ZŁOŻA MAGMOWE:

Magma - ruchliwy materiał skalny utworzony w sposób naturalny w głębi ziemi, zdolny do tworzenia intruzji i extruzji. Cechy magmy:

1.niehomogeniczna (niejednorodna)

-zawiera składniki różne ze względu chemicznego: zasadowe, kwaśne,alkaiczne

-stan skupienia to ksenolity (resztki) skał z gazowymi i ciekłymi składami

2.zmienna w czasie poprzez nieustające reakcje chemiczne

3.niestatyczna, ulega konwekcyjnym i dyfuzyjnym przemieszczeniom, miesza się szczególnie przy wys. temp stopu wyjściowego

4.nie stanowi zamkniętego systemu

5.pławna, stale się porusza, do góry tam gdzie < ciśnienie i temp

6.zawiera gazy szczególnie H₂0, które gromadzą się w górnych częściach komór

Dyferencjacja - mechanizm różnicowania się magmy, zachodzi wskutek ochładzania się stopu magmowego.

Procesy dyferencjacji:

1. likwacja - gdy magma płynna to temp. Likwacji 1200 - 800 C Wskutek ochładzania lub zmiany ciśnienia odchodzą stopy magmowe o różnym skł chem: tlenkowe, węglanowe, siarczkowy, oraz zasadowe i kwaśne.

2. krystalizacja frakcjonalna - BOWENA, sedym magmowa dochodzi do powst skał magmowych, które wykazują warstwowanie

3. dyferencjacja - nadtapianie (asymilacja) skał otaczających

Lokalizacja ciał rudnych w intruzji magmowej:

1. zawieszone - pow przy stosunkowo szybkim zastyganiu magmy, gdy min rudne nie docierają do spągu

2. denne - powst przy powolniejszym stygnięciu magmy gdy minerały ruchome docierają do dna intruzji tworząc pseudo pokładowe i soczewkowe złoża

3. żyłowe - powst przy normalnej krystalizacji intruzji, część magmy rudnej może zostać wciśnięta
   w zastygłą wcześniej oraz w spękania skały otaczającej

4. brekcjowe - powst w czasie wdzierania się magmy w skałę otaczającą, wskutek jej rozrywania
   i nadtapiania

Najbardziej znane warstwowane intruzje zasadowe:

1. magmowy kompleks Bushweldu (RPA)

2. Wielka Dajka (Zimbabwe)

3. Sudbury (Kanada)

ZŁOŻA KARBONATYTY:

Endogeniczne skupienia kalcytu, dolomitu i innych węglanów związane przestrzennie i genetycznie
z intruzjami o składzie ultrazasadowym - alkaicznym

Skład:

1. 80-90 % węglany: kalcyt, dolomit, syderyt

2. 10-20 % inne: magnetyt, kwarc, hematyt, baryt

Hipotezy genetyczne karbonatytów:

MAGMOWA:

• likwacja węglanowego stopu

• dyferencjacja frakcjonalna

• przetapianie węglanowej skorupy kontynentalnej

• asymilacja skał węglanowych otaczających w trakcie migracji ogniska magmowego (ku górze)

HYDROTERMALNA:

• udział magmowych roztworów hydrotermalnych przeobrażających na drodze metasomatozy otaczającą skałę

Kopaliny użyteczne: Cu, Zr, P, Fe (U, Co, Ni - rzadkie, oraz Au, Ag - platynowce)

PEGMATYTY:

Są grubokrystaliczną skałą magmową lub metamorficzną, głównie o składzie granitowym. Magma pegmatytowa zawiera składniki lotne: OH, F oraz pierwiastki litofilne: Be, Li, Sn wykazujące się skłonnością do tworzenia związków z tlenem.Strefowa budowa:

• graniczna

• ścianowa

• pośrednia

• korzeniowa

D i a m e n t y:

1. w astenosferze pod skorupą kontynentalną grubości ok. 60 km

2. na głębokości 120 km przy panującym ciśnieniu 50-75 kbar i temp 1400-1600 C

3. magma kimberlitowa wraz z wykrystalizowanymi diamentami przemieszcza się w lepkim medium magmowym płaszcza

4. następnie przemieszcza się przez skorupę torując sobie drogę coraz wolniej im bliżej powierzchni ziemi

5. w nacierającej intruzji powstaje gazowa `czapka', która eksploduje w pobliżu powierzchni ziemi tworząc DIATREMĘ

6. większość kimberlitów powstała przez wielokrotne zderzenia intruzywne

Obszar Kimberley dostarczył 200 mln karatów diamentów to 40000 kg

ZŁOŻA SKARNOWE:

Tworzą się gdy temp:

• w początkowych stadiach 800 - 400 C

• w późniejszych stadiach 400 - 150 C

Ciśnienie w zależności od głębokości tworzenia się złóż, która waha się od 1 do kilku km.

