ŚWIADCZENIE PRZEDEMERYTALNE

Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych

Celem świadczenia przedemerytalnego jest ochrona przed ryzykiem bezrobocia w okresie poprzedzającym nabycie prawa do emerytury - konstrukcja prawa do świadczenia przedemerytalnego z jednej strony jest podobna do zasiłku dla bezrobotnych, ale z drugiej strony wykazuje cechy analogiczne do świadczenia emerytalnego (świadczenie pośrednie pomiędzy zasiłkiem dla bezrobotnych a emeryturą).

Przesłanki nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego:

• posiadanie statusu osoby bezrobotnej po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych;

• spełnienie dodatkowych przesłanek związanych z następującymi okolicznościami:

• przyczyny i tryb ustania stosunku pracy;

• okres zatrudnienia u pracodawcy, który rozwiązał stosunek pracy z takim pracownikiem;

• wiek przedemerytalny;

• staż ubezpieczeniowy (minimalny okres podlegania ubezpieczeniu).

Konfiguracje przesłanek:

1. pracownik, z którym rozwiązano stosunek pracy z powodu likwidacji albo niewypłacalności pracodawcy:

• okres zatrudnienia poprzedzający rozwiązanie stosunku pracy - nie krótszy niż 6 miesięcy;

• wiek: co najmniej 56 lat w przypadku kobiet i 61 lat w przypadku mężczyzn;

• staż ubezpieczeniowy: 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn;

2. pracownik, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy - rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników (bez względu na liczbę zwalnianych pracowników):

• okres zatrudnienia poprzedzający rozwiązanie stosunku pracy - nie krótszy niż 6 miesięcy;

• wiek: co najmniej 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn;

• staż ubezpieczeniowy: 30 lat w przypadku kobiet i 35 lat w przypadku mężczyzn;

3. osoba prowadząca pozarolniczą działalność, jeżeli zakończenie tej działalności nastąpiło z powodu upadłości:

• okres prowadzenia działalności nie krótszy niż 24 miesiące;

• wiek: co najmniej 56 lat w przypadku kobiet i 61 lat w przypadku mężczyzn;

• staż ubezpieczeniowy: 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn;

4. osoba, która utraciła rentę z tytułu niezdolności do pracy:

• okres pobierania renty wynosi co najmniej 5 lat;

• wiek: co najmniej 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn;

• staż ubezpieczeniowy: 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn;

5. prawo do świadczenia przedemerytalnego bez względu na wiek:

• rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy;

• okres zatrudnienia poprzedzający rozwiązanie stosunku pracy - nie krótszy niż 6 miesięcy;

• staż ubezpieczeniowy: 35 lat w przypadku kobiet i 40 lat w przypadku mężczyzn;

6. rozwiązanie stosunku pracy z powodu likwidacji albo niewypłacalności pracodawcy:

• okres zatrudnienia poprzedzający rozwiązanie stosunku pracy nie krótszy niż 6 miesięcy;

• staż ubezpieczeniowy: 34 lat w przypadku kobiet i 39 lat w przypadku mężczyzn.

Wysokość świadczenia przedemerytalnego jest jednolita dla wszystkich osób uprawnionych → kwota świadczenia podana w ustawie wynosi 670 zł, ale podlega okresowym waloryzacjom dokonywanym na tych samych zasadach co waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych:

• waloryzacja w terminie do 1 marca;

• wskaźnik waloryzacji uwzględnia wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym, ale również realny wzrost płac w tym okresie.

Wyjątek dotyczący świadczenia przedemerytalnego przysługującego osobie, która utraciła rentę z tytułu niezdolności do pracy - wysokość świadczenia przedemerytalnego nie może być wyższa od kwoty renty z tytułu niezdolności do pracy przysługującej wcześniej takiemu uprawnionemu.

Przesłanki negatywne, których zaistnienie powoduje ustanie prawa do świadczenia przedemerytalnego:

• wniosek osoby pobierającej takie świadczenie;

• nabycie prawa do emerytury - prawo do świadczenia ustaje w dniu poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury;

• osiągnięcie wieku: 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn;

• objęcie w posiadanie albo nabycie własności gospodarstwa rolnego o powierzchni przekraczającej 2 hektary przeliczeniowe;

• śmierć osoby uprawnionej.

W razie śmierci osoby, która pobiera świadczenie przedemerytalne, osobie która pokryła koszty pogrzebu przysługuje zasiłek pogrzebowy (na takich samych zasadach, jak w odniesieniu do osób, które podlegały ubezpieczeniu w chwili śmierci).

Zmniejszenie i zawieszenie prawa do świadczenia przedemerytal-nego → tytułem do zmniejszenia i zawieszenia prawa do tego świadczenia jest osiągnięcie przychodu z działalności objętej obowiązkiem ubezpieczenia:

• zmniejszenie wysokości świadczenia przedemerytalnego - progi powodujące zmniejszenie świadczenia:

1. tzw. dopuszczalna kwota przychodu - 50 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia;

2. tzw. graniczna kwota przychodu - 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia;

Sposoby ustalania kwoty przychodu:

• w odniesieniu do dopuszczalnej kwoty przychodu - bierze się nie tylko przychód z działalności objętej obowiązkiem ubezpieczenia, ale także wysokość świadczenia przedemerytalnego;

• w odniesieniu do granicznej kwoty przychodu - bierze się tylko przychód z tytułu działalności objętej obowiązkiem ubezpieczenia.

Ograniczenie - maksymalna kwota zmniejszenia świadczenia przedemerytalnego nie może być wyższa niż połowa kwoty tego świadczenia.

• zawieszenie prawa do świadczenia emerytalnego - jeżeli przychód przekracza 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, świadczenie przedemerytalne ulega całkowitemu zawieszeniu.

Administrowanie systemem świadczeń przedemerytalnych zostało powierzono ZUS - świadczenia przedemerytalne są finansowane bezpośrednio z budżetu państwa.

1

---