawnych.

Jeżeli jednak w ciągu 30 dni od uzyskania informacji o założeniu stowarzyszenia zwykłego nie zakazano jego działalności może ono rozpocząć działalność (zgoda milcząca).

Nadzór nad nimi najczęściej ogranicza się do kontroli nad założeniem stowarzyszenia. Członkowie mogą uchwalić rozwiązanie stowarzyszenia albo może je postanowieniem rozwiązać sąd odpowiednio do regulacji przy stowarzyszeniach rejestrowanych.

Stowarzyszenia o statusie specjalnym (organizacje podobne do stowarzyszeń, bo chodzi o organizacje niedziałające na podstawie prawa o stowarzyszeniach, w sprawach nieuregulowanych odrębnie mogą być w stosunku do niektórych z takich organizacji stosowane odpowiednio przepisy prawa o stowarzyszeniach).

Ten rodzaj stowarzyszeń, których działalność opiera się na ustawach szczególnych nazywamy stowarzyszeniami o statusie specjalnym. Tworzone są, dlatego że wykonują szczególny rodzaj działalności. Wykonują doniosłe i swoiste zadania o charakterze publicznym. Takie organizacje mają swój sens, jeżeli mają gwarancję osiągnięcia celów, swobodę określania metod i środków realizacji.

Z tego rodzaju stowarzyszeń o statusie specjalnym najważniejszy Polski Czerwony Krzyż

PCK funkcjonuje na podstawie umów międzynarodowych oraz odrębnej ustawy z 1964r. o Polskim Czerwonym Krzyżu, Jest krajowym stowarzyszeniem czerwonego krzyża i czerwonego półksiężyca, wchodzi w skald Międzynarodowego ruchu czerwonego krzyża i czerwonego półksiężyca a działalność tych organizacji to element międzynarodowego prawa humanitarnego oraz ochrony praw człowiek.

Statut Międzynarodowego Ruchu czerwonego krzyża i czerwonego półksiężyca kładzie nacisk na zapobieganie ludzkim cierpieniom łagodzenie ich tam gdzie występują, ochronę życia i zdrowia oraz działania na rzecz poszanowania istoty ludzkiej zwłaszcza w czasie konfliktu zbrojnego i w innych okolicznościach zagrożenia, na pracę na rzecz zapobiegania chorobom, popieranie dobrowolnego niesienia pomocy, oraz stałej gotowości członków ruchu do niesienia pomocy jak również na powszechne poczucie solidarności z tymi, którzy potrzebują pomocy i ochrony ruchu.

Działalność całego komitetu, federacji i krajowych stowarzyszeń czerwonego krzyża i cz. półksiężyca. Pozostaje w ścisły związku z rozwojem prawa humanitarnego.

Prawo humanitarne jest spokrewnione z prawami człowieka, obie te gałęzie prawa międzynarodowego mają wspólny cel, ochronę praw jednostki, ale różni je sytuacja, w których ta ochrona występuje.
Prawa człowieka dotyczą przede wszystkim ochrony jednostki w okresie pokoju w przypadku prawa humanitarnego ochrona praw w sytuacjach konfliktów zbrojnych wew., i zew.

PCK ma długi rodowód początki sięgają roku 1919 utworzono Polskie towarzystwo czerwonego krzyża 1927 przemianowane na PCK. W 1227 roku prezydent PR wydał rozporządzenie o stowarzyszeniu Polski Czerwony Krzyż, Rozporządzenie Prezydenta gwarantowało PCK pozycję monopolistyczną miało to być jedyne stowarzyszenie na obszarze RP działające na podstawie Konwencji genewskiej 1906 a także z 1907 dot. praw i zwyczajów wojny lądowej. To rozporządzenie prezydenta stanowiło, że głównym zadaniem PCK ma być współdziałanie z instytucjami sanitarno-jakimiś w czasie wojny i przygotowaniem do współdziałania w czasie pokoju.

Obecnie PCK działa na podstawie z 15 listopada z 1964 o PCK oraz rozporządzenia rady ministrów z 25 października 2004 w sprawie zatwierdzenia statutu PCK.

Określają tylko ogólne zasady normują, przewidując i wskazując statut, jako podstawowy akt regulujący działalność

PCK jest organizacja społeczną działającą na zasadzie dobrowolności, której celem jest organizowanie i prowadzenie działalności humanitarnej i wychowawczej zmierzającej do utrwalenia pokoju między narodami poprzez szerzenie zasad humanitaryzmu rozwijanie poszanowania czci i godności ludzkiej ochronę życia i zdrowia ludzkiego oraz niesienie pomocy we wszystkich okolicznościach, gdy dobra te zagrożone. Statut PCK ten cel rozwija stanowiąc, że celem jest zapobieganie cierpieniom ludzkim i ich łagodzenie we wszelkim czasie przy zachowaniu bezstronności i niedyskryminacji zwłaszcza z powodu narodowości grupy etnicznej rasy płci Religi lub poglądów politycznych. Statut wskazuje również formy działania: szkoleniowa, prowadzenie akcji charytatywnych, upowszechnianie znajomości prawa humanitarnego, prowadzenie działalności humanitarnej na rzecz osób chronionych międzynarodowymi konwencjami i prowadzenie krajowego biura informacji. PCK może działać poza granicami państwa polskiego w ramach działalności określonej umowami międzynarodowymi i w ramach akcji objętych działalnością PCK, może korzystać z pomocy pochodzącej z zagranicy

Działalność PCK oparta na 7 zasadach

1) humanitaryzmu

2. bezstronności

3. Neutralności

4. Niezależności

5. Dobrowolności

6. Jedności

7. Powszechności

W statucie są one uszczegółowione.

Humanitaryzm -dążenie do och

Bezstronności- PCK działa wyłącznie w celu niesienia pomocy cierpiącym, te 2 są to zasady pierwotne

Neutralności i niezależności są pochodne

Neutralności- organizacja ma obowiązek powstrzymywania sie od udziału w działaniach wojennych i innych sporach

Niezależności- każda z organizacji krajowych wchodzących do międzynarodowego ruchu działa niezależnie

Dobrowolności- niesienie pomocy następuje dobrowolnie i nie może się łączyć z osiąganiem jakichkolwiek korzyści

Jedności- w każdym kraju powinno być tylko jedno dostępne dla wszystkich

Powszechności- wszystkie organizacje wchodzące w skład mają równe prawa

WG statutu członkiem może być każdy w tym osoby prawne bez względu na okoliczności takie jak narodowość, rasa płeć itd.

Statut odróżnia 3 rodzaje członków

1. Zwyczajni

Członkiem zwyczajnym mogą być tylko osoby fizyczne, które przystąpiły dobrowolnie zostały przyjęte do stowarzyszenia i wypełniają obowiązki członka mogą być niepełnoletnie, ale jeśli nie ukończyły 18 lat to tylko w strukturach młodzieżowych

2. Honorowi

os fizyczne zasłużone dla PCK albo całego ruch, nie mają obowiązków, ale mogą korzystać z praw

3. Wspierający

Wspierający- os fizyczne i prawne wnoszące wkłady finansowe osobiste osobowe, nie mają praw, ale opinie i wnioski mogą.

W działaniach PCK mogą działać wolontariusze, którzy formalnie do niego nie należą

PCK działa na 4 płaszczyznach

1. Koła kluby grupy tworzone w miejscu pracy, nauki zamieszkania, każda musi liczyć, co najmniej 10 członków

2. Rejonowe

3. Okręgowe

4. Struktura krajowa

Najwyższym organem jest krajowy zjazd zwoływany na 4 lata a pomiędzy krajowa rada reprezentantów PCK od 35 do 45 członków wybieranych przez zjazd, analogicznie w terenie.

Naczelnymi organami zarządzającymi są zarząd główny PCK oraz prezydium. Członkowi zarządu głównego 9-15 wybierani przez krajowy zjazd lub krajową radę, spośród nich wybierane prezydium 3-5 członków i analogiczne

Są komisje rewizyjne, ale na szczeblu podstawowym nie ma obowiązku ich tworzenia. Na wyższych jest obowiązek, na głównym Krajowa komisja rewizyjna. Prowadzą kontrolę działania organizacji, udzielanie absolutorium..

Kadencja organów zarządzających 4 lata

Bieżącą działalnością kierują dyrektorzy, na samej górze krajowy dyrektor PCK (umowa o prace?), Dyrektor okręgowy zatrudniony przez prezesa zarządu okręgowego za zaleceniem dyrektora krajowego.

Jest sąd organizacyjny, rozpatruje odwołania od uchwały o wykluczeniu członków.

Majątek PCK stanowią wg statutu nieruchomości ruchomości środki pieniężne inne prawa majątkowe. PCK finansowane ze składek członkowskich, dochodów z imprez zbiórek publicznych ofiar publicznych, darowizn, spadków, dochodów. PCK może prowadzić działalność gospodarczą z zastrzeżeniem przeznaczenia dochodów na realizację celów statutowych. Może otrzymywać dotacje od organów państwowych samorządowych i innych organów także zagranicznych, zarząd majątkiem należy do zarządu krajowego..

Inną organizacją o statusie specjalnym

Polski Związek działkowców działa na podstawie ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z 2005 r.

Ma osobowość prawną jest niezależny podlega tylko ustawom, jego samodzielność podlega ochronie prawnej, Jednak musi być zarejestrowany W KRS.

Cele i zadania

2 rodzaje członków

Zwyczajni i wspierający

Struktura podstawowa to rodzinne ogrody działkowe jednostki terenowe

Na szczeblu krajowym dużo organów: krajowy zjazd delegatów, rada, komisja rewizyjna i komisja rozjemcza.

Polski związek łowiecki

Ustawa 13.10. 1995r prawo łowieckie.

Podobnie jak do Polskiego związku działkowców, stosuje sie w sprawach nieunormowanych przepisy prawa o stowarzyszeniach. PZŁ jest zrzeszenie os fizycznych i prawnych uprawnionych do gospodarki łowickiej poprzez hodowle i pozyskiwani zwierzyny oraz działające na rzecz ochrony zwierzyny i stany jej populacji. Działa na terytorium RP. Szczegółowe zadania określa statut. Prowadzenie gospodarki łowieckiej, troska o rozwój łowiectwa, współdziałanie z lasami państwowymi, parkami narodowymi organizacjami z ochroną środowiska, ustalanie rozwoju łowiectwa, prowadzenie sądownictwa łowieckiego dyscyplinarnego.