Gdy przeobrażenie tylko z ciepła intruzji to nie ma przeobrażeń chemicznych, jest tylko zmiana strukturalna. Tak więc piaskowce zmieniają się w kwarcyty, wapienie w marmury!

Złoża skarnowe cechują się strefowością, wokół aureoli kontaktu wytwarzają się strefy.

Stadia rozwoju złóż skarnowych:

• stadium I - izochemiczny metamorfizm

• stadium II - wielostadialny metasomatyzm

• stadium III - metamorfizm wsteczny (proces wygaszania)

I. izochemiczny metamorfizm zachodzi pod wpływem temp. intruzji i polega na przeobrażaniu skał otaczających bez zmian w ich składzie chemicznym, tzn. na drodze rekrystalizacji i/lub powstawaniu nowych minerałów wskutek dyfuzyjnego przemieszczania się obecnych w skałach pierwotnych

II. wielostadialny metasomatyzm to powstanie endo - i egzoskarnów pod wpływem hydrotermalnych roztworów wydzielonych z magmy w temp 800 - 400 C. Powstają tlenki (magnetyt, kasyteryt), siarczki dzięki spękaniom umożliwiającym dopływ wód gruntowych.

III. metamorfizm wsteczny to proces polegający na przeobrażaniu skarnów i hornfelsów pod wpływem wód atmosferycznych. Na drodze zastępowania powstają: serycytyzacja, chlorytyzacja, epidotyzacja i główna mineralizacja siarczkowa

Złoża hydrotermalne (tlenki, siarczki):

Powstałe z gazowo-wodnych roztworów, których temp waha się w granicach 650 - 50 C

Górna granica temperatur oznacza średnią temp w której obok stopu magmowego i wydzielonych w nim kryształów istniej faza określona jako `wrzące związki łatwolotne'.

Dolna granica temperatur oznacza średnią temp która jest wyższa niż temp roztworu wodnego poniżej pow ziemi wywołana stopniem geotermicznym charakt dla danego miejsca.

Rodzaje wód hydrotermalnych: meteoryczne, oceaniczne, formacyjne, metamorf. i magmowe

Metamorficzne (1-2% wody) - wody wydzielane (wyciskane) ze skał w procesach metamorficznych, remobilizacja wody porowej lub dehydrytyzacja minerałów.

Magmowe - śr zawartość wody w stopie magmowym to 7%, wody juwenilne - dziewicze

Charakter roztworów hydrotermalnych:

• zawiesiny; średnica czastek > 0.1 mi

• roztw koloidalne; śr cząstek 0.1 - 0.001 mi

• roztw rzeczywiste; śr cząstek 1.0 - 0.01 mmi

Drogi i sposoby migracji roztworów skalnych:

1. porowatość efektywna

2. pęknięcia i szczeliny

Rodzaje przepływów:

1. niezintegrowany: defuzja, filtracja

2. zintegrowany: w szczelinach i pęknięciach

Przyczyny depozycji minerałów z roztworów hydrotermalnych:

1. reakcje wymiany w obrębie roztworu

2. reakcje wskutek mieszania się różnych roztworów

3. reakcje wymiany między roztworem a skałą

4. nagła zmiana temp i/lub ciśnienia

5. zmiana pH i Eh roztworów

Eh - potencjał redukcyjno-oksydacyjny REDOX, miara ilościowa zdolności utleniających utleniacza i zdolności redukcyjnych reduktora, charakteryzująca liczbowo w voltach ich zdolność do oddawania lub pobierania elektronów. W środowisku naturalnym: od -0.4V do +0.8V

pH - stężenie jonów wodorowych. pH +1/H, gdzie H - to ilość jonów wodoru. <7 kwaśne, >7 zasadowe

ZŁOŻA PORFIROWE:

Występują w intruzjach porfirytowych (kwaśne, sr kwaśne, obojętne) są duże, nisko i średnioprocentowe, wykazują strefowość (przeobrażeń hydrotermalnych, mineralizacji, form wyst siarczków).

