POEZJA STANISŁAWA GROCHOWIAKA

Grochowiak Stanisław (1934-1976), polski poeta, dramatopisarz, prozaik i publicysta. 1956 pierwszy zbiór wierszy Ballada rycerska. Uchodzi za jednego z głównych twórców tzw. pokolenia Współczesności, akcentując swoją odrębność i bunt przy pomocy groteski oraz antyestetyzmu, zwanego turpizmem.

Kolejne tomy to: Menuet z pogrzebaczem (1958), Rozbieranie do snu (1959), Agresty (1963), Kanon (1965), Nie było lata (1969), Polowanie na cietrzewie (1972), Bilard (1975), Haiku-images (1978), poemat Totentanz in Polen (1969).

Pierwszy zbiór wierszy BALLADA RYCERSKA opublikował w roku 1956 - był to, jeden z najważniejszych debiutów poetyckich odwilży październikowej. Został bardzo dobrze przyjęty. Grochowiak stał się czołowym twórcą pokolenia "Współczesności”. Prowadzili m.in. kampanię o tworzenie warunków dla sztuki ambitnej, a przeciw "bohaterszczyźnie" i "kulturze Przekroju", czyli tworzącej się kulturze masowej.
W tomie debiutanckim znalazły się wiersze do dziś uznawane za jedne z najlepszych i najbardziej popularnych utworów Grochowiaka, jak DON KISZOT, ŚWIĘTY SZYMON SŁUPNIK czy też VERLAINE. Od początku ujawniły się, charakterystyczne dla całej jego twórczości, inspiracje - kultura francuska, motywy kultury barokowej i średniowiecznej. Widoczne były także elementy groteski i estetyki brzydoty, a także postawa buntu wobec rzeczywistości, wyrażona m.in. słowami "Powołał mnie Pan na bunt" z wiersza ŚWIĘTY SZYMON SŁUPNIK.
Kolejne tomy - MENUET Z POGRZEBACZEM (1958), ROZBIERANIE DO SNU (1959) oraz część wierszy z tomu AGRESTY (1963) określa się w twórczości Grochowiaka mianem okresu turpistycznego lub okresu dojrzałej groteski. Groteska realizowana jest w niej poprzez zderzenie sfer sacrum i profanum, elementów wzniosłości i piękna z rzeczami zwykłymi, przyziemnymi, brzydkimi. Termin "turpizm” Grochowiak podchwycił ten termin i w wierszu IKAR nadał mu pozytywne znacznie. Miał on oznaczać nie fascynację brzydotą i śmiercią, lecz umiłowanie rzeczy zwyczajnych prowadzące do afirmacji rzeczywistości - dzisiaj tą postawę w jego twórczości nazywa się również mizerabilizmem.
Kolejne utwory - z drugiej połowy tomu AGRESTY i z KANONU (1965) to coraz mocniejszy zwrot w stronę klasyczności, której kulminację stał się zbiór NIE BYŁO LATA (1969). Zwrot ten wyrażał się zarówno w warstwie formalnej (liczne sonety), jak i spokojniejszym tonie wierszy. Pojawia się motyw miłości-akceptacji, zgody na codzienność i plebejskość (EPILOG W STEARYNIE), motyw starości, ustatecznienia, czego najlepszym przykładem jest dwuwiersz "Bunt nie przemija/bunt się ustatecznia" z wiersza DO S...

Cechy:

-wprowadza do poezji brzydotę, temat śmierci, rozkładu siała, zmęczenia i wysiłku;

-w dyskusji o miejscu piękna i brzydoty, głosi, ze ta druga jest prawdą i dopełnieniem obrazu ludzkiego życia;

-degraduje mit pejzażu ojczystego i natchnionego twórcy, jego poeta to człowiek słaby i zmęczony;

-nawiązuje do motywów barokowych;

-ukazuje cierpienie i postukuje pokorę wobec życia;

---