Pilitologia3, POLITOLOGIA


POLITOLOGIA

Dr Michał Kaczmarczyk

Wyższa Szkoła Humanitas

w Sosnowcu


Konsultacje:
wtorek, godz.15.00-16.00

Kontakt:
rzecznik@humanitas.edu.pl
tel. /32/ 363-12-28

Strona internetowa:
www.humanitas.edu.pl/kaczmarczyk

Literatura:

Literatura:

Politologia

Nauka o polityce zajmująca się analizowaniem zjawisk i procesów politycznych, ich uwarunkowań, przyczyn, następstw i mechanizmów.

Politologia = Nauki polityczne = Nauka o polityce

W ujęciu minimalistycznym: nauka o państwie

W ujęciu maksymalistycznym: nauka o wszelkiej władzy

Politologia - pola badawcze:

1. TEORIA POLITYCZNA:

Teoretyczne aspekty polityki

Historia myśli politycznej

2. INSTYTUCJE POLITYCZNE:

Konstytucja

Władza centralna

Władza regionalna i lokalna

Administracja publiczna

Funkcje ekonomiczne i społeczne rządu

Instytucje polityczne porównawcze

3. PARTIE, GRUPY I OPINIA PUBLICZNA:

Partie polityczne

Grupy i stowarzyszenia polityczne

Udział obywateli w rządzeniu

Opinia publiczna

4. STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE

Polityka międzynarodowa

Organizacje międzynarodowe

Prawo międzynarodowe

Politologia - pola badawcze:

Funkcje politologii:

Opisowa

Wyjaśniająca

Prognostyczna

Instrumentalna

Ideologiczna

Tradycje politologii w Polsce:

Początek XX wieku - politologia wyodrębnia się z innych nauk społecznych.

1902 r. - we Lwowie powstaje Szkoła Nauk Politycznych.

Dwudziestolecie międzywojenne - działa Szkoła Nauk Politycznych w Krakowie.

Po II wojnie światowej - uzależnienie nauk politycznych od oficjalnej ideologii marksistowskiej. Główną ideologiczną uczelnią była wówczas Akademia Nauk Społecznych przy KC PZPR.

Lata 70. - uruchomione zostają studia politologiczne - Uniwersytet Warszawski. Pierwsze doktoraty z politologii obroniono w Polsce w drugiej połowie lat siedemdziesiątych, a habilitacje w latach osiemdziesiątych.

Niezależna politologia rozwija się ponownie od 1989 roku; jest wykładana na prawie wszystkich polskich uniwersytetach oraz kilku humanistycznych uczelniach niepublicznych.

Od 1957 roku istnieje Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych (PTNP) będące członkiem-założycielem Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Politycznych (IPSA).

Metody badawcze politologii:

XIX i pierwsza połowa XX wieku - dominuje tradycjonalizm - kierunek badawczy obejmujący trzy nurty: historyczny, prawny i instytucjonalny. Polityka ujmowana jako proces historyczny lub zinstytucjonalizowany mechanizm władzy państwowej.

Po II wojnie światowej - behawioralizm - koncentruje się na analizie zachowań indywidualnych i zbiorowych. Wywodzi się z psychologicznego behawioryzmu badającego zjawiska społeczne pod kątem ich psychicznych lub świadomościowych aspektów. Politologia jako nauka o zachowaniu politycznym. Główne założenia behawioralizmu to:

OPARCIE BADAŃ NA FAKTACH EMPIRYCZNYCH,

NEUTRALNOŚĆ AKSJOLOGICZNA I IDEOOLOGICZNA.

Metody badawcze politologii:

Metoda analizy systemowej - badanie danego obiektu politycznego jako względnie jednolitej całości złożonej z elementów wzajemnie od siebie zależnych, skoordynowanych.

Metody porównawcze - porównywanie dwóch różnych układów politycznych lub ich części.

Metody decyzyjne - analiza zjawisk politycznych przez pryzmat decyzji, które te zjawiska wywołują. Koncentruje się na badaniu ośrodka decyzyjnego, procesu podejmowania decyzji, samej decyzji oraz implementacji.

Metody badawcze politologii:

Metody behawioralne - metoda analizowania zjawisk politycznych poprzez obserwację zachowań jednostek i grup ludzi. Polityka ma wymiar jednostkowy, a wszelkie grupowe formy działań dają się wyprowadzić z analizy zachowań jednostek.

Metody ilościowe - gromadzenie i przetwarzanie masowych informacji o zjawiskach politycznych oraz ich ilościowa, statystyczna, matematyczna analiza.

Metody empiryczne - opierają się na obserwacji rzeczywistości politycznej. Zbieranie, analiza i systematyzacja faktów.

POLITYKA:

Politikon, polis

PLATON, ARYSTOTELES, BODIN, ŚW.
TOMASZ, MACHIAVELLI - sztuka rządzenia państwem.

POLITYKA:

XVI w. - Andrzej Frycz Modrzewski - policja, czyli sztuka dobrego rządzenia ekonomicznego.

POLITYKA:

Słownik Lindego (1858):

POLITYKA:

Słownik Orgelbranda (1861):

POLITYKA:

Słownik Karłowicza, Kryńskiego i Niedźwieckiego (1908):

POLITYKA:

Orientacja formalno-prawna - działalność instytucji państwowych, aparatu państwa

Orientacja funkcjonalna - polityka jako funkcja systemu społecznego zapewniająca jego rozwój poprzez rozwiązywanie konfliktów, wytwarzanie decyzji, artykulację interesów, socjalizację polityczną i komunikację polityczną.