Duże to 15 mld ton Cu - złoże Chuquicamata Chile, średnie 200 mln ton Cu

Środowisko występowania:

Najwięcej złóż porfirowych powstaje w warunkach subwulkanicznych, systemy porfirowe powstają w górnych częściach skorupy na głębokości od 1 do 6 km

Największe złoża porfirowe:

• Chuquicamata w Chile - Cu

• Bingham w Utah USA - Cu, Zn, Pb

• Climax w Henderson USA - Mo, W

• Potosi - Sn

Jak dochodzi do powstawania złoża:

Etap I - porfirowy pień intruduje w kanał stratowulkaniczny

Etap II - powstaje magmowo meteoryczny system hydrotermalny

Etap III - powstają rozległe przeobrażenia hydrotermalne i tworzy się mineralizacja rozproszona kasyterytu

Etap IV - powstanie głębokich spękań wskutek strukturowego dostosowywania się plutonu do regionalnego systemu naprężeń. Napływ zmieneralizowanych roztworów magmowych, powstają żyły kruszcowe.

Połączenie złóż żyłowych i rozproszonych utworzy system hydrotermalny.

ŻYŁOWE ZŁOŻA ZŁOTA:

1. złoża systemu plutonicznego - stare żyły złotonośne

2. złoża systemu wulkanogenicznego - młode żyły złotonośne

Złoża systemu plutogenicznego występują:

1. w zmetamorfizowanych archaicznych pasmach zieleńcowych w obrębie teranów

2. w towarzystwie granitowych i granodiorytowych intruzywów

3. najbogatsza mineralizacja w strefach najgęściej krzyżujących się spękań.

System wulkanogeniczny:

• środowisko występowania to trzeciorzędowy wulkanizm łuków wyspowych

• zach pacyfik, wyspy Japonii, Filipiny

• anderyty, riolity, tufy wulkaniczne

• zmiany okołorudne: propilityzacja, serycytyzacja, sylifikacja

• mineralizacja wypełnienia wolnych przestrzeni w szczelinach, spękaniach, brekcjach

ZŁOŻA SEDYMENTACYJNO - EKSHALACYJNE:

To złoża siarczków, tlenków. Powstają na dnie oceanów pod wpływem działalności hydrotermalnej pod wodą.

Środowisko tworzenia złóż S-E:

• ryfty sródoceaniczne (typu cypryjskiego)

• baseny przyłukowe (typu Kuroko)

Smokers - pióropusz czarnych lub białych gazów i par hydrotermalnych roztworów wydzielających się z komino-podobnych kanałów połączonych ze szczelinami w dnie oceanu.

Białe pióropusze - zbudowane są z węglanów wapnia oraz siarczanów wapnia i baru

Czarne pióropusze - zbudowane są z drobnych cząsteczek metalicznych siarczków

Kopaliny użyteczne SEDEX:

• siarczki Cu, Zn, Pb z domieszkami Au i Ag

• tlenki Fe i rzadko Sn

• krzemionka

• baryt

• siarczki Fe

SEDEX:

• zasoby i zawartość procentowa met w złożach VMS są ogromne

• najmniejsze złoża zwykłe przekraczają 20 mln ton rudy

• większość złóż przekracza 100 mln ton rudy

• 80% złóż na świecie zawiera 0.1 - 10 mln to rudy

Największe złoża siarczków masywnych RIO TINTO w Hiszpanii zawieraj 500 mln ton rudy przy średniej zawartości 1.8 % Cu

Etapy tworzenia się kopców:

1. precypitacja anhydrytu z zimnej wody morskiej

2. przepływające przez porowatą ścianę anhydrytowego komina roztwory hydrot wytrącają z nich siarczki

3. wzrastające kominy po osiągnięciu ~ 6m zawalają się tworząc kopce pokruszonych siarczków

