zbiorniki zapasowo-wyrównawnawcze - umożliwiają magazynowanie wody w okresie jej nadmiaru, a następnie

uzupełnianie dostawy wody w okresach zwiększonego zapotrzebowania na nią.

Zadania zbiorników wodociągowych

Zbiorniki zapasowo-wyrównawcze pełnią różne funkcje:

- gromadzą wodę czerpaną lub dostarczaną z ujęć,

- przetrzymują zapas wody do celów specjalnych, np. na wypadek awarii urządzeń

- dostarczających wodę lub na wypadek pożaru,

- zapewniają odpowiednie ciśnienia w sieci rozdzielczej,

- uzupeł­niają dostawę wody itp.

- zbior­niki przeznaczone na cele specjalne, np. do płukania filtrów, przeciwpożarowe

Graficzne obliczanie pojemności użytkowej Metoda słupkowa. Polega ona na przedstawieniu rozbioru oraz dostawy wody w poszczególnych godzinach doby w postaci wykresu, przy czym powierzchnia wykresu ograniczona osiami oraz linią godzinowego rozbioru jest równa całodobowemu rozbiorowi. Linia godzinowej dostawy wody powinna ograniczać tej samej wielkości powierzchnię, a różnice rzędnych tych wykresów określają wielkości do­pływu lub odpływu wody ze zbiornika. Po obliczeniu powierzchni zakreskowanych (+ i —) otrzymuje się wymaganą pojemność użytkową zbiornika w procentach rozbioru dobowego Metoda sumowa (całkowa). Polega ona na wykreślnym przedstawieniu sumarycznego wzrostu rozbioru wody w ciągu doby i porównaniu z wykresem sumowej linii jej dostawy. Maksymalna różnica rzędnych określa minimalną po­jemność użytkową zbiornika. Krzywa sumowa rozbioru wody przedstawiona na wykresie od­twarza wzrost rozbioru wody w ciągu doby. Linia sumowa dostawy wody przedstawia wzrost dostawy wody w ciągu doby. Chcąc uzyskać niezbędną pojemność użytkową zbiornika, należy wykreślić linię pompowania 2 o odpowiednim nachyleniu tak, by w ciągu 24 godzin suma pompowania osiągnęła 100% dostawy Q a następnie przesunąć ją tak (2'), by przybrała położenie styczne do krzywej konsumpcyjnej i nie przecinała jej w żadnym miejscu. Największa różnica rzędnych obu linii określi najmniejszą konieczną pojemność użytkową zbiornika.

Zbiorniki terenowe są budowane bezpośrednio na terenie. Mogą być zbiornikami

• dolnymi wyrównującymi różnice pomiędzy dostawą a poborem wody (np. zbiorniki ujęciowe, zbiorniki przed pompowniami II stopnia lub strefowymi, zbiorniki przed hydroforami itp.),

• górnymi wyrównującymi również ciśnienie w sieci, jeśli układ topograficzny na to pozwala.

Rodzaje i kształty zbiorników Zbiorniki terenowe mogą być różnego rodzaju i kształtu: prostokątne lub okrągłe, jedno- lub wielokomorowe. z reguły wykonuje się zbiorniki co najmniej dwukomo­rowe, ze względu na pewność działania. Zbiorniki jednokomorowe mogą być (w rzucie poziomym) prostokątne lub okrągłe. Stosowane są zwykle do bardzo małych urządzeń i małych pojemności (do 50 m³).

Zbiorniki dwukomorowe są przede wszystkim stosowane jako wodociągowe. Mogą się składać z komór o przekroju prostokątnym lub kołowym

Głębokość wody w zbiornikach terenowych zależy od kształtu zbiornika, konstru­kcji ścian, położenia wysokościowego, wytrzymałości gruntu itp. Nie powinna być za duża, by nie stwarzać zbyt wielkich wahań poziomu zwierciadła wody, a więc i ciśnień w sieci. Głębokość wody przyjmuje się następująco:

1. w zbiornikach małych prostokątnych o pojemnościach do 60 m³ t = 2,50--3,5 m,

do 100 m³ t = 3,00-4,0 m, do 200 m³ ( = 3,0-5,0 m,

b)w zbiornikach o większej pojemności (do 3000m³) i o ścianach żelbetowych (t=5,0-8,0m

c) w zbiornikach bardzo dużych (ponad 3000 m³)

Najmniejszy odstęp między najwyższym położeniem zwierciadła wody w zbiorniku a dolną krawędzią stropu (płyty, belki) powinien wynosić 0,60 m.