Orientacja behawioralna - polityka definiowana w kategoriach władzy, wpływu i konfliktu społecznego (np. definicja systemu politycznego Roberta Dahla: dowolny układ stosunków społecznych, w którym występuje wyraźna obecność kontroli, wpływu, władzy lub autorytetu.)

POLITYKA:

Orientacja racjonalna - podejmowanie decyzji w ramach procesu sprawowania władzy i gry o władzę.

Orientacja postbehawioralna - rozwiązywanie konfliktów społecznych, służba społeczna służąca zaspokajaniu potrzeb obywateli.

Orientacja podmiotowa - koncentruje się na podmiotach polityki.

Orientacja przedmiotowa - podstawowym przedmiotem polityki jest władza (Franciszek Ryszka: polityka jako planowe i zorganizowane dążenie do zdobycia i utrzymania władzy, która jest instrumentem realizowania celów politycznych.)

POLITYKA:

Wyodrębniona i autonomiczna sfera stosunków i działań przybierających postać konfliktów, walki, kompromisów i współpracy pomiędzy dużymi grupami społecznymi (klasami, warstwami, narodami), organizacjami politycznymi, ośrodkami decyzji politycznych i jednostkami. PODMIOTY te dążą do zaspokojenia swoich POTRZEB poprzez SPRAWOWANIE WŁADZY lub WPYW NA WŁADZĘ.

POLITYKA:

Sfera stanowienia i realizacji decyzji dotyczących ekonomicznych, politycznych, socjalnych i kulturowych obszarów systemu ogólnospołecznego.

FORMUŁOWANIE CELÓW

DOBÓR ŚRODKÓW

PODEJMOWANIE DECYZJI

REALIZACJA DECYZJI

KONTROLA DZIAŁAŃ WYKONAWCZYCH

POLITYKA:

Ze względu na zasięg przestrzenny politykę dzielimy na:

POLITYKĘ ZAGRANICZNĄ

POLITYKĘ WEWNĘTRZNĄ

Polityka zagraniczna:

Wysiłek państwa skierowany na zewnątrz i podporządkowany osiągnięciu interesów wyrażający się w kształtowaniu otoczenia zewnętrznego państwa.

Proces formułowania i realizacji celów zewnątrzpaństwowych, odzwierciedlający interesy narodów i jego części składowych.

Zespół działań, jakie państwo podejmuje dla realizacji założonych celów przez wywieranie wpływu na inne państwa oraz inne podmioty życia międzynarodowego.

Polityka wewnętrzna:

Stanowienie decyzji przez jednostki lub grupy, które dotyczą wyboru celów z zakresu wewnętrznych stosunków w państwie oraz wybór metod ich osiągania.

Proces formułowania i realizacji przez podmioty polityki celów wewnątrzpaństwowych.

Funkcje polityki:

Regulacja otoczenia - kreowanie i stosowanie zasad władczego kierowania lub wpływania na wszelkie sfery życia społecznego oraz otoczenie międzynarodowe.

Funkcja integracyjna - wytwarzanie i utrwalanie spójności w systemie społecznym.

Funkcja konfliktotwórcza - inicjowanie, wzmacnianie sprzeczności i konfliktów między różnymi podmiotami.

Funkcja dystrybucyjna - określanie kryteriów rozdziału oraz rozdzielanie dóbr materialnych i niematerialnych pomiędzy członków zbiorowości.

Funkcje polityki:

Funkcja innowacyjna - formułowanie i wcielanie w życie nowych koncepcji rozwoju społecznego, gospodarczego itp.

Funkcja socjalizacji politycznej - wprowadzanie do kultury politycznej, przekazywanie wiedzy na temat polityki, kształtowanie postaw i świadomości politycznej.

Funkcja komunikacji politycznej - przekazywanie informacji w ramach systemu politycznego.

POLITYK

Osoba trwale uczestnicząca w podejmowaniu decyzji politycznych poprzez bezpośredni udział w formalnych lub nieformalnych ośrodkach decyzyjnych oraz poprzez wywieranie wpływu na te ośrodki.

Posiada PROGRAM obejmujący cele i metody zorientowane na utrzymanie lub zmianę istniejącego systemu politycznego i jego otoczenia.

Kompetencje polityka:

Diagnostyczne

Decyzyjne

Prognostyczne

Mobilizacyjne

Komunikacyjne

Wykonawcze

Kontrolne

Negocjacyjne

Przywódcze

Dziękuję za uwagę!

POLITOLOGIA

Dr Michał Kaczmarczyk

Wyższa Szkoła Humanitas

w Sosnowcu

Konstytucja:

W znaczeniu formalnym: akt normatywny uchwalony w szczególnym trybie, posiadający szczególną treść i formę oraz szczególną nazwę.

W znaczeniu materialnym: obejmuje normy (także zwyczajowe) dotyczące zasad ustroju państwa, statusu jednostki w państwie, ale nie zawarte w jednym akcie prawnym o najwyższej mocy obowiązywania.

Przykład konstytucji w znaczeniu materialnym
Konstytucja Wielkiej Brytanii:

Akty prawa stanowionego;

Konwenanse konstytucyjne;

Precedensy konstytucyjne;

Podręczniki, traktaty prawnicze.

Co reguluje konstytucja?

Ustrój państwowy:

Całokształt organizacji państwa, metod i reguł sprawowania władzy państwowej. Zbiór zasad, które wyznaczają charakter państwa. Struktura organizacyjna, kompetencje i określone prawem wzajemne zależności organów państwa.