4. nad kopcem tworzy się skorupa siarczków częściowo ograniczająca wpływ roztworów z kopca

5. powoduje to wytrącanie się siarczków w obrębie kopca

6. ustalenie się wysokiej temp wewnątrz kopca prowadzi do zastępowania nisko - temperaturowych paragenez mineralnych wysoko - temperaturowymi

Parageneza - zespół minerałów które wyst w określonym etapie powstawania złoża

Złoża typu cypryjskiego: powstałe w związku z zasadowym wulkanizmem w obrębie skorupy oceanicznej,
w pobliżu ryftu w strefach spredingu dna oceanicznego. Wyst w ofiolitach masywu Trodos na Cyprze.

ZŁOŻA EGZOGENICZNE

Są związane z procesami geochemicznymi rozwijającymi się na powierzchni ziemi oraz w jej przypowierzchniowej strefie. Tworzą się w następstwie chemicznej, biochemicznej i mechanicznej dyferencjacji substancji mineralnych wywołanej energią słoneczną.

Pokrywa wietrzeniowa - samodzielna geologiczna formacja kontynentalna zbudowana ze skał o charakterystycznej teksturze i strukturze, specyficznym składzie mineralnym i chemicznym, zawierająca charakt dla niej złoża kopalin użytecznych.

Złoża wietrzeniowe - powstają w wyniku chemicznego rozkładu oraz mechanicznego rozpadu skał i minerałów.

Mechanogeniczne złoża wietrzeniowe - złoża ELUWIALNE powstają w wyniku mechanicznego rozpadu tzn pod wpływem czynników fizycznych

Chemogeniczne złoża wietrzeniowe - powstają pzy współudziale chemicznego rozpuszczania i precypitacji.

Złoża chemogeniczne:

1.rezydualne - powst w wyniku wynoszenia poza środowisko wietrzenia bezużytecznej masy skalnej powodując względną koncentracje minerałów użytecznych

2. infiltracyjne - powst w wyniku ługowania minerałów użytecznych i przenoszenia ich przez wody gruntowe poza środowisko wietrzenia na miejsce precypitacji

CZYNNIKI WIETRZENIA:

1. woda: a)rozpuszczanie, transport, depozycja związków chemicznych w pokrywie wietrzeniowej, b) przenoszenie aktywnych składników jak tlen, dwutlenek węgla, kwasy,

c) ustalenie warunków fizykochemicznych pH, Eh

2. tlen: uczestniczy w rekcjach utleniania, jego źródłem jest atmosfera, woda i redox

3. dwutlenek węgla: uczestniczy aktywnie w reakcjach utleniania

4. kwasy: przyspieszają procesy rozkładu

5. organizmy żywe: intensyfikują procesy przeobrażeń

6. temp w strefie wietrzeniowej: waha się w dość wąskich granicach +20 -20 C

7. klimat: temp, wilgotność

8. skład skał macierzystych

9. struktury skał: stopień ich spękań

10. morfologia terenu

ZDOLNOŚĆ MIGRACJI PIERWIASTKÓW:

AL. - najtrudniej migrujący, w zależności od pH in situ z glinokrzemianów powstają minerały ilaste lub wodorotlenek

Si - słabo migrujący, odkłada się w postaci krzemionki

Fe, Mn - migrujący wolno, gromadzi się w resztkowych produktach górnej pokrywy

Ca, Mg, K, Na - łatwo rozpuszczalne, łatwo ulegają migracji i redyspozycji

FORMY ZŁÓŻ WIETRZENIOWYCH:

1. powierzchniowe - przykrywają skały na których powstały. Złoża stopniowo przechodzą w skały nieprzeobrażone, a ich spąg ma skomplikowaną morfologię

2. liniowe -mają formę zbliżoną do żył przenikających wgłąb skały pierwotnej, najczęściej wzdłuż spękań

3. przykontaktowy - wyst na kontakcie wietrzejącej skały źródłowej oraz skały, w której produkty wietrzenia są deponowane. Ich forma jest bardzo zróżnicowana i zależy od formy kieszeni krasowej

Złoża rezydualne:

• krzemianowe rudy niklu (strefowość pionowa) - Nowa Kaledonia

• laterytowe rudy żelaza i aluminium

• magnezytu i talku

• złota

• kaolinu

Tworzenie się złóż uranu typu Kolorado:

1. źródło tzn. masyw granitowy

2. wody gruntowe

3. warunki redukcyjne

4. wytrącenie się uranu

ZŁOŻA BITUMINÓW:

Bituminy - naturalna mieszanina związków węglowodorowych o zmiennych składach chemicznych z nieznaczną domieszką siarki, tlenu, azotu i innych składników

Skład chemiczny (szeregi): parafinowy, naftalenowy, acetylenowy, aromatyczny.