2 grupy członków PZŁ

Osoby fizyczne zarówno członkowie kół łowiecki i niezrzeszeni

Koła łowieckie - ma osobowość prawną.

Podstawową jednostką organizacyjną są koła łowieckie tworzone dla celów łowiectwa musi liczyć min 10 osób będących członkami pzł. Ponoszą odpowiedzialność za swoje działania

Organami są

Walne zgromadzenie zarząd koła i komisja rewizyjna.

Majątek koła łowieckiego obejmuje majątek trwały wartości niematerialne oraz prawne, majątek obrotowy w tym wpływy z gospodarki łowieckiej oraz dochody z prowadzonej działalności gospodarczej i rolniczej. Działa na 2 płaszczyznach krajowej i okręgowej.

Organy krajowe; krajowy zjazd delegatów naczelna rada łowiecka zarząd główny kapituła odznaczeń łowieckich główna komisja rewizyjna.

Analogicznie bez kapituły na szczeblu okręgu,

Jest sąd dyscyplinarny, rzecznik dyscyplinarny, okręgowy rzecznik>???

Krajowy zjazd jest najwyższym organem miedzy zjazdami krajowa rada łowiecka.

8.12.2009

Fundacja

Źródła prawa.

Konstytucja jest najwyższym prawem

Ustawa z 6.04 1984r o fundacjach. 6 razy nowelizowana najważniejsza nowelizacja 23.02 1991. Ponadto rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 8 02 2001r. w sprawie ramowego zakresu sprawozdawczości z działalności fundacji.

Obok tego są przepisy szczególne dotyczące 3 fundacji:

• Zakład naradowych imienia osolinskich ossolienum z 1995,

• CBOS ustawa z 1997r,

• zakłady kurnickie ustawa z 2001r.

Ponadto Fundacja polsko-niemieckie pojednanie działająca na podstawie umowy międzyrządowej między rządami RP i RFN z 1991r.

W tym systemie prawnym ustawa o fundacjach jest lex generalis.

NSA w wyroku z 1994r stwierdził ze fundacja nie jest organizacją społeczną. Ale to stanowisko było zdecydowanie skrytykowane i odrzucone w doktrynie prawnej.

Pojęcie fundacji.

Fundacja jest podmiotem typu zakładowego.

• Osobą prawną tworzoną z inicjatywy osoby fizycznej lub prawnej, aby realizować w sposób trwały na podstawie wpływów uzyskiwanych z przekazanego majątku cele użyteczności publicznej wskazane w akcie fundacyjnym.

• W tej definicji można wyróżnić 4 elementy:

1. - fundacja to podmiot, jednostka organizacyjna, która ma osobowość prawną

2. - majątek przekazany z celem wskazanym przez fundatora

3. - użyteczność publiczna

4. - trwałość celów

Uchwała 7 sędziów SN z 13 marca 2002 roku określiła fundacje, jako majątek wyposażony w osobowość prawną i przeznaczony do realizacji celów zgodnych z podstawowymi interesami RP, celów społecznie lub gospodarczo użytecznych.

SN wskazał na 3 elementy definicyjne:

1. - majątek

2. - cel

3. - osobowość prawna

Prawo polskie wymaga, aby cel fundacji był publicznie użyteczny można wysnuć wniosek, że każda fundacja dopuszczona przez prawo polskie ma charakter publiczny, prawo polskie nie dopuszcza fundacji prywatnych?

Fundacja jest osobą prawną typu zakładowego, wyodrębnioną masą majątkową, nie ma członków, jest fundator i osoby z niej korzystające. Powstaje w wyniku jednostronnego oświadczenia woli, aktu fundatora na mocy, którego przekazany zostaje majątek na realizacje celu społecznego.

Wyróżnić 2 fundacje a fundusze

Fundusze to są zasoby pieniężne wydzielone z budżetu państwa lub z budżetu jednostek samorządu terytorialnego i to zasoby o specyficznych źródłach zasilania i celach wykorzystywania, np. fundusze celowe.

Fundusze mogą działać, jako osoby prawne bądź stanowić odrębne rachunki bankowe, którymi dysponują organy wskazane w ustawie tworzącej fundusz. Fundusze w przeciwieństwie do fundacji mogą tworzyć tylko podmioty administracji publicznej.

W Fundacji jest fundator w funduszu założyciel.

Fundator nie może dysponować majątkiem fundacji. Gdy się wyczerpią środki następuje rozwiązanie fundacji. Jak sie wyczerpią środki funduszu to założyciel jest obowiązany te środki uzupełnić?

Charakter prawny fundacji.

Czy fundacje są organizacjami społecznymi?

Fundacje są organizacjami społecznymi, ale do niedawna orzecznictwo sądziło, że nie są. Dlatego że orzecznictwo sądowe stało na gruncie sztywnego pojmowania organizacji społecznej, że organizacje społeczne są korporacjami. Dopiero uchwała 7sędziów NSA 12 grudnia 2005 roku zmieniła to stanowisko. Chodziło o to czy fundacja może brać udział na prawach uczestnika w postępowaniu sądowo-administracyjnym w sprawie dotyczącej innej osoby. Jeżeli uznamy, że fundacja jest organizacją społeczną wtedy może, jeśli nie jest to nie może. NSA uznał, że może uczestniczyć w postępowaniu dotyczącym innej osoby w postępowaniu przed sądem administracyjnym, dlatego ze jest organizacją społeczną a wniosek ten wyprowadził z art. 12 konstytucji, w którym fundacje są wymienione, jako jedna z form wolności zrzeszania sie obywateli.

Fundacje mogą być jedna z form samoorganizacji w celu realizacji celów społecznych. Takie stanowisko zajmuje też przeważająca część doktrynę Łętowska, Ciach, Suski, Jan Paweł Tarno.

Rodzaje fundacji

Tradycyjny podział ze względu na cel fundacji:

• Prywatne - użyteczności prywatnej, służące interesom określonej grupy

• Publiczne - służące dobru ogólnemu.

De lege lata w świetle obowiązującego prawa dopuszczalne są w Polsce tylko fundacje publiczne. Ale orzecznictwo podchodzi do tego elastycznie, SN uznał, że dopuszczalne są też fundacje mieszane o celu publiczno prywatnym. Uznał m.in. za dopuszczalne ustanowienie fundacji w testamencie.

Ze względu na osobowość prawną fundacje dzieli sie na:

• - samoistne

• - niesamoistne

W Polsce dopuszczalne jedne i drugie. Ale kiedy czytamy ustawę o fundacjach to tam jest mowa o fundacjach samoistnych tylko.

Ze względu na cel ustawa mówi ze fundacje mogą być tworzone dla realizacji celów społecznie użytecznych oraz dla celów gospodarczo użytecznych.

Wyróżnia się też fundacje kapitałowe i zakładowe.

Fundacja kapitałowa to wyodrębniony majątek. Fundacja zakładowa, jeżeli majątek stanowią przedmioty użytkowe, np. nieruchomości.

Wśród tych fundacji odrębno pozycje zajmują fundacje będące organizacjami pożytku publicznego.

Są fundacje

• użytkowe

• dochodowe.

Użytkowe to np. biblioteka, dochodowe to takie, które przynoszą dochód z majątku i ten dochód rozdzielony na osoby wskazane przez fundatora albo w statucie fundacji..

Fundacje

• świeckie

• kościelne.

Kościelne działają na podstawie ustaw partykularnych, o jednej z ustaw o stosunku państwa do danego kościoła.

Fundacje

• krajowe

• zagraniczne.

Zagraniczne mogą tworzyć przedstawicielstwa a Polsce za zezwoleniem władz polskich.

Ustanowienie fundacji

Z Art 12 konstytucji,. wolność tworzenia fundacji. Podlega ona ograniczeniom w czasie niektórych stanów nadzwyczajnych: wojennego, wyjątkowego. Nie można ograniczać wolności tworzenia fundacji w stanie klęski żywiołowej. Fundacje mogą tworzyć osoby fizyczne i osoby prawne. Natomiast nie mogą tworzyć fundacji jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Kilka osób może wspólnie stworzyć jedną fundację. Osoby fizyczne mogą tworzyć fundacje niezależnie od tego czy są obywatelami polskimi i od swojego miejsca zamieszkania. Tak samo mogą tworzyć fundacje osoby prawne bez względu na miejsce siedziby.


Nie wolno tworzyć fundacji ze środków publicznych!!! Art 30 ustawy z 30 czerwca z 2005 o finansach publicznych

Akt fundacyjny

dawniej zwany listem fundacyjnym jest to oświadczenie woli(jednostronna czynność prawna zobowiązująca dokonana pod warunkiem zawieszającym. Fundator jest zobowiązany do świadczenia) zmierzające do ustanowienia fundacji, w którym wskazano jej cele i majątek na ich realizację.

Złożenie tego oświadczenia woli, to pierwsza z 3 czynności, które są niezbędne do powstania fundacji.

Następne to ustanowienia statutu i wpis do KRS.

Oświadczenie woli fundatora(jednostronna czynność prawna zobowiązująca dokonana pod warunkiem zawieszającym. Fundator jest zobowiązany do świadczenia na rzecz fundacji, która ma uzyskać osobowość prawna, ale do chwili uzyskania osobowości prawnej ten obowiązek świadczenia jest zawieszony. Po uzyskaniu przez fundacje osobowości prawnej fundator jest zobowiązany spełnić świadczenie.

Akt fundacyjny winien mieć formę aktu notarialnego ad solemnitatem. Dopuszczalne jest też ustanowienie fundacji w testamencie mortis causa. W akcie fundacyjnym winien być wskazany cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na realizacje tego celu. Cel musi być zgodny z podstawowymi interesami RP i może to być społecznie lub gospodarczo użyteczny np. w zakresie ochrony zdrowia, rozwoju nauki, oświaty i wychowania, kultury i sztuki, opieki i pomocy społecznej, ochrony środowiska, opieki nad zabytkami.