W ramach kategorii ustroju państwowego wyróżnić można:

Forma państwa:

Konstytucyjnie określony sposób organizacji życia społeczno-politycznego w państwie.

Formy państwa można klasyfikować w oparciu o różne kryteria.

Klasyfikacja form państwa:

1. Kryterium liczebności podmiotu władzy:

Klasyfikacja form państwa:

2. Kryterium sposobu powoływania głowy państwa:

Klasyfikacja form państwa:

3. Kryterium struktury terytorialnej:

Funkcje konstytucji:

Cechy szczególne konstytucji:

Typy zmiany konstytucji:

Zmiana całkowita:

Formalna - zastąpienie jednej konstytucji inną.

Materialna - zmiana zasad naczelnych konstytucji.

Typy zmiany konstytucji:

Zmiana częściowa:

Korekcyjna - poprawienie błędów w treści konstytucji.

Innowacyjna - wprowadzenie nowych rozwiązań, nowych instytucji itp.

Czynniki wpływające na powstanie i rozwój konstytucji (perspektywa historyczna):

Zasady ustrojowe RP:

Zasada republikańskiej formy państwa:

Republika - forma państwa, w której władza jest sprawowana przez organ wyłoniony w wyniku wyborów.

Władza w republice sprawowana jest w imieniu obywateli i w ich interesie.

Państwo jest wspólnotą obywateli, a nie systemem organów państwowych.

Historia republiki:

Zasada suwerenności

Suwerenność - władza określonego zbiorowego lub indywidualnego podmiotu polityki wewnątrz określonego terytorium państwa.

Wewnętrzna - polega na tym, że władza sama może decydować o zakresie swojego działania. Władza państwowa jest niezależna od organizacji działających na terytorium państwa (np. organizacji pozarządowych, związków zawodowych, Kościoła.

Zewnętrzna - gwarantuje, że państwo jest niezależne od innych państw w podejmowaniu decyzji. Suwerenność ta polega także na braku możliwości wpłynięcia na państwo za pośrednictwem organizacji międzynarodowych, międzynarodowych grup nacisku i sojuszy politycznych.

Teorie suwerenności:

Teorie suwerenności:

Zasada
demokratycznego państwa prawnego

Państwo prawa:

W znaczeniu formalnym - praworządne są wszelkie działania organów państwa, które są zgodne z ustanowionych prawem. Sama treść prawa jest obojętna, a więc przyjmuje się, że przestrzeganie prawa jest wartością samoistną, która daje obywatelom poczucie pewności, stabilności i przewidywalności.

Podział władzy i legalizm, czyli oparcie na prawie działalności państwa i jego organów.

Państwo prawa:

W znaczeniu materialnym - istotna jest również treść prawa. Argumentem na rzecz takiego pojmowania praworządności są działania reżimów totalitarnych (państwa nazistowskiego czy państwa komunistycznych), w których wiele czynów było wprawdzie zgodnych z obowiązującym prawem, ale prawo to było złe z moralnego punktu widzenia.

PRL była uważana za państwo niepraworządne zarówno z punktu widzenia formalnej, jak i zwłaszcza materialnej koncepcji praworządności.

Demokratyczne państwo prawne w orzecznictwie TK:

Zasada sprawiedliwości społecznej:

Sprawiedliwość - koncepcja filozoficzna i prawna, która w najogólniejszym sensie oznacza równe, uczciwe i moralne traktowanie wszystkich ludzi.

Osoba starająca się działać sprawiedliwe przykłada do siebie i innych ludzi zawsze tę samą miarę moralną i stara się w relacjach z nimi postępować zawsze zgodnie z wyznawanymi przez siebie zasadami etycznymi. Dotyczy to szczególnie sytuacji, w których występuje ostry konflikt interesów.

Sprawiedliwość społeczna:

Dążenie do równowagi w stosunkach społecznych, równowagi obciążeń i korzyści, powstrzymanie się od kreowania nieuprawnionych przywilejów dla wybranych grup obywateli.

Wszystkie podmioty prawa powinny być traktowane równo, bez faworyzowania czy dyskryminowania kogokolwiek.

Zasada trójpodziału władzy

Podział władzy:

W sensie funkcjonalnym;

W sensie podmiotowym;

W sensie personalnym;

Zasada pluralizmu politycznego:

Pluralizm - stanowisko ontologiczne, w myśl którego rzeczywistość składa się z bytów różnorakich, niesprowadzalnych do wspólnego mianownika; reprezentowane m.in. przez takich filozofów jak: Empedokles, Anaksagoras, Leibniz czy egzystencjonaliści.

Zasada pluralizmu politycznego:

W państwie istnieją obok siebie różnorodne formy zrzeszania się obywateli funkcjonujące w sferze politycznej (związki zawodowe, stowarzyszenia polityczne, partie polityczne).

Zasada autonomii i niezależności
w stosunkach państwo - kościół:

Model państwa wyznaniowego;

Model państwa świeckiego;

Art. 25 Konstytucji RP - Kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione; Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym; Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego.

Dziękuję za uwagę!

POLITOLOGIA

Dr Michał Kaczmarczyk

Wyższa Szkoła Humanitas

w Sosnowcu

Władza:

W socjologii - stosunek społeczny między dwiema jednostkami, między jednostką a grupą lub między dwiema grupami, polegający na tym, że jedna ze stron może w sposób trwały i uprawniony zmuszać drugą ze stron do określonego postępowania i posiada środki zapewniające jej kontrolę tego postępowania.

Władza państwowa to władza suwerenna i uniwersalna na danym terytorium państwa, zdolna do zabezpieczenia porządku prawnego, społecznego i ekonomicznego.