Gaz ziemny - naturalna mieszanina składników palnych i niepalnych występująca w skałach, która w normalnych warunkach ma stan gazowy.

Łupki bitumiczne - skały ilaste nasycone `bituminami'. Nie zawierają ropy i gazu w stanie gotowym lecz kerogen z którego na drodze destylacji destrukcyjnej produkuje się prasmołę, a następnie gaz, oleje, smary.

Gazohydrat: klarat, połączenie gazu(etan, metan, butan) i wody. Występuje: - aktywne krawędzie płyt oceanicznych, - rzadziej na pasywnych krawędziach, - skłonach kontynentalnych, - obu biegunach.

Powstaje poprzez obumieranie organizmów żywych i ekshalacji podmorskich. Stabilny gdy >5 atm i <0 C

Wydzielanie gazohydratu ze złóż powoduje:

• lokalne rozrzedzenie wody przez CO₂ i CH₄

• efekt cieplarniany

• tworzenie się w atmosferze bąbli gazu lżejszego od powietrza

Warunki tworzenia się złóż ROPY I GAZU:

1. warstwy macierzyste bogate w substancje organiczne

2. dopływ ciepła niezbędnego do termalnego dojrzewania kerogenu i jego przeobrażeń w węglowodory

3. migracja pierwotna płynnych węglowodorów ze skał macierzystych do skał zbiornikowych

4. migracja wtórna w warstwach zbiornikowych prowadząca do koncentracji i akumulacji złoża

5. pułapka uniemożliwiająca ucieczkę węglowodorów z warstw zbiornikowych

Mułowce i łupki są najbardziej prawdopodobną skałą macierzystą z pośród wszystkich skał osadowych

Czynniki sprzyjające gromadzeniu się substancji organicznej:

1. lądowa substancja organiczna gromadzi się głównie wzdłuż brzegów kontynentów, szczególnie w ujściu wielkich rzek pośród gigantycznych osadów deltowych

2. morska substancja organiczna gromadzi się głównie na stokach kontynentalnych w strefie zimnych prądów wznoszących, które dostarczają pożywienia organizmom żywym w postaci fosforanów i azotanów powodując wzrost życia organicznego

3. o stopniu koncentracji substancji organicznej decyduje OPTYMALNA szybkość jej sedymentacji

4. warunki redukcyjne panujące w zamkniętych basenach sedymentacyjnych

Okno ropne węglowodorów ciekłych - zakres temp w którym dochodzi do przeobrażenia kerogenu

w rope - między 70 - 175 C, a > 175 C powstaje z kerogenu gaz suchy!

Skały zbiornikowe: powyżej skał macierzystych, gruboziarniste, duże przestrzenie porowe

Pierwotna migracja ze skał macierzystych do skał zbiornikowych zachodzi: w roztworach gazowych, wodnych, jako czyste płynne węglowodory.

Migracja wtórna - migracja w obrębie skał zbiornikowych. Prowadzi poprzez lokalną koncentrację i akumulację węglowodorów do powstania złoża w gruboziarnistych skałach zbiornikowych

Pułapka - elem geologiczne zapewniające gromadzenie się węglowodorów przez zatrzymywanie ich migracji:

1. strukturalna (antyklina, uskok, wysady solne)

2. stratygraficzna (skała nieprzepuszczalna, wyklinowanie warstw)

3. litologiczna (przepuszczalne z nieprzepuszczalnymi)

OSADOWE ZŁOŻA MECHANOGENICZNE:

Sedymentacja - mechaniczny, chemiczny lub biochemiczny proces osadzania się produktów denudacji skał starszych, szczątków organicznych i materiału piroklastycznego zachodzący w wodnych zbiornikach morskich lub lądowych.