Bardzo istotne jest precyzyjne określenie celu fundacji, ponieważ rodzi to następujące konsekwencje:

• - poprzez oznaczenie celu wyznaczony zostaje krąg destynatariuszy (osób korzystających ze środków fundacji)

• - fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, ale tylko w rozmiarach służących realizacji celów

• - wg określenia celu przez fundatora zostaje wskazany właściwy minister nadzorujący fundacje

• - cel jest badany przez sąd rejestrowy

• - cel jest jedną z przesłanek stosowania środków nadzoru

• - osiągnięcie celu ustanowienia fundacji jest przesłanką jej likwidacji.

W praktyce sąd rejestrowy bardzo rygorystycznie egzekwuje określenie przez fundatora celu fundacji. Musi być to określenie precyzyjne. Ale takim celem może być np. wspieranie procesu prywatyzacji. Przedsiębiorstwo ustanawia fundacje udzielającą pracownikom pożyczek oprocentowanych a zakup udziałów w spółce, która ma być sprywatyzowana, jest to dopuszczalne.

Majtek fundacji: Pieniądze Papiery wartościowe rzeczy ruchome, nieruchomości oddane na własność fundacji

Wartość składników majątkowych musi umożliwiać realizację celów fundacji. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość majątku przeznaczona na ten cel nie może być niższa niz1000 zł

Statut

Nie jest umową. To jednostronna czynność prawna. Zgodnie z Art 5 ustawy o fundacjach statut ustala fundator. Nie wymaga formy aktu notarialnego. Są zalecenia żeby miał formę pisemną. Obligatoryjnymi elementami są

• Nazwa fundacji

• Siedziba

• Majątek

• Cele

• Zasady

• Formy

• Zakres działalności

• Skład i organizacja zarządu

• Sposób powoływania i odwoływania zarządu

• Obowiązki i uprawnienia tego organu oraz jego członków

Zarząd jest jedynym obligatoryjnym organem fundacji. Mogą być i inne organy np. rada fundatorów, komisja rewizyjna o różnych kompetencjach

Zarząd jest organem kolegialnym, Niektóre osoby nie mogą być członkami zarządu fundacji, która prowadzi działalność gospodarczą, np. funkcjonariusze celni, funkcjonariusza ABW, funkcjonariusze kontrwywiadu wojskowego i wywiadu wojskowego, osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe, sędziowie trybunału konstytucyjnego, prokuratorzy, sędziowie, żołnierze zawodowi. Jeżeli któraś z tych osób będzie powołana do zarządu fundacji to takie powołanie jest z mocy samego prawa nieważne. Zarząd jest reprezentowany zazwyczaj przez prezesa wraz z innym członkiem zarządu na zasadzie reprezentacji łącznej. Jeżeli jednaj ta sprawa w statucie nie jest uregulowana to wtedy działać jako zarząd muszą wszyscy członkowie razem.

Zarząd kieruje działalnością fundacji i reprezentuje na zewnątrz

Prowadzenie działalności gospodarczej przez fundacje. Statut może zawierać postanowienie o prowadzeniu przez fundacje działalności gospodarczej w zakresie cele fundacji, w zasadzie każdy rodzaj działalności gospodarczej wchodzi w grę chyba ze przepis szczególny zastrzega dla jakiegoś rodzaju działalności gospodarczej formę przedsiębiorstwa np. banki, zakłady ubezpieczeń..

Istnieją ograniczenia z zakresu i celu działalności gospodarczej dla fundacji zakładanych przez gminy. Jeżeli chodzi o działalność komercyjną to te ograniczenia wynikają z ustawy z 1996r o gospodarce komunalnej.

Rejestracja fundacji

Rejestr fundacji jest prowadzony przez sąd. Rejestr ten jest księgą publiczną służącą do ujawniania przez prawo okoliczności dotyczących fundacji. Rejestr ten wchodzi w skład KRSu,

Sądem rejestrowym jest sąd rejonowy w jego ramach sąd gospodarczy właściwy ze względu na siedzibę fundacji.

Skutki wpisu do rejestru są identyczne jak w przypadku stowarzyszenia, ale są szczególne kwestie dotyczące rejestracji fundacji, które są organizacjami pożytku publicznego wg ustawy z 2003r.

Inne organizacje społeczne (organizacje pozarządowe)

Organizacje samorządu zawodowego. Tradycyjnie samorządy zawodowe mają wolne zawody. Ale w Polsce tak sie rozwinęła twórczość w zakresie samorządów samorządowych ze nawet komornicy mają samorządy zawodowe.

Art 17 ust 1 konstytucji stanowi, że w drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe reprezentujące zawodu zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów.

Zawody zaufania publicznego?? Orzecznictwo niejednolite a doktryna chwiejna :) Poglądy są bardzo różne.

Dr podziela opinie wyrażoną przez Prof. prawa administracyjnego Michała Kulesze. Twierdzi, że każdy zawód jest zawodem zaufania publicznego:), jako przykład podał przypadek z łodzi, kiedy jedna pani szaletowa zamknęła klienta na noc w szalecie, wynika, że to też jest zawód publicznego, trzeba ufać, że nas nie zamkną.

Art 87 KSH ten przepis posługuje sie pojęciem wolnego zawodu, lekarze adwokaci lekarze i inne, Nie wszystkie wolne zawody mają swoje samorządy. Nie wszystkie samorządy zawodowe zrzeszają wolne zawody, np. pielęgniarki.

Przynależność do danego samorządu zawodowego jest obowiązkowa dla osób chcących wykonywać dany zawód. Bardzo łatwo dochodzi do kolizji miedzy interesami grupowymi a szerszym interesem publicznym, ponieważ znane powszechnie w Polsce jest i nie wymaga dowodu ze korporacje zawodowe naruszają wolność wyboru i wykonywania zawodu. Jest to problem europejski, nie tylko polski.

Rodzaje samorządów zawodowych

Kilka kategorii

• -zawodów prawniczych adwokacki, radców prawnych, notariuszy, komorników sądowych,

• - zawodów medycznych i pokrewnych; lekarzy, weterynarzy, farmaceutów, pielęgniarek i położnych, psychologów

• - zawodów technicznych: architektów, inżynierów budownictwa, urbanistów

• - zawodów ekonomicznych i pokrewnych: biegłych rewidentów rzeczników patentowych, maklerów giełdowych, doradców podatkowych

Czasami np. psychologów, jak kształtuje sie samorząd zawodowy kształtuje sie w czasie walki grup zawodowych. Dużo patologii.

Mimo selekcji negatywnej do zawodu lekarza, pytając studentów o cel, odpowiadają pomagać chorym, na ostatnim roku robić pieniądze:).

Źródła prawa

Ustawy poświęcone konkretnym samorządom np. ustawa z 1991r o izbach aptekarskich albo ustawa o wykonywaniu określonego zawodu np. prawo o adwokaturze, albo ustawa o danej instytucji np. prawo o notariacie. W ustawach tych znajdują sie często delegacje do ustanawiania przez organy samorządu zawodowego kodeksów etyki zawodowej. Intencja taka, aby tworzyć pewien standard moralności zawodowej, ale z drugiej strony samorząd ma chronić interesy zawodowe swoich członków i wypadkową tych dwóch elementów jest konstrukcja prawna, praktyka odpowiedzialności zawodowej, (odpowiedzialności dyscyplinarnej) która to niekiedy jest realizowana w sposób mało obiektywny. Czy chodzi o obiektywne i zdecydowane reagowanie na złamanie etyki czy o wybielania i osłanianie członków organizacji zawodowej.

Prokurator nawet w obliczu dowodów wskazujących na przestępstwo popełnione przez członka organizacji nie zajmie stanowiska i nie podejmie działania dopóki nie wypowie sie organ dyscyplinarny organizacji zawodowej, jeśli wybieli to nie podejmie działania. Są organizacje, które mają chronić ludzi, np. rzecznik praw pacjenta.

Struktura organów samorządu zawodowego jest najczęściej 2stopniowa.

Okręg i władze naczelne. Zdarzają sie samorządy jednoszczeblowe mające tylko centrale np. krajowa izba doradców podatkowych, krajowa izba biegłych rewidentów, polska izba rzeczników patentowych.

Nadzór nad wykonywaniem zadań przez samorząd zawodowy sprawują właściwi ministrowie i niestety jest to nadzór bardzo słaby.

15.12.2009

Samorząd gospodarczy - reprezentuje przedsiębiorców działa na ich rzecz i wspiera rozwój gospodarczy. Nie ma kompetencji władczych wobec przedsiębiorców w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, Nie może ograniczać tej działalności ani godzić w zasadę konkurencyjności, ma raczej charakter stowarzyszeniowy.

Podstawę prawną działania stanowi ustawa o izbach gospodarczych z 1989r a także ustawa o rzemiośle z 1989r. strukturę samorządu rzemieślniczego utrzymuje, ale różni się od tradycyjnej konstrukcji samorządu rzemieślniczego jest dobrowolna.

Zrzeszenia handlu i usług o samorządzie niektórych przedsiębiorców.

Samorząd rolniczy, podstawę prawną stanowi ustawa z 1995 r. o izbach rolniczych. Izby te mają charakter obligatoryjny dla wszystkich osób podejmujących działalność rolną. Izby mają samodzielny charakter i osobowość prawną, nadzór nad krajową izbą rolniczą sprawuje minister właściwy do spraw rolnictwa. Wojewodowie sprawują nadzór nad izbami rolniczymi na obszarze woj. Na rozstrzygnięcia nadzorcze przysługuje skarga do sądu administracyjnego.

Związki zawodowe i organizacje pracodawców

W państwach postkomunistycznych momentem przełomowym był rok 1989 tzn. upadek komunizmu i zapoczątkowanie budowy pluralistycznego ustroju i gospodarki rynkowej. Wówczas powstają wolne związki zawodowe często przekształcone z komitetów strajkowych np. w Czechosłowacji, w kilku innych państwach legalizacja związków działających tajnie, w Polsce w szczególności. W Polsce pierwszym była NSZZ Solidarność działała na podst. porozumień społecznych i rejestracji w sądzie. Zawieszona dekretem o stanie wojennym i wtedy dopiero zaczęła działać, jako opozycja. Wcześniej merytorycznie to nie był prokapitalistyczny program, dużo elementów anarchosyndykalizmu. Podstawą nowego państwa mają być samorządy pracownicze, solidarność była niejako kontynuacją, która po raz pierwszy zamanifestowana została w 1956r. wtedy rady robotnicze przejmowały władze nad przedsiębiorcami, potem ich spacyfikowano. Do tego doświadczenia wyraźnie nawiązywano.