W przypadku władzy państwowej jej legitymizacja może opierać się na tradycji (np. monarchia), charyzmie przywódcy (władza charyzmatyczna - oparta na zdolnościach przywódczych osoby ją sprawującej) lub na racjonalnych przesłankach, takich jak np. wyniki wyborów.

Definicje władzy

Definicje behawioralne - ujmują władzę jako pojęcie odnoszące się do specyficznych postaci zachowań ludzkich (w przypadku władzy politycznej - zachowań politycznych).

Definicje te wskazują formy aktywności charakterystyczne dla osób, które posiadają władzę w określonym zakresie.

Władza jest pewnym szczególnym typem zachowania polegającym na możliwości modyfikowania zachowania innych, np. modyfikowania zachowań obywateli przez aparat państwowy.

Definicje władzy

Definicje instrumentalne - sprawowanie władzy łączy się z pozostawaniem do dyspozycji dzierżących ją określonych uprawnień, kompetencji i środków służących efektywnemu i skutecznemu sprawowaniu władzy. W tym sensie do każdej roli politycznej mającej charakter władczy przypisany zostaje określony repertuar narzędzi, które służą jej realizowaniu.

Władza to możliwość użycia określonych prawnie środków, takich jak przymus czy przemoc fizyczna.

Definicje władzy

Definicje relacjonalne - ujmują władzę jako stosunek społeczny. Dla zrozumienia istoty władzy istotne jest zgłębienie relacji pomiędzy dwiema zbiorowościami: zbiorowością osób sprawujących władzę i osób podporządkowanych władzy.

Henryk Przybylski: władza to stosunek zależności (panowania - podporządkowania) zachodzący w obrębie grupy społecznej, między ośrodkiem kierowniczym (ośrodkiem decyzji) a członkami grupy.

Definicje władzy

Definicje teleologiczne - władza to spełnienie pewnych celów, wytwarzanie zamierzonych skutków.

U Talcota Parsonsa podstawę definiowania polityki, a przez to również władzy stanowi odniesienie jej do kategorii celów (polityka i władza jako dążenie do osiągnięcia celów zbiorowych). Podobne stanowisko prezentuje Karl Deutch, który w komunikacyjnej koncepcji systemu politycznego traktuje jego funkcjonowanie jako dążenie do określonych celów.

Władza polityczna

Ma miejsce wówczas, gdy przynajmniej jeden z podmiotów stosunku władzy posiada realną możliwość podejmowania społecznie ważnych decyzji regulujących zachowania głównie wielkich grup społecznych oraz gdy posiada realną możliwość egzekwowania podjętych decyzji.

Zawsze wiąże się ze sferą konfliktów w ramach wielkich grup społecznych.

Funkcje władzy politycznej:

Integracyjna - hamowania tendencji odśrodkowych i zapewnianie władzy centralnej najważniejszego znaczenia w kierowaniu krajem, integrowanie podmiotów polityki wokół nadrzędnych wartości;

Dystrybucyjna - decydowanie o rozdziale dóbr materialnych i niematerialnych w społeczeństwie.

Ochronna - obrona przed konfliktami wewnętrznymi i zewnętrznymi w państwie;

Strukturotwórcza - tworzenie mechanizmów społecznych umożliwiających dostęp do rządzenia reprezentantom wszystkich ważnych grup społecznych.

Środki sprawowania władzy

Przymus fizyczny

Bodźce materialne i moralne

Zabiegi perswazyjno-ideologiczne

Regulacja i kontrola informacji

DECYZJA POLITYCZNA

Decyzja:

Decyzja polityczna

Świadomy, ukierunkowany akt nielosowego wyboru jednego działania ze zbioru działań politycznych lub powstrzymanie się od działania. Decyzje polityczne podejmowane są w celu realizacji interesów podmiotów polityki.

Cechy decyzji politycznych:

Typologia decyzji politycznych:

Typologia decyzji politycznych:

4. Kryterium szczebla decyzyjnego:

5. Kryterium zamiaru realizacji decyzji:

Poziomy procesów politycznych:

Przykłady procesów politycznych:

Proces decyzyjny - postępowanie jednostki lub grupy mające doprowadzić do wykonania wyboru celu działania i środków jego realizacji.

Fazy procesu decyzyjnego:

Przykłady procesów politycznych:

Proces polityczny

Postępowanie karne prowadzone w sprawie o popełnienie przestępstwa z pobudek politycznych.

Proces sądowy toczący się przeciwko osobom podejmującym działalność polityczną wymierzoną w sprawujących władzę.

Stosunki polityczne:

Stosunki społeczne - system unormowanych wzajemnych oddziaływań między dwoma partnerami na gruncie określonej platformy o charakterze społecznym.

Względnie stały, zorganizowany i społecznie utrwalany schemat relacji międzyludzkich, osadzony w szerszym, społecznym systemie działań, obejmujący wzajemne, dwu- lub wielostronne i współzależne oddziaływania jednostek.

Stosunki polityczne:

Wielopłaszczyznowy, względnie trwały system wzajemnych oddziaływań i relacji między podmiotami polityki.

Przybierają postać:

Stosunki polityczne:

Dotyczą one różnych sytuacji społecznych i ekonomicznych związanych ze sprawowaniem władzy i rządzeniem.

Mają charakter wzajemnych oddziaływań ludzi na siebie związanych ze sprawowaniem władzy politycznej.

Mają wpływ na pozycję podmiotów polityki w systemie politycznym.