Izolacja cieplna zbiorników terenowych utworzona jest za pomocą obsypki ziemnej.

Grubość obsypki ziemnej zależy od warunków klimatycznych. W cieplejszych rejonach Polski i w zbiornikach przepływowych grubość obsypki l ,00 m, a w rejonach zimniejszych i w zbiorni­kach końcowych l,50 m.

W celu wyrównania mas ziemnych można orientacyjnie przyjąć takie zagłębienie zbiornika w teren, aby zwierciadło wody w napełnionym zbiorniku znajdowało się równo z terenem (przy głębokości do 3,50 m) lub nieco (0,5-1,0 m) ponad terenem (zbiorniki o większej głębokości , tj. 5,0-10,0 m).

Konstrukcja zbiorników zbiorniki o dużej pojemności-konstr. żelbetowa, mał poj. betonowa

Płyta denna zbiorników terenowych powinna być wykonana jako szczelny monolit wraz ze ścianami. Gdy dno jest związane monolitycznie ze ścianami, a grunt jest słaby, wówczas płyta jest stosunkowo gruba (30-45 cm) i musi być zbrojona obustronnie. Dno wykonuje się płaskie lub w postaci niecki o brzegach skośnych, nachylo­nych do poziomu pod kątem do 30°, przez co uzyskuje się zmniejszenie wysokości ścian bocznych Płaską płytę dna wykonuje się ze spadkiem 1-2% (co najmniej 0,2 %)- dla łatwiejszego czyszczenia dna i spłukiwa­nia osadów.

Ściany zbiorników terenowych

Ściany zbiorników są zwykle pionowe, o grubości stałej przy małych zbiornikach i zmiennej przy dużych. Grubość ścian żelbeto­wych wynosi w zbiornikach cylindrycznych górą 15-18 cm, dołem 20-25 cm. W zbior­nikach prostokątnych górą 25-30 cm, dołem 30-50 cm przy zastosowaniu obustron­nego zbrojenia. Zmienną grubość ścian uzyskuje się przez pogrubienie jej ku dołowi od zewnątrz, ściana wewnętrzna powinna być pionow

Stropy zbiorników terenowych

Stropy zbiorników mają zabezpieczać wodę przed zanieczyszczeniem oraz przed wpływem temperatury zewnętrznej musi utrzymać ciężar obsypki.

stosuje się— stropy plytowo-żebrowe o żebrach w jednym lub dwu kierunkach stropy grzybkowe, stropy sklepione, namiotowe, łupiny, dwukrzywiznowe monolityczne lub prefabrykowane.

Stropy powinny być od spodu gładkie, w celu ułatwienia wymiany powietrza nad zwierciadłem wody. W celu zabezpieczenia płyty stropowej z góry przed wodą opadową stosuje -się izolację złożoną z 2 warstw papy bitumicznej ułożonej na lepiku i przykrytą warstwą 5 cm wyprawy ochronnej. W celu umożliwienia spływu wody górna powierzchnia płyty otrzymuje spadek poprzeczny 2-3

Armatura w komorze zasuw Zasadniczo są dwa układy rurociągów i uzbrojenia: zbiornika przepływowego i zbiornika końcowego. Zbiornik centralny podobny jest pod tym względem do końcowego jeden rurociąg doprowadza wodę z ujęcia do zbiornika, drugi pobiera ją ze zbiornika i odprowadza do sieci rozdzielczej. Poza tym jest rurociąg spustowy umożli­wiający opróżnienie zbiornika (lub jednej komory) z wody, oraz rurociąg przelewowy zabezpieczający zbiornik przed nadmiernym napełnieniem. Uzbrojenie składa się z kilku zasuw na rurociągach doprowadzających, odprowadzających i spustowych;

W celu zapewnienia wymiany wody w zbiorniku końcowym rurociąg doprowa­dzający ma wylot w jednym końcu komory, a rurociąg czerpalny pobiera wodę w dru­gim końcu, musi nastąpić mieszanie w pionie i poziomie(można stosować ścianki kierujące). Droga przepływu jak najdłuższa, żeby nie powstawały w zbiorniku powierzchnie martwe.

---