Relegalizacja solidarności nastąpiła w 1989, ogólnopolskie porozumienie związków zawodowych utworzone w 1983

Podstawę prawną ZZ stanowi ustawa o związkach zawodowych z 1991r. ta sama data ustawa o organizacjach pracodawców. Art 12 konstytucji

Związek zawodowy to dobrowolna i samorządna organizacja ludzi pracy powołana do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. W swej działalności statutowej ZZ jest niezależny od pracodawców, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz innych organizacji. Prawo zakładania związków zawodowych mają pracownicy bez względu na podstawę stosunku pracy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych, osoby wykonujące prace na podstawie umowy agencyjnej, renciści i emeryci. Przejście na emeryturę i rentę nie pozbawia prawa członkowstwa, prawo przysługuje także bezrobotnym

Ograniczenia dla funkcjonariuszy policji, żołnierzy służby czynnej, pracowników NIKu, sędziów, wynikają one z odrębnych ustaw.

Nikt nie może ponieść ujemnych konsekwencji z powodu przynależności lub nienależenia do związku. W zakresie praw i interesów zbiorowych ZZ reprezentują wszystkich pracowników niezależnie od przynależności związkowej, mają też prawo kontrolowania przepisów dotyczących interesów pracowników, rencistów emerytów, bezrobotnych i ich rodzin. Jeżeli w zakładzie pracy działa więcej niż jedna organizacja związkowa każda z nich broni praw i interesów oraz reprezentuje swoich członków a innych pracowników na ich wniosek.

Zasady członkowstwa i struktury organizacyjnej związku zawarte są w jego statucie i w jego uchwałach. Związek może powstać na mocy uchwały o jego utworzeniu podjętej, przez co najmniej 10 uprawnionych osób. Osoby tworzące związek wybierają komitet założycielski i uchwalają statut. ZZ podlega obowiązkowej rejestracji w KRS i nabywa osobowość z dniem zarejestrowania. Sąd rejestrowy skreśla związek z rejestru, gdy liczba członków utrzymuje się poniżej 10 osób przez okres dłuższy niż 3 miesiące. Gdy organ związku prowadzi działalność sprzeczną z ustawą oraz gdy zakład pracy, w którym działa związek został zlikwidowany bądź też, gdy organ statutowy podjął uchwałę o rozwiązaniu związku. W nadzorze nie wolno brać pod uwagę względów politycznej celowości tworzenia, działalności lub likwidacji związku. Możliwe jest i odpuszczalne tworzenie ZZ o zasięgu ogólnopolskim albo działającym w jednym zakładzie pracy a także tworzenia federacji ZZ.

Z działalnością ZZ wiąże sie działalność organizacji pracodawców, które funkcjonują na podst. ustawy z 28 maja 1991 o organizacjach pracodawców.

Pracodawcy mają prawo bez uprzedniego zezwolenia tworzyć związki wg swojego uznania oraz przystępować do nich. Związki pracodawców ich federacje i konfederacje są samorządne i niezależne od organów administracji publicznej a także od innych organizacji.

Podstawowym zadaniem jest ochrona praw i interesów zrzeszonych członków wobec ZZ pracowników oraz organów administracji publicznej. Związki pracodawców uczestniczą w prowadzeniu rokowań i zawieraniu zbiorowych układów pracy

Powstają na mocy uchwały co najmniej 10 pracodawców i nabywa osobowość prawną z dniem zarejestrowania w KRS. Majątek związku pracodawców powstaje ze składek członkowskich darowizn spadków i zapisów, z własnej działalności i dochodów z majątku organizacji. Ale podobnie jak w przypadku stowarzyszeń dochód z działalności gospodarczej może być przeznaczony tylko na realizacje celów statutowych i nie może być dzielony między członków.

Partie polityczne

W liberalnych koncepcjach państwa i prawa początkowo w ogóle nie widziano potrzeby regulowania prawnego pozycji partii, jakiejś ustawy o partiach, co najwyżej wprowadzano zakazy działalności partii wywrotowych.

Pierwsze regulacje prawne to były ordynacje wyborcze oraz regulaminy parlamentarne, ale w praktyce do II WojnyŚwiatowej do partii odnoszono przepisy dot. stowarzyszeń i wolności zrzeszania się. Doświadczenia systemów totalitarnych XX wieku zwłaszcza faszyzmu i komunizmu skłoniły do regulowania statusu partii w odrębnych ustawach.

Pierwsza taka ustawa, Niemiecka z 1967r. Obecnie takie ustawy są w Hiszpanii Finlandii, Polsce, Czechach, Słowacji, Węgrzech, Rosji.

W Polsce wydano 2 kolejne ustawy. Z 1990r i z 1997r.

Ustawa z 27 czerwca 1997r określa partie polityczną, jako dobrowolną organizację występującą pod określoną nazwą. Stawiającą sobie za cel udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub udział we władzy publicznej.

Konstytucje państw demokratycznych najczęściej deklarują wolność tworzenia partii ich wpływ na kształtowanie polityki narodowej, np. konstytucja, włoska z 1947 czy francuska z 1957. W niektórych konstytucjach są ograniczenia, typu, że partie dążące do obalenia porządku demokratycznego, jako prowadzące działalność sprzeczną z konstytucją są zakazane. Tak stanowi Art 21 konstytucji niemieckiej Grundgeseltz.

Partie, które przez swoje cele lub przez zachowanie swoich zwolenników zmierzają do naruszenia wolnościowego demokratycznego porządku publicznego albo zagrażają istnieniu RFN są sprzeczne z konstytucją. O sprzeczności z konstytucją orzeka związkowy trybunał konstytucyjny.

Konstytucja Polska poświęca partią politycznym Art 11 i 13.

Art. 11.

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych.

Partie polityczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywateli

polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie

polityki państwa.

2. Finansowanie partii politycznych jest jawne.

Art. 13.

Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w

swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i

komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza

nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy

lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.

Pośrednio partii dotyczą również przepisy konstytucyjne dotyczące zasad wyborów art 96 ust 2(zasada proporcjonalności) art 100.

Regulacje dotyczące partii znajdują sie także w ordynacjach wyborczych. Zasady prawa wyborczego mają wpływ na kształtowanie partyjnego

Są zakazy dot. przynależności do partii funkcjonariuszy pewnych służb, czy tez zakaz manifestacji swoich przekonań


Sposób tworzenia partii

Można wyróżnić 4

1. - system koncesyjny, przewiduje, że na założenie i działanie partii konieczna jest zgoda odpowiedniego organu państwa.

2. - administracyjny, przewiduje dopuszczenie powstania i działania partii na mocy decyzji administracyjnej a także stały nadzór administracyjny nad partiami

3. - system ewidencyjny, wymaga się jedynie powiadomienia właściwego organu o powstaniu partii

4. - system rejestracyjny, partia podlega rejestracji przez określony organ z chwilą rejestracji uzyskuje osobowość prawną, ale odmowa rejestracji może nastąpić tylko z powodów określonych ustawą, i na to przysługuje prawo skargi do sądu

Działalność partii kontrolują wyłącznie niezawisłe sądy. Taki system obowiązuje m.in. w Polsce Finlandii i Hiszpanii (rejestracyjny)

W Polsce partia może korzystać z praw wynikających z ustaw po uzyskaniu wpisu do ewidencji partii politycznych. Art 1 ust 2 ustawy o partiach

Ewidencje partii prowadzi sąd okręgowy w Warszawie, zgłoszenie powinno zawierać nazwę, skrót nazwy, określenie adresu siedziby partii, imiona nazwiska i adresy osób wchodzących w skład organów uprawnionych w statusie do reprezentowania partii na zewnątrz oraz do zaciągania zobowiązań majątkowych, do zgłoszenia można dołączyć logo partii. Natomiast należy dołączyć: statut partii, wykaz osób popierających zgłoszenie (ich imiona nazwiska adresy zamieszkania, nr pesel, własnoręczne podpisy) musi to być zgłoszenie co najmniej 1000 obywateli polskich, którzy ukończyli 18 lat mają pełną zdolność do czynności prawnych.

Nazwa skrót nazwy i symbol graficzny partii powinny wyróżniać sie od partii już istniejących. Te 1000 osób nie musi udawać sie do sądu, wystarcza 3 osoby spośród osób popierających zgłoszenie, przyjmują one odpowiedzialność za prawdziwość danych zawartych w zgłoszeniu.

Wpisu do ewidencji dokonuje sąd niezwłocznie, jeżeli zgłoszenie jest zgodne z przepisami prawa. To samo dotyczy zmiany wpisy i wykreślenia. Orzeczenie wydawane jest w formie postanowienia po postępowaniu w trybie nieprocesowym, w zasadzie na posiedzeniu niejawnym, ale sąd może zarządzić rozprawę. Od postanowienia w sprawie wpisu przysługuje apelacja. Jeżeli zgłoszenie nastąpiło z naruszeniem prawa sąd wzywa zgłaszających do usunięcia stwierdzonych wad w wyznaczonym przez siebie terminie nie dłuższym niż 3 miesiące. Jeżeli w tym terminie wady nie zostaną usunięte sąd wydaje postanowienie o odmowie wpisu i to postanowienie może być zaskarżone w ciągu 14 dni od doręczenia lub ogłoszenia. Ale chodzi o takie naruszenia prawa, które dotyczą warunków i trybu zgłoszenia partii.

Natomiast, jeżeli w toku postępowania powstaną wątpliwości co do zgodności z konstytucją celów i zasad działania partii określonych w statucie albo programie partii sąd zawiesza postępowanie i występuje do trybunału konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności celów partii politycznej z konstytucją. Na to postanowienie nie przysługuje zażalenie a jeżeli trybunał konstytucyjny wyda orzeczenie o sprzeczności z konstytucją sąd odmawia wpisu do ewidencji i wtedy to oparte na stanowisku trybunału postanowienie sadu nie podlega zaskarżeniu.

Prawomocne postanowienia sadu w sprawach o wpis ogłasza się w monitorze sądowym i gospodarczym oraz przekazuje państwowej komisji wyborczej.

Partia polityczna nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do ewidencji. Ewidencja wraz z tekstami statutów ta jest jawna i każdy może za opłatą żądać odpisów i wyciągów z ewidencji. Partia ma obowiązek zawiadomić sąd o zmianie statutu, siedziby, składu organów reprezentujących partie na zewnątrz i upoważnionych do zaciągania zobowiązań majątkowych.