Potrzeby i interesy polityczne:

Potrzeba - stan braku, właściwość polegająca na tym, że bez określonego przedmiotu lub określonej osoby nie można normalnie funkcjonować.

Hierarchia potrzeb wg. Abrahama Maslowa

Potrzeby polityczne:

Oczekiwania i wymagania stawiane przez jednostki i grupy społeczne aparatowi władzy publicznej.

Dotyczą warunków istnienia i działalności podmiotów polityki, ich udziału w tworzeniu zasad funkcjonowania systemu politycznego, partycypacji w procesach decyzyjnych o zasięgu lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym, uczestniczenia w kontroli nad instytucjami władzy.

Rodzaje potrzeb politycznych:

Indywidualne

Grupowe

Ogólnospołeczne

Zaspokajanie potrzeb przebiega w warunkach kooperacji pozytywnej lub negatywnej

Interesy polityczne:

Świadome pragnienie skierowania polityki publicznej, względnie poszczególnych decyzji dotyczących rozdziału wartości politycznych, w konkretnym kierunku.

Oznacza wyrażenie zainteresowania określonym celem oraz dążenie do jego osiągnięcia, co ma przynieść określone korzyści jednostkom lub grupom i zaspokoić ich potrzeby polityczne.

Artykulacja potrzeb i interesów:

Od łac. articulatio - rozczłonkowanie - ruchy narządów mowy wytwarzające określoną głoskę; różne sposoby wydobycia dźwięków, ich łączenia i rozdzielania.

Proces podejmowania działań zmierzających do zaspokojenia potrzeb i interesów określonych podmiotów od momentu wyodrębnienia się potrzeb do ich zaspokojenia.

Artykulacja potrzeb i interesów:

Kanały artykulacji:

Schemat procesu artykulacji interesów:

Fazy procesu artykulacji interesów:

Podmiotowość polityczna:

Właściwość grup społecznych i jednostek polegająca na zdolności podejmowania działań politycznych realizujących ich potrzeby i interesy poprzez udział lub wpływanie na procesy sprawowania władzy.

Działania te muszą być:

Podmiot polityki:

Indywidualny lub zbiorowy uczestnik życia politycznego, podejmujący w sposób względnie trwały świadome, suwerenne i zaplanowane działania polityczne.

Dąży do realizacji swoich interesów poprzez sprawowanie władzy lub wpływ na władzę.

Wpływ ten może mieć charakter:

Typologia podmiotów polityki:

J E D N O S T K O W E (np. politycy, autorytety);

Z B I O R O W E

Państwo;

Organizacje międzynarodowe i transnarodowe;

Organizacje polityczne i społeczne;

Partie polityczne;

Kościoły i ruchy religijne;

Typologia podmiotów polityki:

2. Kryterium miejsca w strukturze politycznej:

Typologia podmiotów polityki:

3. Kryterium funkcji:

4. Kryterium poziomu:

Konflikt polityczny:

Konflikt polityczny

Fazy konfliktu politycznego:

Rozstrzyganie konfliktów politycznych:

Rozstrzyganie konfliktów politycznych:

Ideologia
od gr. Idea - kształt i logos - słowo, nauka

Usystematyzowany zespół poglądów, idei, który jest wyrazem interesów określonej grupy społecznej, stanowiąc zespół dyrektyw do działania lub formułowania programów konkretnych działań. Celem tych działań jest zmiana istniejących stosunków społecznych.

Ideologia

Zbiór wartości i zasad postępowania odnoszących się do sfery stosunków politycznych.

Ideologia

W marksizmie - całokształt poglądów właściwych danej klasie lub grupie społecznej odnoszących się do świata i społeczeństwa.

IDEOLOGIA MA UWARUNKOWANIA KLASOWE - im społeczeństwo bardziej uwikłane w konflikty społeczne, tym większe znaczenie odgrywa ideologia.

Funkcje ideologii:

Ideologia a polityka:

Doktryna polityczna - instrumentalna wersja ideologii, konkretyzacja systemu ideologicznego w wymiarach:

Historycznym - przeniesienie ideologii do konkretnych warunków historycznych;

Zakresowym - przeniesienie twierdzeń ideologicznych do konkretnej działalności ludzkiej (możliwości działania, warunki realizowania celów politycznych);

Ideologia a polityka:

Światopogląd:

Całościowy system wiedzy, poglądów ekonomicznych, politycznych, historycznych, estetycznych, opinii, przekonań odnoszących się do powstania życia, przyrody, społeczeństwa, człowieka, Boga, kosmosu itd.

Ma charakter indywidualny - jest wynikiem osobistych doświadczeń jednostki zdobytych w wyniku procesu socjalizacji.

Związany jest bardziej z epokami, formacjami historycznymi, cywilizacjami niż klasami społecznymi (jak ideologia) - np. światopogląd teocentryczny, który dominuje w średniowieczu i antropocentryczny w renesansie.

Różnice światopoglądowe leżą u podstaw konfliktów politycznych o dużym stopniu natężenia.

Politologia

Dr Michał Kaczmarczyk

Wykład III

Komunikowanie polityczne

Przesyłanie różnymi dostępnymi kanałami informacji pomiędzy podmiotami politycznymi a obywatelami. Celowe komunikowanie „o polityce”.