Złoża osadowe - powst z mat uruchomionego w procesie wietrzenia chemicznego i mechanicznego, a następnie transportowanego i osadzonego w środowisku wód: morskich, jeziornych, rzecznych i bagiennych oraz przy współudziale lodowca bądź wiatru.

Złoża mechanogeniczne okruchowe - złoża które powst pod wpływem czynników fizycznych a o stopniu ich koncentracji decydują własności fizyczne i mechaniczne minerałów użytecznych

W zależności od miejsca i sposobu depozycji wyróżniamy:

1. deluwialne - złoża tworzące się pod wpływem długotrwałego grawitacyjnego przemieszczania się materiału okruchowego po zboczach

2. proluwialne - złoża powst wśród luźnych utworów gromadzących się u podnóża gór w postaci stożków napływowych w wyniku zmywania materiału okruchowego przez potoki kresowe

3. aluwialne - utworzone z materiału przenoszonego przez rzeki. Powstają w specyficznych warunkach, zależących od prędkości rzeki, składu frakcyjnego aluwium. Osadzanie: różnicowanie grawitacyjne w warstwie aktywnej lub saltacja na dnie rzeki

4. przybrzeżne - powst pod wpływem falowania i prądów przybrzeżnych. Odbywa się na brzegu stabilnym, wzdłuż tego brzegu ciągle przemieszczanie, sortowanie, rozdrabnianie i redepozycja materiału. Tworzą się na plaży bo siła nośna fali przypływu jest >> energię niż fala powrotna. Cechy: dobrze wysortowane, 60-80% zawartości w piasku, mają formę wąskich soczewek i pokładów, rozciąga się na dziesiątki, setki km, miąższość ok. 1 m

5. eoliczne - powst w rezultacie działalności wiatru. Drobne i lekkie przenoszone są przez wiatr, ciężkie i większe gromadzą się na łagodnych stokach nawietrznych. Powst w obrębie pasm wydm wybrzeżnych i na obszarach pustynnych.

Złoże osadowe chemogeniczne - złoża w których koncentracja kopaliny użytecznej zachodzi wskutek reakcji chemicznych w roztworach rzeczywistych i koloidalnych.

Złoże osadowe biogeniczne - złoże powst przy współudziale organizmów żywych

Cechy minerałów złóż okruchowych: duża gęstość, odporność chemiczna na utlenianie, odporność fizyczna

Różnicowanie materiału klastycznego zachodzi w trakcie sortowania wg: wielkości, gęstości, formy okruchów, odp na ścieranie, stopnia obtoczenia.

WSZYSTKIE ZŁOŻA OKRUCHOWE TWORZĄ SIĘ POD WPŁYWEM SIŁY CIĘŻKOŚCI

I ZWIĄZANE SĄ Z DZIAŁALNOŚCIĄ WÓD POWIERZCHNOWYCH!!!

Rudy metali: warstwowane rudy żelaza, osadowe złoża rud manganu, barytu i rudy siarczkowe.

Facje: tlenkowa(magnetyt), węglanowa(syderyt), krzemianowa(szamozyt), siarczkowa(piryt)

Kopalina użyteczna - to minerały i skały nadające się do przemysłowego wykorzystania, stanowiące przedmiot górniczej eksploatacji. Wyróżniamy: stałe, ciekłe, gazowe.

Warunki tworzenia się złóż ropy i gazu - muszą istnieć:

1.warstwy macierzyste bogate w subst org, 2.dopływ ciepła niezbędnego do termalnego dojrzewania kerogenu z czego powstaną węglowodory. 3.migracja pierwotna płynnych węglowodorów ze skał macierzystych do skał zbiornikowych. 4.migracja wtórna w warstwach zbiornikowych prowadząca do koncentracji i akumulacji złoża. 5.pułapki uniemożliwiające `ucieczkę' węglowodorów z warstw zbiornikowych.

Co to jest gazohydrat - hydrat gazu (etan, metan, butan) z wodą. Są to kuliste molekuły gazu w klatkach molekuł wody. Jest potencjalnym źródłem gazu.