Zgłoszenie powinno nastąpić niezwłocznie najpóźniej 14 dnia od dokonania zmian. Jeżeli nie nastąpiło to sad wzywa partie do złożenia wyjaśnień lub uzupełnienia brakujących danych w wyznaczonym terminie nie krótszym (chyba dłuższym miało być) niż 3 miesiące. W razie wątpliwości sad bada czy dotrzymany tryb dokonania wyborów organów w partii i dokonania uzupełnienia tych organów. Jeżeli termin upłynął bezskutecznie sąd wydaje postanowienie o wykreśleniu wpisy partii politycznej z ewidencji. Jeżeli partia wprowadzi do statutu zmiany niezgodne z zasadą demokracji sąd może wystąpić do trybunału konstytucyjnego, aby zbadał zgodność z konstytucją celów i zasad działania partii politycznej.

Jeżeli trybunał konstytucyjny wyda orzeczenie o sprzeczności z konstytucją celów lub działalności partii sąd wydaje niezwłocznie postanowienie o wykreśleniu partii z ewidencji. Art 44 ustawy o partiach politycznych.

Zasady działania partii

5.01.2010

Finansowanie partii politycznych

Istnieją 3 główne sposoby finansowania działalności partii:

1. - dochody uzyskiwane przez partie z własnego majątku

2. - dochody od osób fizycznych w postaci składek członkowskich darowizn spadków i zapisów

3. - finansowanie z budżetu państwa

Dochody uzyskiwane z wykorzystania własnego majtku.

Majątek uzyskany przez partie może być wykorzystywany wyłącznie w celach statutowych oraz na cele charytatywne. Poza tym partia może uzyskiwać korzyści z operacji finansowych, takie jak oprocentowanie środków na kontach bankowych, obrót obligacjami skarbu państwa i bonami skarbowymi, zbycie należących do partii składników majątkowych, prowadzenie przez partie działalności polegającej na sprzedaży statutu albo programu partii, symboli partyjnych, wydawnictw popularyzujących cele i działalność partii i wykonywanie drobnych usług na rzecz osób 3 z wykorzystaniem sprzętu biurowego

Od 2001 roku partii w ogóle nie można prowadzić innych niż wymienione działalności gospodarczych. Partia może użyczać posiadane nieruchomości i lokale jedynie na biura poselskie senatorskie oraz biura radnych gminy powiatu lub województwa. Może zaciągać kredyty bankowe na cele statutowe.

Dochody od osób fizycznych

Są to przede wszystkim dochody od samych członków partii. Nie wolno pobierać partii jakichkolwiek dochodów od osób prawnych a jeżeli chodzi o osoby fizyczne to partia nie może przyjmować środków finansowych pochodzących od osób fizycznych nie mających miejsca zamieszkania w Polsce z wyłączeniem obywateli polskich zamieszkałych za granicą (i?)Cudzoziemców mających miejsce zamieszkania na terenie RP. Jeżeli na skutek niedopatrzenia przyjęte będą datki od takich osób to partia ma obowiązek zwrócić je w ciągu 30 dni od otrzymania a jeżeli nie ma możliwości zwrotu to przekazać do skarbu państwa. Ponadto łączna suma wpłat od osoby fizycznej na rzecz partii z wyłączeniem składek członkowskich w kwocie nieprzekraczającej w jednym roku minimalnego wynagrodzenia za prace, które jest ustalane na podstawie odrębnych przepisów na dzień poprzedzający wpłatę oraz wpłat na fundusz wyborczy partii nie może przekraczać w jednym roku 15krotności minimalnego wynagrodzenia za płacę. Również od 2001r obowiązuje zakaz gromadzenia przez partie środków pieniężnych w formie zbiórek publicznych.

Finansowanie z budżetu państwa

Przez ograniczenia nasilone w tym wieku, finansowanie z budżetu stało się głównym źródłem finansowania partii. Ustawa określa warunki takiego finansowania. Partia, aby uzyskać możliwość zasilania swoich kont bankowych środkami budżetowymi musi uzyskać w wyborach do sejmu co najmniej 3% ważnie oddanych głosów na jej listy okręgowe w skali kraju, bądź, 6% jeżeli kandyduje w koalicji. Wysokość rocznej subwencji dla danej partii czy koalicji ustalana jest na zasadzie stopniowej degresji proporcjonalnie do łącznej listy głosów oddanej na listy okręgowe kandydatów na posłów partii albo koalicji wyborczej i w obliczaniu tej subwencji służy specjalny wzór. 24 kwietnia sejm zmienił ustawę o partiach politycznych obniżając wartość jednego z czynników tego wzoru, (wysokość kwoty za jeden głos) aby uzyskać oszczędności budżetowe. Ta regulacja przewidziana z 24 kwietnia 2009 spowodowałaby obniżenie dotacji dla partii największych. Prezydent zakwestionował ten przepis i skierował wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z konstytucją z uzasadnieniem że zmiana wpłynie negatywnie na możliwości realizacji celów partii, wpływania na politykę państwa. Poważny dylemat, bo jakie uzasadnienie ma finansowanie z budżetu państwa partii politycznych, są to organizacji dobrowolne. Ale istnieje potrzeba finansowania aby utrzymać pluralizm polityczny.

Związki wyznaniowe

Konstytucyjne gwarancje wolności sumienia i wyznania .

Przepisy konstytucji dotyczące wolności sumienia i wyznania wiążą przede wszystkim organy władzy publicznej ale też obywateli występujących w różnych rolach społecznych. Poza przypadkami gdzie sam przepis konstytucji wyraźnie przewiduje że należy ją stosować pośrednio można się powoływać na jej przepisy.

Wolność sumienia i religii art. 53

Art. 53.

1. Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii.

2. Wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według

własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie

lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w

obrzędach, praktykowanie i nauczanie. Wolność religii obejmuje także posiadanie

świątyń i innych miejsc kultu w zależności od potrzeb ludzi wierzących oraz

prawo osób do korzystania z pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują.

3. Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego

i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Przepis art. 48 ust. 1 stosuje

się odpowiednio.

4. Religia kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji

prawnej może być przedmiotem nauczania w szkole, przy czym nie może być

naruszona wolność sumienia i religii innych osób.

5. Wolność uzewnętrzniania religii może być ograniczona jedynie w drodze ustawy

i tylko wtedy, gdy jest to konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku

publicznego, zdrowia, moralności lub wolności i praw innych osób.

6. Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach

religijnych.

7. Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia

swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.

Art. 25

Art. 25.

1. Kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione.

2. Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach

przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając

swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.

3. Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są

kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności

każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka

i dobra wspólnego.

4. Stosunki między Rzeczpospolitą Polską a Kościołem Katolickim określają

umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy.

5. Stosunki między Rzeczpospolitą Polską a innymi kościołami oraz związkami

wyznaniowymi określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych

przez Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami.

Art. 48 ust 1

Art. 48.

1. Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami.

Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność

jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania.

Art. 35 ust 2

Mniejszości narodowe i etniczne mają prawo do tworzenia własnych instytucji

edukacyjnych, kulturalnych i instytucji służących ochronie tożsamości religijnej

oraz do uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących ich tożsamości kulturowej.

Art. 85 do niedawna istotny

Art. 85.

1. Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny.

2. Zakres obowiązku służby wojskowej określa ustawa.

3. Obywatel, któremu przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie pozwalają

na odbywanie służby wojskowej, może być obowiązany do służby zastępczej

na zasadach określonych w ustawie.

Art. 233

To podstawowe przepisy dotyczące tej kwestii które znajdują się w konstytucji.

Konstytucja w art. 53 ust1 posługuje się pojęciem wolność sumienia i religii, jest to osobista wolność każdego człowieka dotyczy także dzieci. Nie pochodzi ona z nadania państwa ale tak jak wskazuje art. 30 konstytucji jej źródłem jest przyrodzona i niezbywalna godność człowieka.

Konstytucja nie definiuje wolności sumienia ani też nie dopuszcza ograniczenia tej wolności przez prawo. Ponieważ chodzi tu o swobodę w sferze wewnętrznej jednostki obejmującą całokształt jej osobistych poglądów w sprawach światopoglądu oraz związanych z tym przeżyć refleksji i uczyć. Ta sfera nie nadaje się do regulacji przez prawo stanowione. W sensie prawnym wolność sumienia obejmuje uprawnienia jednostki do swobodnego wyboru kształtowania oraz zmiany poglądów i przekonań w sprawach religii czy też światopoglądu.

Konstytucja nie zawiera również definicji wolności wyznania. W sensie prawnym wolność ta obejmuje uprawnienia jednostki do uzewnętrzniania i manifestowania swych poglądów i przekonań w sprawach religijnych indywidualnie i zbiorowo, prywatnie i publicznie oraz do postępowania i działania zgodnie ze swoimi przekonaniami.

Prawo polskie zgodnie z konstytucją nie zna definicji religii. W preambule Konstytucji można odczytać znaczenie boga jako źródła prawdy, sprawiedliwości dobra i piękna. NSA z stycznia 1998 r. kiedy zajął się próbą zdefiniowania pojęcia kościoła wyraził pogląd że religia jest powiązaniem między człowiekiem a bogiem albo sacrum. Religia zakłada aktywność osoby ludzkiej w dążeniu do świętości poprzez zbliżenie się do boga. Ten pogląd przysłużył się do wykluczenia z pojęcia religii wszystkich poglądów odrzucających pojęcie boga, istoty najwyższej zwłaszcza w znaczeniu w którym jest określone w konstytucji. W konsekwencji mamy kłopotliwą sytuacje w której akty prawa międzynarodowego ujmują wolność religii znacznie szerzej niż prawo polskie, bo w świetle prawa polskiego, zwłaszcza konstytucji to pojęcie należałoby odnosić do tej koncepcji boga która jest sformułowana w konstytucji. Trybunał Konstytucyjny z 15 lutego 1999r uznał że wolność religii należy w świetle całokształtu regulacji konstytucyjnej rozumieć szeroko tzn. obejmuje ona wszelkie religie i przynależność do wszystkich związków wyznaniowych. Nie jest ograniczona do uczestnictwa we wspólnotach wyznaniowych zinstytucjonalizowanych i zarejestrowanych w odpowiednich rejestrach prowadzonych przez władze publiczne. TK uznał ze tak określona wolność religii obejmuje również wyznawców należących do kręgu świadków Jehowy, ale nie zdefiniował Trybunał religii.