· wszystkie formy komunikowania podejmowane przez polityków i innych aktorów politycznych , którzy dążą do osiągnięcia politycznych celów;

· komunikowanie się pomiędzy politykami a wyborcami

· komunikowanie o aktorach politycznych i ich działalności, zawierające się w programach informacyjnych, w artykułach wstępnych i w innych medialnych formach dyskusji o polityce;

POLITYKA STAJE SIĘ SPEKTAKLEM - Cezary Trutkowski

Wybory to apogeum politycznego teatru, w którym akcja spektaklu rozgrywającego się na politycznej scenie ulega ogromnemu przyspieszeniu i wzbogaceniu o niecodzienne środki wyrazu.

Komunikowanie polityczne

W państwie niedemokratycznym - dominuje jednokierunkowa komunikacja polityczna. Istnieje państwowy monopol informacyjny: środki przekazu w większości należą do państwa i są przez nie cenzurowane. Jednokierunkowa komunikacja polityczna jest rozumiana jako tożsama z propagandą.

Propaganda polega na wpływaniu przez władzę przy pomocy różnych, często nieetycznych zabiegów - takich jak manipulacja - na opinie, postawy i zachowania społeczne.

W państwie demokratycznym - funkcjonuje dwukierunkowa komunikacja polityczna, utrzymywany jest także wysoki poziom otwartości informacyjnej. Władza otrzymuje od społeczeństwa sygnały dzięki niezależnym środkom przekazu, stanowiskom grup nacisku, różnorodnym formom protestu, badaniom opinii publicznej, oddziaływaniu opozycji - i reaguje na nie. Demokratyczne wybory pozwalają na ocenę działalności polityków przez społeczeństwo.

Sygnały od społeczeństwa wskazują na popyt na określone idee i posunięcia, a działania polityków to podaż.

Marketing polityczny:

Zespół teorii, metod, technik i praktyk społecznych mających na celu przekonanie obywateli, by udzielili poparcia politykowi, partii lub projektowi politycznemu. Jest jedną z forma komunikacji politycznej.

Istotą marketingu politycznego jest przekonanie obywateli do swojej koncepcji politycznej.

Mamy do czynienia z różnorodną ofertą. Wyborcy, podobnie jak klienci, oczekują podpowiedzi, która z nich jest najlepsza i dlaczego - Robert Kwiatkowski, konsultant komunikacyjny Aleksandra Kwaśniewskiego podczas wyborów prezydenckich 1995 roku.

Marketing wyborczy:

Zespół technik wykorzystywanych do stworzenia odpowiedniego obrazu kandydata wśród jego elektoratu, wypromowania jego osoby, wyróżnienia go spośród rywali i uzyskania maksymalnej ilości głosów przy jak najmniejszym zużyciu środków.

Marketing wyborczy:

Polityk i partia traktowani są jak produkty, które trzeba dobrze sprzedać. Przeprowadzane są kampanie reklamowe podobne do tych obmyślanych dla samochodów czy proszków do prania. Prowadzą je profesjonalne kompanie reklamowe, w przygotowaniu materiałów biorą udział profesjonalne studia graficzne i zespoły autorów.

Narzędzia marketingu wyborczego:

BUDOWANIE WIZERUNKU !

Komunikowanie werbalne

Wymiana informacji podczas mówienia, pisania, czytania oraz słuchania, komunikowanie się za pomocą języka.

Formy komunikowania werbalnego:

Hasło wyborcze:

Komunikowanie obejmujące sygnały pozbawione słów lub uzupełniające słowa. Przekazami niewerbalnymi są wszystkie sygnały występujące w międzyosobowej interakcji, które nie mają ani formy mówionego słowa, ani pisanego wyrazu i obejmują wszystkie inne wyrazy wywierające określony wpływ na odbiorcę.

Kontakt wzrokowy

Funkcje kontaktu wzrokowego:

Parajęzyk:

Haptyka:

Mowa ciała

-postawa otwarta

-wieżyczka

-podstawka

-postawa neutralna

-zderzak

-postawa zamknięta

-pięść

-krawat

Mowa ciała

Gesty:

Emblematory

Afektatory

Ilustratory

Regulatory

Dzień dobry Pani, czyli cmok w dłoń…

Ameryka - przejaw męskiego szowinizmu albo molestowania

Proksemika:

W co się ubrać?

Żelazne zasady, czyli o czym pamiętać ubierając garnitur

NIEEEEEEEEE !!!!!!!!!!

Dżinsy + ubranie sportowe

Autoprezentacja:

Chronemika:

Funkcje komunikowania niewerbalnego:

Dziękuję za uwagę!

POLITOLOGIA

Dr Michał Kaczmarczyk

Wyższa Szkoła Humanitas

w Sosnowcu

Transformacja systemowa

Radykalna zmiana społeczna i polityczna, która nastąpiła w krajach Europy Środkowo-Wschodniej po 1989 roku - zmiana ustroju politycznego, zmiana świadomości społecznej i politycznej, przyjęcie odmiennego systemu wartości, nabycie cech innej kultury politycznej i prawnej.

Transformacja ustrojowa - pojęcie węższe, prawno-organizacyjne, obejmującą tylko jeden wymiar (poziom) procesu.

Tranzycja - okres przejściowy, który dzieli dwa momenty: początek rozmontowywania określonego reżimu politycznego oraz osiągnięcie stanu konsolidacji nowego reżimu. Jego treścią jest intensywna zmiana polityczna.

Huntington - jedna z faz transformacji systemowej:

Początek tranzycji: deklaracja przeprowadzenia rywalizacyjnych wyborów (J. Linz)

Ekonomiczne - nieefektywność gospodarki centralnie planowanej, trwała nadwyżka popytu nad podażą, regulowane ceny, ukryta inflacja - brak zdolności gospodarki do zaspokojenia aspiracji konsumenckich społeczeństwa (gospodarka niedoborów).