Złoża wietrzeniowe - powstają w wyniku chemicznego rozkładu oraz mechanicznego rozpadu skał i minerałów. 1.Mechanogen zł wietrz - złoża ELUWIALNE powstają w wyniku mechanicznego rozpadu tzn pod wpływem czynników fizycznych. 2.Chemogen zł wietrz - powstają przy współudziale chemicznego rozpuszczania i precypitacji

Cechy magmy: 1.niechomogeniczna, 2.zmienna w czasie, 3.niestateczna, 4.nie stanowi zamkniętego sysytemu, 5.jest płowna, 6.zawiera gazy

Kompleks magmowy Bushweldu: 1.Główny poziom rudny chromitowy SMS w 90% zbu z czystego chromitu: 110 cm miąższość. UG1, UG@ - warstwy chromitu zaw platynowce. 2.poziom Mereńskiego: znajd się w norytach, zaw chromit i platynowce, 3.poziom magnetytowy: w gabronorytach 30 warstw, ciągnie się 150 km, zaw 80% czystego magnetytu

Kimberlity: potasowa skała ultrazasadowa składająca się głównie z oliwinu, diopsytu, ilmenitu, grafitu, kalcytu, magnetytu i min pochodz z płaszcza. Wyst wzdłuż rozłamów konty.

Złoża hydrotermalne (tlenki, siarczki): powstałe z gazowo-wodnych roztworów, których temp waha się w granicach 650 - 50 C 1.Górna granica temperatur oznacza średnią temp w której obok stopu magmowego i wydzielonych w nim kryształów istniej faza określona jako `wrzące związki łatwolotne'. 2.Dolna granica temperatur oznacza średnią temp która jest wyższa niż temp roztworu wodnego poniżej pow ziemi wywołana stopniem geotermicznym charakt dla danego miejsca.

Kopaliny użyteczne SEDEX: 1.siarczki Cu, Zn, Pb z domieszkami Au i Ag, 2.tlenki Fe i rzadko Sn, 3.krzemionka, 4.baryt, 5.siarczki Fe

Smokers - pióropusz czarnych lub białych gazów i par hydrotermalnych roztworów wydzielających się z komino-podobnych kanałów połączonych ze szczelinami w dnie oceanu.

1. Białe pióropusze - zbudowane są z węglanów wapnia oraz siarczanów wapnia i baru

2. Czarne pióropusze - zbudowane są z drobnych cząsteczek metalicznych siarczków

Depozycja złóż magmowych: 1. bezpośredniej krystalizacji na chłodnych ścianach lub na skarpie, 2.poprzez zestalenie się oddzielonych na drodze likwacji stopów, 3. przez konsolidację skały magmowej razem z zawartymi w niej minerałami akcesorycznymi o znaczeniu ekonomicznym, 4. przez opadanie i gromadzenie się w dolnych częściach intruzji magmowych krystalizujących minerałów sedymentacji magmowej.

Źródła wód hydrotermalnych: meteoryczne, oceaniczne, formacyjne,metamorf. i magmowe

Z 1 km3 osadu ilastego powstaje 100 mln ton wody, W skałach metamorficznych jest ok. 2-3% wody, w skałach niezmetamorfizowanych ok. 30% wody, w skorupie magmowej 7%

Pułapka - elem geologiczne zapewniające gromadzenie się węglowodorów przez zatrzymywanie ich migracji: 1.strukturalna (antyklina, uskok, wysady solne), 2.stratygraficzna (skała nieprzepuszcz, wyklinow warstw), 3.litologiczna (przepuszczalne z nieprzepuszcz.)

D i a m e n t y: 1.w astenosferze pod skorupą kontynentalną grubości ok. 60 km, 2.na głębokości 120 km przy panującym ciśnieniu 50-75 kbar i temp 1400-1600 C, 3.magma kimberlitowa wraz z wykrystalizowanymi diamentami przemieszcza się w lepkim medium magmowym płaszcza, 4.następnie przemieszcza się przez skorupę torując sobie drogę coraz wolniej im bliżej powierzchni ziemi, 5.w nacierającej intruzji powstaje gazowa `czapka', która eksploduje w pobliżu powierzchni ziemi tworząc DIATREMĘ, 6.większość kimberlitów powstała przez wielokrotne zderzenia intruzywne

Pegmatyty: są grubokrystaliczną skałą magmową bądź metamorf., głównie o skł granitowym

---