Wolność sumienia i wyznania

Uprawnienia takie jak:

• - wolność wyznawania i przyjmowania religii wg własnego wyboru

• - wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi publicznie lub prywatnie swojej religii prze uprawianie kultu uczestniczenia w obrzędach praktykowania i nauczanie

• - posiadanie świątyń i innych miejsc kultu w zależności od potrzeb ludzi wierzących

• - prawo każdego człowieka do korzystania z pomocy religijnej tam gdzie się znajduje

Są uprawnienia szczegółowe.

Konstytucyjne gwarancje wolności sumienia i religii

• - gwarancja ochrony prawnej każdego człowieka art. 31 u1

• - zakaz zmuszania kogokolwiek do uczestniczenia lub nie w praktykach religijnych art. 53 u6

• - zakaz nakładania na kogokolwiek przez organy władzy publicznej obowiązku ujawniania światopoglądu i przekonań religijnych i wyznania art. 53u7

Oświadczenia o nauce religii w szkołach. Składanie przez rodziców oświadczeń nie jest jednoznaczne z deklaracją wyznawanego poglądu czy religii.

Podobnie nie narusza tego umieszczanie oceny z religii na świadectwie szkolnym bo nie wiadomo jakiej religii dotyczy ocena, czy też może etyki.

• - prawo każdego do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie organów władzy publicznej

• - prawo związków wyznaniowych do występowania do TK ze skargami konstytucyjnymi i wnioskami o zbadanie zgodności ustaw/umów … z konstytucja

W konstytucji są również uprawnienia proceduralne jednostek:

• - zapewnienie możliwości dochodzenia naruszenia wolności na drodze sądowej

• - prawo zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji ( z wyjątkami ustawowymi)

• - prawo do zwrócenia się do rzecznika Praw Obywatelskich na zasadach określonych w ustawie z wnioskiem o pomoc w ochronie wolności lub praw naruszonych przez organ władzy publicznej

• - prawo każdego do wniesienia do TK skargi w sprawie zgodności z konstytucja ustawy lub innego aktu normatywnego na podstawie którego sąd lub organ administracji orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo obowiązkach .

Ograniczenia wolności sumienia i wyznania tak jak w innych przypadkach mogą być ustanowione tylko w ustawie i tylko wtedy gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego bądź dla ochrony środowiska, zdrowia lub moralności publicznej albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty praw.

Sama Konstytucja nie przewiduje ograniczenia wolności sumienia oraz wolności wyznawania i przyjmowania religii, dopuszcza jedynie możliwość ograniczenia uzewnętrzniania Religi,i tylko gdy jest to konieczne dla bezpieczeństwa…(patrz wyżej)

W czasie stanu wojennego lub wyjątkowego niedopuszczalne jest ograniczanie wolności sumienia i wyznania oraz prawa rodziców do wychowania dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami.

Status Związków wyznaniowych

Art. 25 konstytucji

Art. 12 wolność tworzenia zrzeszeń.

Konstytucja pośrednio uznaje wolność tworzenia tych związków, nie przewiduje legalizacji. W jednym miejscu wyróżnia związki wyznaniowe o uregulowanej sytuacji prawnej, gdy chodzi o nauczanie religii w szkole. Nie określa także form regulowania sytuacji prawnej związków wyznaniowych, a regulacja ta może następować na podstawie umowy międzynarodowej(konkordatu), na podstawie ustawy partykularnej tzn. określającej indywidualnie stosunek państwa do danego związku wyznaniowego, na podstawie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania na podstawie której to następuje rejestracja kościołów i związków wyznaniowych. Tym niemniej tylko związek wyznaniowy wpisany do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych prowadzonego przez ministra spraw wewnętrznych i administracji lub posiadający ustawę indywidualną (partykularną) może układać swoje stosunki z państwem na zasadach określonych z art. 25 konstytucji, tzn. korzystać z równouprawnienia, autonomii, niezależności, a także na zasadach określonych w ustawie o gwarancjach wolności sumienia i wyznania.

W świetle konstytucji wszystkie związki wyznaniowe są równouprawnione, bez względu na formę ich regulacji sytuacji prawnej. Oznacza to, że władze publiczne mają obowiązek zapewnienia każdemu związkowi wyznaniowemu przynajmniej zarejestrowanemu takich samych uprawnień, w szczególności wszystkie związki wyznaniowe mają posiadać takie same możliwości funkcjonowania i rozwoju swojej misji. Nie można uzależniać przyznania określonych uprawnień od spełnienia takich sztywnych kryteriów jak np. liczba członków czy długość istnienia Ani też w życiu społecznym, politycznym czy gospodarczym z jakiejkolwiek innej przyczyny. W Polsce wykluczone jest przyznanie jakiemukolwiek związkowi wyznaniowemu statusu kościoła państwowego czy też oficjalnego. Statusu związku wyznaniowego dotyczy też zasada bezstronności władz publicznych art. 25 ust2. Władze publiczne nie mogą popierać określonej religii, koncepcji światopoglądowej, ideologii czy filozofii, Żadna z nich niezależnie od wielkości wkładu historycznego, liczebności nie może być uznana za państwową ,oficjalną, ani w żaden sposób preferowana przez władze publiczne, nie może być też zwalczana, kwestionowana. Zadaniem władzy publicznych nie jest stymulowanie rozwoju określonych religii, światopoglądu czy koncepcji, bo należy to do wolnej sfery wyznawców. Obowiązkiem władz publicznych jest tylko zapewnienie swobody czyli wolności wyrażania przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych w życiu publicznym przez samych zainteresowanych.

TK: ze świeckości i neutralności państwa nie wynika uzasadnienie ani obowiązku ani zakazu nauczania religii w szkołach publicznych . Trybunał wypowiedziała się też na temat ustawy z 1992 o radiofonii i telewizji która nakazuje respektowanie chrześcijańskiego systemu wartości. TK uznał że nakaz ten nie jest sprzeczny z zasadą demokratycznego państwa prawnego oraz z zasadą równości, bo odróżnił nakaz respektowania od nakazu propagowania. TK przyjął że zaskarżony przepis dotyczy tylko tych wartości chrześcijańskich, które pokrywają się z elementarnymi zasadami etyki. Nie dopuszczono, że jakikolwiek inny podmiot niż nadawca miałby oceniać program z powyższego punktu widzenia przed jego wyemitowaniem. Obowiązek zachowania bezstronności dotyczy wszystkich którzy dysponują władzą publiczną.

12.01.2010

Powództwo Łukasza M o obrazę dóbr 1998 przeciwko Łodzi. Sąd oddalił powództwo tego pana, który deklarował się, jako osoba niewierząca. Sąd apelacyjny stwierdził, że sam fakt zawieszenia symbolu religijnego na ścianie jest niewystarczający do obrazy uczuć religijnych.

Kodeks Karny przewiduje ściganie z oskarżenia publicznego przestępstw z obrazy uczuć religijnych natomiast nie traktuje na tym samym poziomie uczuć ludzi niewierzących. Różne stanowiska w doktrynie na ten temat. Brak wiary nie jest tym samym co uczucia religijne.

Konstytucja gwarantuje związkom wyznaniowym w stosunkach z państwem autonomię i wzajemną niezależność każdego w swoim zakresie. Te uprawnienia obejmują samodzielne ustalanie struktury wewnętrznej oraz system powoływania organów reprezentujących związek i wyposażonych w określoną władzę, a także samodzielne prowadzenie swoich spraw wewnętrznych. Państwo nie interesuje się powstawaniem nowych jednostek organizacyjnych ich przekształceniami i likwidacją oraz obsadzaniem stanowisk kościelnych. W ramach swojej autonomii związki wyznaniowe tworzą własny system prawa wewnętrznego czasami nazywany jest on prawem wewnętrzny czasami statutami, który określa strukturę organizacyjną związku, uprawnienia i obowiązki duchownych oraz świeckich. Państwo powinno związkom dawać swobodę wyboru formy organizacyjnej, nie ingerować w ten proces, nie zdradzać swych preferencji.

Charakter prawny prawa wewnętrznego

Ma moc obowiązującą tylko na forum wewnętrznym. Powstaje w sposób niezależny od państwa i nie może być przez państwo porządkowane, zmieniane czy poprawiane. Bez przyzwolenia wyraźnego państwa nie wywołuje ono skutków w prawie państwowym. Autonomia i niezależność związków wyznaniowych oznacza ze nie można odwoływać się od decyzji organów wewnętrznych związków wyznaniowych do sądów państwowych. Jest to ogólna zasada wzajemnej niezależności między prawem państwowym a prawem wewnętrznym związków wyznaniowych.

Konstytucje nie precyzuje, w jakim zakresie związki wyznaniowe są autonomiczne i niezależne. Przede wszystkim w zakresie funkcji religijnych. Państwo z uwagi na bezstronność nie może w to ingerować.

Z wypełnianiem funkcji religijnych łączy się szereg funkcji szczegółowych w szczególności:

• Określanie doktryny religijne

• Dogmatów i zasad wiary oraz liturgii

• Organizowanie i publiczne sprawowania kultu

• Udzielanie posług religijnych w tym osobom pełniącym służbę wojskową

• Organizowanie obrzędów i zgromadzeń religijnych

• Ustanawianie kształcenie i zatrudnianie duchownych

• Realizowanie inwestycji sakralnych i innych inwestycji kościelnych

• Nabywanie posiadanie zbywanie majątku nieruchomego i ruchomego oraz zarządzanie nim

• Zbieranie składek

• Otrzymywanie darowizn spadków i innych świadczeń od osób fizycznych i prawnych

• Wywarzenie i nabywanie artykułów potrzebnych do celów kultu i praktyk religijnych oraz korzystanie z nich

• Tworzenie i prowadzenie zakonów oraz diakonatów

• Powoływanie krajowych organizacji międzykościelnych

• Przynależność do międzynarodowych organizacji wyznaniowych

• Nauczanie religii i głoszenie jej

• Korzystanie ze środków masowego przekazywania

• Rządzenie się w swoich prawach własnym prawem

• Swobodne wykonywanie władzy duchownej

• Zarządzanie swoimi sprawami

• Prowadzenie działalności charytatywno opiekuńczej

• Prowadzenie działalności oświatowo wychowawczej

• Tworzenie organizacji mającej na celu formacji religijnej kultu publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym i ich skutkom

Państwo jest niezależne od zw. wyz., tzn. zw. wyz nie sprawują władzy publicznej. Konstytucja wyklucza możliwość arbitralnego regulowania położenia prawnego zw. wyz przez państwo.