Polityczne - system o cechach autorytarnych, brak swobód politycznych, odrzucenie takich wartości jak wolność i pluralizm, łamanie praw człowieka, brak reform. Prawomocność władzy wynika z samego faktu jej posiadania i zdolności wymuszania posłuchu. Zawężenie możliwości partycypacji politycznej. Zaprzeczenie liberalnej demokracji - odrzucenie jej instytucji i procedur (rywalizacyjne wybory, opozycja, autonomia polityczna)

Zewnętrzne - kryzys wewnętrzny w Związku Radzieckim i próby ratowania komunizmu poprzez jego stopniowe samoograniczanie.

System polityczny PRL

Transformacja systemowa
w Polsce:

6 II - 5 IV - obrady Okrągłego Stołu:

Organ państwa
od łac. organum - narzędzie

Celowo zorganizowany i wyodrębniony zespół ludzi i środków utworzony i działający na podstawie prawa, wykonujący w imieniu państwa określone zadania i mogący dla ich realizacji korzystać ze środków władczych i stosować przymus państwowy.

Klasyfikacja organów państwa:

Kryterium liczby piastunów:

Klasyfikacja organów państwa:

Kryterium sposobu powoływania piastunów:

Klasyfikacja organów państwa:

Kryterium struktury organizacyjnej:

Klasyfikacja organów państwa:

Kryterium zasięgu terytorialnego:

Klasyfikacja organów państwa:

Kryterium czasu trwania pełnomocnictw:

Klasyfikacja organów państwa:

Kryterium relacji zachodzących pomiędzy organami:

System organów państwowych:

Celowo zorganizowany i tworzący jedność ogół organów państwa.

I faza transformacji ustrojowej:

Reforma dotychczasowego ustroju - nowela konstytucji z 7 kwietnia 1989

Wolne wybory

Okresowe egzekwowanie przez suwerena odpowiedzialności politycznej osób pełniących funkcje publiczne.

Powszechność - czynne i bierne prawo wyborcze przysługuje wszystkim dorosłym obywatelom obojga płaci posiadającym pełną zdolność do czynności prawnych. Ewentualne wyłączenia mają charakter indywidualny.

Równość - siła każdego głosu jest taka sama; każdy uprawniony do głosowania posiada jedne głos.

Bezpośredniość - wyborca oddaje głos na kandydata, a nie na ciało pośredniczące w wyborze.

Tajność głosowania - stworzenie wyborcom warunków do zachowania w tajemnicy ich decyzji o poparciu określonego kandydata.

II faza transformacji ustrojowej:

Okres przejściowy - nowela konstytucji z 29 grudnia 1989; nowela konstytucji z 8 marca 1990 roku, nowela konstytucji z 27 września 1990 roku.

Zniesienie cenzury

Cenzura - kontrola wypowiedzi (także artystycznych) pod kątem ich zgodności z polityką władz i promowanych przez nie wartości.

Styczeń 1945 - rozkaz o utworzeniu przy Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego Centralnego Biura Kontroli Prasy.

1946 - dekret o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk.

1981 - ustawa o kontroli prasy, publikacji i widowisk.

11 kwietnia 1990 - ustawa o zniesieniu cenzury.

Zmiana systemu gospodarczego

Gospodarka planowa - gospodarka, opierająca się na założeniach planów kilkuletnich, określających najważniejsze cele rozwoju państwa. Plany te uchwalane były na określony czas podczas zjazdów partyjnych lub plenum. W historii PRL najbardziej popularne plany to plan trzyletni i plan sześcioletni.

W gospodarce centralnie planowanej to władze ustalały, co, jak i dla kogo ma być produkowane. Ustalano także ceny poszczególnych produktów. System planowania gospodarczego we wszystkich krajach był nieefektywny i prowadził do obniżenia stopy życiowej obywateli.

Zmiana systemu gospodarczego:

Gospodarka rynkowa - system ekonomiczny, w którym decyzje dotyczące gospodarki podejmowane są przez niezależne podmioty gospodarcze (ludzi, firmy i rząd).

To, co, jak i dla kogo wytwarzać, wynika z działania "niewidzialnej ręki rynku" (jako jedynego regulatora), która sprawia, że gospodarcze działania jednostki służą celom społeczeństwa jako całości. Czynniki wytwórcze są własnością prywatną. Ceny dóbr i usług kształtują się na rynku i to rynek określa ilość tych produktów i odbiorcę.

Podmiotami gospodarki rynkowej są :

Restytucja samorządu terytorialnego

Forma administracji publicznej, w której mieszkańcy tworzą z mocy prawa wspólnotę i decydują o realizacji zadań wynikających z potrzeb tej wspólnoty na danym terytorium, pod określonym ustawowo nadzorem państwa. Wydzielenie z zakresu władzy państwa pewnej dziedziny spraw i powierzenie ich do samodzielnego rozwiązywania tej grupie społecznej, której te sprawy dotyczą.

Ustrój władzy lokalnej - zasada dualizmu

Aktualny podział terytorialny Polski ma charakter trójstopniowy - szczebel gminny, powiatowy i wojewódzki.

III faza transformacji ustrojowej

Okres przedkonstytucyjny - ustawa konstytucyjna o trybie przygotowania i uchwalenia nowej konstytucji z 23 kwietnia 1992 roku; Mała konstytucja z 17 października 1992.

Władza ustawodawcza:

Sejm

Składa się z 460 posłów wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich, proporcjonalnych, równych w w głosowaniu tajnym.