Stosunki miedzy państwem a kościołem katolickim określają 2 dokumenty:

1. -Umowa międzynarodowa ze stolicą apostolską (konkordat)

2. -Ustawa o stosunku państwa do kościoła katolickiego z 1989r

Relacje między RP a innymi kościołami i związkami wyznaniowymi winny określać ustawy uchwalone na podstawie umów zawarte przez radę ministrów z ich właściwymi przedstawicielami.

Uprawnienia jednostki w zakresie wolności sumienia i wyznania

Ustawa z 17 maja 1989 jest regulacją podstawową o charakterze ustrojowym. W ślad za konstytucją zapewnia każdemu wolność sumienia i wyznania, która wg tej ustawy obejmuje swobodę wyboru religii lub przekonań oraz wyrażania ich indywidualnie i zbiorowo prywatnie i publicznie. Do szczegółowych uprawnień jednostki w tym zakresie ustawa ta zalicza w szczególności:

• - tworzenie wspólnot religijnych zwanych związkami wyznaniowymi

Przez związek wyznaniowy ustawa rozumie wspólnotę religijną zakładaną w celu wyznawania i szerzenia wiary religijnej posiadającą własny ustrój doktrynę i obrzędy kultowe. Nie zostanie zarejestrowane, jako związek wyznaniowy zrzeszenie nieodpowiadające tym cechom zwłaszcza, które kultywuje doktrynę niemająca charakteru religijnego (sprawa, która budzi kontrowersje)

Właściwym organem do rejestracji związku wyznaniowego jest minister do spraw wewnętrznych i administracji

Nowy związek wyznaniowy może zostać zarejestrowany, jeśli zostanie zgłoszony wniosek a wolę jego założenia zgłasza minimum 100 osób o pełnej zdolności do czynności prawnych przedstawia statut i zasady doktryny. Zasady doktryny - bada się czy ma charakter religijny, czy jest odwołanie do boga? Niektórzy to krytykują. Druga cecha, jaką się bada to cecha nowości, tzn. w przynajmniej jednym punkcie zasady te muszą się różnić od związków już zarejestrowanych. W praktyce czy organizacja jest czy nie jest związkiem wyznaniowym, pracownicy MSWiA posługują się książką prof. Kellera zarys dziejów religii, książka pisana z pozycji marksistowskich. Np. przez jakiś 5 czy 6 lat działało w Polsce bractwo muzułmańskie, jest to organizacja religijna, ale o programie terrorystycznym, (np. w Egipcie jest ono zakazane). Dopiero po interwencji poseł Winiarczyk Kossakowskiej z SLD, która zwróciła formalne uchybienia we wniosku rejestracyjnym i statucie.

Nie ma obowiązku rejestrowania związków wyznaniowych. Działające niezarejestrowane kościoły i związki wyznaniowe nie są nielegalne. Rejestracja zw. wyz nie oznacza jego powstania. Przeciwnie, jeśli jakaś grupa stara się o rejestracje to musi opisać swoja działalność, w związku z zasadami doktrynalnymi, aby sprawdzić czy te zasady rzeczywiście jej przyświecają. Rejestracja kościoła czy zw. wyz oznacza natomiast uzyskanie osobowości prawnej. Umożliwia występowanie w obrocie prawnym w formie określonej przez sam związek wyznaniowy. Przez jego prawo wewnętrzne oraz uzyskanie pewnych szczególnych uprawnień, np. celnych czy podatkowych. Nie jest konieczne żeby wspólnota religijna musiała prowadzić działalność, jako związek wyznaniowy, może prowadzić działalność w innej formie, np. stowarzyszenia, fundacji czy też spółki prawa handlowego. W rezultacie tych przepisów o uzyskiwaniu statusu prawnego przez związek wyznaniowy.

Są 3 rodzaje podstaw prawnych działania zw. wyz:

1. - związki zarejestrowane, jako zw. wyz w Mswia przez ministra, tych rejestracji jest około 170 (2008r)

2. - związki wyznaniowe, które mają swoje odrębne ustawy (partykularne) o stosunku państwa do danego związku wyznaniowego, jest ich 16

3. - związek wyznaniowy dominujący społecznie, którego byt określony jest zarówno ustawą partykularną jak i umową międzynarodową (ze stolicą apostolską - kościół katolicki)

Do wolności jednostki w zakresie wolności sumienia i wyznania należy:

• - Należenie bądź nie do kościołów i innych zw. wyz

• - głoszenie swoich religii i przekonań

• - zgodnie z zasadami swojego wyznania uczestniczenie w uroczystościach i obrzędach religijnych oraz wypełnianie obowiązków religijnych i obchodzenie świąt religijnych

• - wychowywanie dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami w sprawach religii ( z drugiej strony dziecko też jest podmiotem wolności, dziecko po ukończeniu 8 lat ma prawo sprzeciwu, jeśli rodzice chcą zmienić związek wyznaniowy)

• - korzystanie ze źródeł informacji na tematy religijne

• - utrzymywanie kontaktów ze swoimi współwyznawcami (uczestniczenie w pracach organizacji religijnych o zasięgu międzynarodowym)_

• - wytwarzanie nabywanie przedmiotów potrzebnych do celów kultów i praktyk religijnych oraz korzystanie z nich

• - wytwarzanie nabywanie i posiadanie artykułów potrzebnych do przestrzegania zasad religii

• - wybranie stanu duchownego i porzucenia go

• -zachowanie milczenia w sprawie swojej religii i przekonań

• - otrzymanie pochówku zgodnie ze swoimi przekonaniami religijnymi

• - prawo do zgodnego z zasadami sowiego wyznania uczestniczenia w obrzędach religijnych oraz wypełniania obowiązków religijnych

Obchodzenia świąt religijnych przysługuje również osobom pełniącym służbę wojskową (służba cywilna) przebywającym w zakładach ochrony zdrowia, młodzieży na państwowych obozach koloniach (przez instytucje państwowe, ale nie przez instytucje samorządowe), przebywającym w zakładach karnych (osoby pozbawione wolności także areszt śledcze) szczegółowe zasady dot. praktyk religijny 2 września 2002 r. rozporządzenie ministra sprawiedliwości. Zakłady poprawcze wychowawcze, areszty śledcze ośrodki przystosowania społecznego, 14 września 2001. rozporządzenie ministra sprawiedliwości.

Ustawa z 17 maja 1989 podobnie jak konstytucja przewiduje możliwość ograniczenia jedynie uzewnętrzniania religii i przekonań w drodze ustawowej tylko w zakresie koniecznym do ochrony bezpieczeństwa publicznego porządku, zdrowie moralności publicznej, bądź podstawowych praw i wolności innych osób. Korzystanie z wolności sumienia i wyznania nie może prowadzić do uchylania się od wykonywania obowiązków prawnych nałożonych przez ustawę, np. płacenia podatków wysyłania dzieci do szkół obowiązku alimentacji. Jedynie dopóki istniał obowiązek zasadniczej służby wojskowej ustawa dopuszczała możliwość służby zastępczej. W istocie ta ustawa pozostawiała uznaniu organów administracji. Praktyka się zmieniała, inaczej wyglądało to w okresie stalinowskim a inaczej później.

19.01.2010

Organizacje pożytku publicznego.

Poza ustawą o działalności organizacji pożytku t publicznego i wolontariacie z 2003r. sytuację prawną reguluje jeszcze szereg innych aktów: Ustawa o KRS, ustawa o rachunkowości, o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych i inne przepisy dotyczące tych organizacji.

Podmioty, które występują o przyznanie statusu organizacji pożytku publicznego muszą:

• - podmiot taki musi prowadzić działalność statutową na rzecz ogółu społeczności lub określonej grupy podmiotów, ale pod warunkiem, że grupa ta jest wyodrębniona za względu a szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do społeczeństwa.

• - działalność ta musi być w zasadzie wyłączną statutową działalnością danej organizacji pozarządowej, społecznej i dotyczyć realizacji zadań publicznych na rzecz ogółu społeczności lub grupy podmiotów, o których była mowa w sferze ustawowo określonej pożytku publicznego. W ustawie jest określony zakres zadań publicznych, które należą do sfery działalności pożytku publicznego, ta lista nie jest ustawowo zamknięta, ponieważ rada ministrów może ją rozszerzyć w drodze rozporządzenia. Wg ustawy to tej sfery należą m.in.:

• - pomoc społeczna w tym pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej i wyrównywanie ich szans

• - zorganizowana opieka nad byłymi żołnierzami zawodowymi, którzy uzyskali wojskowe uprawnienie rentowe i emerytalne, są kombatantami, weteranami

• - Działalność charytatywna

• - Podtrzymywanie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości

• - Działalność na rzecz mniejszości narodowych

• - Ochrona i promocja zdrowia

• - Działanie na rzecz osób niepełnosprawnych

• - Promocja zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych albo zagrożonych zwolnieniem z pracy

• - Upowszechnianie i ochrona praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn

• - Działalność wspomagająca rozwój gospodarczy

• - Działalność wspomagająca rozwój wspólnot i społeczności lokalnych

• I wiele innych.

Nie wystarczy, żeby podmiot, który ubiega się o status organizacji pożytku publicznego działał w jednej z tych sfer zadań publicznych, bo musi działać w odpowiedniej formie organizacyjno-prawnej, która umożliwi uznanie go za organizacje pożytku publicznego.

Podmiot ubiegający się o status organizacji pożytku publicznego nie może prowadzić działalności gospodarczej z wyjątkiem działalności w rozmiarach służących realizacji celów statutowych.

Podmiot ten musi cały dochód przeznaczyć na działalność pożytku publicznego

Podmiot ubiegający się o status organizacji pożytku publicznego musi mieć statutowy, kolegialny organ kontroli lub nadzoru odrębny od organu zarządzającego.

Statut lub inne akty wewnętrzne organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów wymienionych w ustawie muszą zabraniać udzielania pożyczek członkom, zabezpieczania majątkiem organizacji ich zobowiązań, przekazywania majątku na rzecz członków, wykorzystywania go na rzecz członków, zakupu na szczególnych zasadach towarów i usług od podmiotów, w których uczestniczą członkowie organizacji.

Wszystkie te warunki wymienione w art. 20 ustawy, organizacja starająca się o status organizacji pożytku publicznego musi spełniać łącznie. A jeżeli ten status otrzyma to zgodnie z ustawą może prowadzić odpłatną i nieodpłatną działalność pożytku publicznego.

Nieodpłatna działalność to np. świadczenie na podstawie stosunku prawnego usług, za które podmiot nie pobiera wynagrodzenia. Odpłatna działalność to wykonywanie zadań należących do sfery zadań publicznych w ramach realizacji celów statutowych, za które pobiera wynagrodzenie oraz sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub świadczonych przez osoby bezpośrednio korzystające z działalności pożytku publicznego pod warunkiem, że pozyskane wynagrodzenie nie przekroczy kosztów wytwarzania (bezpośrednich kosztów tej działalności).

Wynagrodzenie z tytułu wykonywania działalności statutowej nie może przekroczyć 1.5 krotności wynagrodzenia średniego za rok ostatni, ustalany przez prezesa GUS. Zysk może być pozyskiwany, ale tylko na realizację celów statutowych. (Ten akapit coś bez sensu)

Te przepisy w odczuciu dr. są mętne. Łatwo o nadużycie statusu organizacji pożytku publicznego

Co to jest działalność pożytku publicznego

Zgodnie z art. 3 ustawy jest to działalność społecznie użyteczna prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie.

Podmioty uprawnione do ubiegania sie o status organizacji pożytku publicznego są 3 rodzajów:

1. - osoby prawne

2. - jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku państwa do kościoła

3. - stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.

Osoby prawne - muszą prowadzić działalność statutową, o której była mowa, ale ponadto muszą spełniać dodatkowe wymagania określone w ustawie.

Nie mogą ubiegać się o status organizacji pożytku publicznego następujące podmioty:

1. - Partie polityczne

2. - Związki zawodowe i organizacje pracodawców

3. - Samorządy zawodowe

4. - Fundacje, których jedynym fundatorem jest skarb państwa lub jednostka samorządu terytorialnego chyba, że przepisy odrębne stanowią inaczej. Jeszcze klika wyjątków

5. - Fundacje utworzone przez partie polityczne

6. - Kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie ustawy z 1996r o kulturze fizycznej.

Ponadto o status tych organizacji nie mogą się ubiegać:

1. osoby fizyczne, niezależnie od tego czy prowadzą czy nie działalność gospodarczą,

2. spółki cywilne (nie są organizacją),

3. spółki jawne (ich działalność jest nakierowana na zysk),

4. spółki partnerskie (są tworzone w celu wykonywania wolnego zawodu a więc w sumie też o forsę chodzi),

5. spółki komandytowe (też zysk),

6. komandytowo akcyjne.

Wszystkie pozostałe podmioty prowadzące działalność w części bądź w całości społecznie użyteczną mogą być organizacjami pożytku publicznego. Przede wszystkim fundacje, stowarzyszenia oraz inne organizacje społeczne działające na rzecz dobra ogółu. Co więcej mogą być to podmioty o takich nietypowych formach organizacyjno-prawnych jak kapitałowe spółki prawa handlowego, spółdzielnie oraz lokalne organizacje obywatelskie niezarejestrowane w KRS. W szczególności praktyczne znaczenie ma zaliczenie do tych podmiotów spółki akcyjnej, spółki zoo, spółdzielni socjalnej i stowarzyszenia zwykłego.

Spółki akcyjne -ustawa nie precyzuje, w jakim celu ma być ona tworzona. Nie jest tak, że spółka akcyjna ma być tworzona wyłącznie w celu działalności gospodarczej, mogą być zarobkowe, gospodarcze, ale mogą być też inne, niemające tego celu np. realizacje celów naukowych, kulturalnych. Spółka akcyjna zawsze jest wpisywana do rejestrów przedsiębiorców niezależnie czy prowadzi działalność gospodarczą czy nie, może wiec uzyskać status organizacji pożytku publicznego, jeżeli prowadzi swoja działalność na rzecz ogółu społeczności albo określonej grupy podmiotów o szczególnie trudnej sytuacji.

Spółka zoo - KSH stanowi, że spółka zoo może być tworzona w każdym celu prawnie dopuszczalnym (zarobkowym gospodarczym lub innym). Spółka ta też wpisywana jest do rejestru przedsiębiorców bez względu czy prowadzi dział gospodarczą, może uzyskać status organizacji pożytku publicznego.

Spółdzielnia socjalna (ustawa z 2006 o spółdzielni socjalnej) celem jest społeczna integracja, ułatwienie zaistnienie na rynku pracy bezrobotnym prze prowadzenie wspólnej działalności. (uzup.)

Mogą ją założyć osoby wyłącznie określone w tej ustawie: osoby bezrobotne w rozumieniu przepisów ustawy z 2004 roku o promocji zatrudnienia, osoby o których mowa w ustawie z 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym: osoby bezdomne które realizują indywidualny program wychodzenia z bezdomności, osoby uzależnione od alkoholu które zakończyły program psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego, osoby uzależnione od narkotyków lub innych środków odurzających po zakończeniu programu terapeutycznego w zakładzie opieki społecznej, osoby chore psychicznie w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, osoby zwalniane z zakładów karnych mające trudności z integracją ze środowiskiem, uchodźcy realizujący indywidualny program integracji; osoby niepełnosprawne w Rozumieniu ustaw z 1997.

Spółdzielnia socjalna ma realizować 2 zadania: tworzyć miejsca pracy, sprzyjać społecznej integracji członków. Może liczyć od 5 do 50 członków i zatrudniać fachowców, którzy nie należą do żadnych z wymienionych grup społecznych, ale nie może być ich więcej niż 1/5 wszystkich. Członkami mogą być także organizacje pozarządowe oraz gminne osoby prawne. Członkowie spółdzielni socjalnej są zatrudnieni na podstawie spółdzielczej umowy o prace. Odrębnym rodzajem zatrudnienia w spółdzielni jest wolontariat. W spółdzielni socjalnej całość wypracowanej nadwyżki budżetowej przeznacza się na fundusz zasobowy, spółdzielnie te mają przywileje prawne, których nie mają inne podmioty także te, które mają status pożytku publicznego. Np. zwolnienie z opłat przy wpisie do KRS, ulgi w zakresie składek na świadczenia emerytalne(rentalne?), chorobowe, możliwość ubiegania się przez osoby zakładające spółdzielnie lub przystępujące do niej o dofinansowanie z funduszu pracy, mogą uczestniczyć w otwartych konkursach ofert na rzecz administracji publicznej.

Stowarzyszenia zwykłe mogą także uzyskać status organizacji pożytku publicznego, jeżeli prowadzą działalność statutową na rzecz ogółu społeczności lub określonej grupy podmiotów w szczególnie trudnej sytuacji i wtedy, gdy regulamin stowarzyszenia jest zgodny z ustawą o organizacjach pożytku publicznego i wolontariacie. Ponadto poza org …mogą o status organizacji pożytku publicznego ubiegać się jednostki organizacyjne i podmioty kościele działające na podstawie przepisów odrębnych ustaw: kościół rzymskokatolicki w obrządku łacińskim i obrządku bizantyjsko ukraińskim (metropolie, diecezje, archidiecezje, parafie, kościoły rektoralne, seminaria zakonne, zakony ,KUL, papieskie wydziały teologiczne, kościelne instytuty naukowe, dydaktyczno naukowe) .Nie ma w tym wykazie Opus Dei. Kościoły i wyznania inne niż rzymskokatolickie: polski autokefaliczny kościół prawosławny k. ewangelicki, augsburski, mariawitów, ewangelicko metodystyczny, reformowany, chrześcijan baptystów, zielonoświątkowy, karaimski, muzułmański, i inne. Kościoły i związki wyznaniowe wpisane do rejestrów kościołów i związków wyznaniowych MSWiA. Instytucje kościelne niemające osobowości prawnej: świetlice, jadłodajnie, domy pomocy społ.

Ponadto o status organizacji pożytku publicznego mogą ubiegać się stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego. Celem ich jest popularyzacja idei samorządności i innych celów jst.

Postępowanie rejestrowe:

Uzyskanie prze podmiot statusu organizacji pożytku publicznego następuje w drodze postępowania rejestrowego i wpisu informacji o takim statusie w KRS, albo w rejestrze stowarzyszeń krs-u albo w rejestrze przedsiębiorców krs-u. Wpis dokonywany jest na wniosek złożony na formularzu wraz z uiszczoną opłatą za wpis i ogłoszenie w monitorze sądowym i gospodarczym. Są skomplikowane wymogi dotyczące wniosku i jak coś źle to podlega on zwrotowi. Opłaty są zróżnicowane, ale za sam wpis do rej stowarzyszeń 250 zł, za wpis podmiotu do obu rejestrów 1000 zł…

Każdy podmiot ubiegający się o nadanie statusu organizacji pożytku publicznego zobowiązany jest dołączyć do wniosku:

• - oświadczenie osoby prowadzącej księgi rachunkowe podpisane przez te osobę i osoby z zarządu

• -oświadczenie zarządu podmiotu o spełnieniu wymogu ustawy o organizacjach pożytku publicznego i wolontariacie

• - merytoryczne sprawozdanie z prowadzonej dotychczas działalności

• - inne dokumenty potwierdzające zasadność ubiegania się przez podmiot o status organizacji pożytku publicznego np. artykuły prasowe.

Podmiot uzyskuje status z chwilą wpisu wzmianki w KRS, niekompletność wniosku często kończy się odmową wpisu do KRS. W ponad 92% sądy wzywają do usunięcia braków formalnych. Przeciętnie trzeba czekać 5 miesięcy. Jest wiele utrudnień w uzyskaniu takiego statusu, bo chodzi o przywileje m.in. 1% z podatku dochodowego.

Prawo organizacji społecznych 2009/2010

1

---