Kadencja - 4 lata. Może ulec skróceniu:

Władza ustawodawcza

Funkcje sejmu:

Ustawodawcza - stanowienie prawa przez uchwalanie ustaw, w tym budżetu państwa.

Kreacyjna - uchwala wotum zaufania dla rządu, wybiera na stanowiska zastępcy przewodniczącego i członków Trybunału Stanu, sędziów Trybunału Konstytucyjnego, członków Krajowej Rady Sądownictwa, członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Rady Polityki Pieniężnej, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, prezesów Najwyższej Izby Kontroli, Narodowego Banku Polskiego, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, prezesa i członków kolegium Instytutu Pamięci Narodowej,

Władza ustawodawcza

Kontrolna - uchwala wotum nieufności wobec rządu lub konkretnego ministra, posłowie mają prawo zgłaszać interpelacje i zapytania poselskie skierowane do członków rządu, prezesa NIK lub NBP (osoby, do których skierowane są zapytania i interpelacje mają 21 dni na odpowiedź).

Organy Sejmu: Marszałek Sejmu, Wicemarszałkowie Sejmu, Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów.

Władza ustawodawcza

Senat RP - izba wyższa polskiego parlamentu. Składa się ze 100 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych (w systemie większości względnej) na kadencję 4-letnią.

Organ przywrócony w 1989 roku jako miejsce dla przedstawicieli opozycji.

Posiada węższe niż Sejm uprawnienia - uczestniczy w procesie ustawodawczym (m.in. wnosi poprawki do projektów ustaw przyjętych przez Sejm), posiada prawo inicjatywy ustawodawczej, wyraża zgodę na niektóre decyzje personalne Sejmu (np. na powołanie i odwołanie prezesa NIK oraz Rzecznika Praw Obywatelskich). Wybiera 1 członka KRRiTV.

Władza ustawodawcza:

Zgromadzenie Narodowe - forma wspólnych obrad obu izb parlamentarnych: Sejmu i Senatu. Obradom Zgromadzenia Narodowego przewodniczy Marszałek Sejmu. Parlamentarzyści podczas posiedzenia Zgromadzenia Narodowego są sobie równi (brak rozróżnienia na posłów i senatorów). Zwoływane jedynie do wypełnienia którejś z kompetencji określonych w Konstytucji:

1. przyjęcia przysięgi prezydenckiej (art. 130 Konstytucji),

2. uznania trwałej niezdolności Prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia (głosami 2/3 ustawowej liczby parlamentarzystów - art. 131 ust. 2 pkt 4 Konstytucji),

3. postawienia prezydenta RP w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu (wniosek 140 członków Zgromadzenia, do podjęcia uchwały głosami 2/3 głosów - art. 145 ust. 2 Konstytucji),

4. wysłuchania orędzia Prezydenta RP skierowanego do Zgromadzenia Narodowego (art. 140 Konstytucji), bez możliwości debaty.

Władza wykonawcza:

Rada Ministrów - składa się z Prezesa Rady Ministrów oraz ministrów. W skład Rady Ministrów mogą być powoływani Wiceprezesi Rady Ministrów oraz przewodniczący określonych w ustawach komitetów.

Kompetencje Rady Ministrów:

Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności:

Władza wykonawcza

Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych oraz samorządu terytorialnego (art. 146 ust. 2 Konstytucji) - zasada domniemania kompetencji Rady Ministrów.

Władza wykonawcza:

Prezydent

Głowa państwa, czyli osoba, które ze względu na wykonywanie wielu formalnych i ceremonialnych funkcji stoi na czele państwa.

Wybierany na 5 lat w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością ważnie oddanych głosów.

Władza wykonawcza:

Kompetencje prezydenta:

Jako głowy państwa - ratyfikowanie i wypowiadanie umów międzynarodowych, mianowanie i odwoływanie przedstawicieli w innych państwach, prawo łaski, uprawnienia w stanach nadzwyczajnych, zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi;

W stosunku do Sejmu i Senatu - zarządzanie wyborów parlamentarnych, zwoływanie pierwszego posiedzenia parlamentu, prawo skrócenia kadencji parlamentu ,prawo inicjatywy ustawodawczej, prawo odmowy złożenia podpisu pod ustawą.

Władza wykonawcza:

W stosunku do Rady Ministrów - desygnowanie premiera, powoływanie rządu, przyjmowanie dymisji rządu, zwoływanie Rady Gabinetowej.

Rada Gabinetowa - wspólne posiedzenie Rady Ministrów z prezydentem bez możliwości podejmowania wiążących decyzji. Zwoływana jest przez Prezydenta dla omówienia spraw szczególnie ważnych dla interesu państwa. Radzie Gabinetowej nie przysługują kompetencje Rady Ministrów, zakres jej funkcjonowania obejmuje raczej wspieranie i inicjowanie poczynań rządu.

W stosunku do władzy sądowniczej - powoływanie pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, prezesa i wiceprezesa TK, prezesa i wiceprezesa NSA.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
politologia konstytucja
metodologia badan politologicznych konspekt
polityka-pojecie, Politologia
WY 12 ST, politologia UMCS, I rok II stopnia
pytanie 71 Tryb Stanu, Politologia UW- III semestr, System polityczny rp
pomocna tabelka, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarod
07, Politologia, Politologia II, Polityka Gospodarcza
Europejska Wspólnota Obronna, POLITOLOGIA PRACA SOCJALNA
Opis zawodu Politolog, Opis-stanowiska-pracy-DOC
Platon i Arystoteles, Politologia, Myśl Polityczna

więcej podobnych podstron