SZKOŁA GŁÓWNA SŁUŻBY POŻARNICZEJ
ZAOCZNE STUDIA INŻYNIERSKIE
W WARSZAWIE
PRACA KONTROLNA
Z PRZEDMIOTU:
ORGANIZACJA RATOWNICTWA TECHNICZNEGO
Temat : Organizacja ratownictwa drogowego.
WYKONAŁ:
st.asp. Roman SULARZ
ZSI 21 pl. III
Warszawa wrzesień 1996 r.
I. CLE RATOWNICTWA DROGOWEGO I ICH REALIZACJA.
Podstawowymi celami ratownictwa drogowego są:
ratowanie zagrożonych ludzi,
ratowanie mienia i środowiska naturalnego.
Cele te realizowane są poprzez:
uwalnianie i wydobywanie ofiar z rozbitych pojazdów,
udzielanie poszkodowanym przed lekarskiej pomocy medycznej,
umożliwienie ekipom pogotowia ratunkowego udzielania pomocy medycznej poszkodowanym w sytuacji gdy ich uwolnienie z rozbitego pojazdu jest utrudnione i wymaga dłuższego czasu,
ewakuacje z terenu zagrożonego skutkami wypadku wszystkich, których życiu lub zdrowiu zagraża niebezpieczeństwo,
zlikwidowanie zagrożenia wywołanego uszkodzeniem przewożonego ładunku lub jego opakowana,
zabezpieczenie terenu w sytuacji gdy usunięcie zagrożenia przekracza możliwości techniczne ekipy ratowniczej,
zidentyfikowanie powstałego zagrożenia i wezwanie właściwych do jego likwidacji służb ratowniczych,
prowadzenie innych działań z zakresu ratownictwa technicznego jak np. : usuwanie z dróg komunikacyjnych drzew i innych przeszkód.
II. OGÓLNE ZASADY PROWADZENIA AKCJI RATOWNICZEJ.
Działania jednostek ratowniczych podczas katastrofy drogowej obejmują następujące elementy:
dojazd i ustawienie samochodów ratowniczych,
rozpoznanie sytuacji,
zabezpieczenie miejsca katastrofy,
działania ratownicze,
likwidacja zagrożeń spowodowanych katastrofą,
utrudnienia w działaniach,
zakończenie działań.
1. Dojazd i ustawienie samochodu.
Samochód ratowniczy powinien być ustawiony jak najbliżej miejsca wypadku, jednakże powinno brać się przy tym pod uwagę następujące czynniki:
bezpieczeństwo ratujących,
dojazd karetek pogotowia,
występowanie palnych cieczy, chemikaliów i gazów,
konieczność użycia sprzętu gaśniczego,
warunki atmosferyczne,
wymagania sprzętu oświetleniowego, hydraulicznego i pneumatycznego,
2. Rozpoznanie sytuacji.
Powinno obejmować najbliższe otoczenie pojazdów jak i teren w odległości 3-6 m od nich. Ratownicy wykonują pełne okrążenie ustalając:
z jakim zdarzeniem mają do czynienia (zderzenie pojazdów, przewrócenie, wyciek, pożar itp.)
czy jest wyciek paliwa z uszkodzonego pojazdu,
jaki jest stan poszkodowanych,
w jaki sposób i przez co ofiary zostały zablokowane,
w jaki sposób można najlepiej je uwolnić biorąc pod uwagę ich stan i posiadany sprzęt,
czy potrzebna jest pomoc innych służb ratowniczych,
czy katastrofa może spowodować inne zagrożenia.
3. Zabezpieczenie miejsca katastrofy.
Miejsce katastrofy powinno być zabezpieczone poprzez:
otoczenie terenu taśmami, lampami sygnalizacyjnymi, samochodami ratowniczymi z włączoną sygnalizacją lub posterunkami, w celu ostrzegania nadjeżdżających i niedopuszczenia do gromadzenia się innych pojazdów i gapiów,
wyłączenie zapłonu i wyciągnięcie kluczyków ze stacyjek pojazdów, uczestniczących w katastrofie,
pokrycie pianą wyciekającego paliwa lub innych substancji stwarzających zagrożenie pożarowe,
przygotowanie sprzętu gaśniczego na wypadek powstania pożaru.
Inne czynności zabezpieczające, jak : kierowanie ruchem, wyznaczenie objazdów itp. należą do policji.
4. Działania ratownicze.
Działania ratownicze polegają na:
wydobyciu ofiar i poszkodowanych,
udzielaniu rannym pomocy przed lekarskiej,
w przypadku uwięzienia osób - rozmontowanie (cięcie, rozpieranie) pojazdu w zakresie niezbędnym do ich wydostania,
ewakuacja innych osób zagrożonych.
5. Likwidacja innych zagrożeń spowodowanych katastrofą:
W wyniku katastrofy drogowej dochodzi często do powstania innych niebezpiecznych zagrożeń, z którymi ratownicy muszą sobie poradzić, i tak:
w przypadku pożaru - ugaszenie go,
w przypadku zagrożeń chemicznych - rozpoznanie substancji, ograniczenie jej wydobywania się a następnie jej likwidacja lub neutralizacja,
usunięcie z drogi uszkodzonych pojazdów tak aby nie zagrażały bezpieczeństwu innych użytkowników dróg,
wydobywanie pojazdów z akwenów wodnych.
6. Zakończenie działań:
Dowódca akcji ratowniczej podejmuje decyzje o zakończeniu działań gdy:
wydobyto z uszkodzonych pojazdów wszystkich poszkodowanych i udzielono im pomocy medycznej,
usunięto wszystkie obiekty mogące stanowić jakiekolwiek zagrożenie,
przekazano kierowanie dalszą akcją (np. wywiezienie wraków) innym służbom jeśli nie wymagana jest obecność straży pożarnej,
III. UTRUDNIENIA W DZIAŁANIACH.
Podczas katastrof drogowych możemy się spotkać z szeregiem utrudnień w czasie działań ratowniczych. Należą do nich między innymi:
1. Pożar.
W przypadku zdarzenia z wystąpieniem pożaru należy pamiętać o tym by strażacy uczestniczący w akcji byli odpowiednio zabezpieczeni, czyli posiadali sprzęt ochrony dróg oddechowych oraz ubranie żaroodporne (w zależności od potrzeb).
Podczas takich wypadków czy katastrof drogowych działania ratownicze należy rozpocząć od podania prądów gaśniczych (w zależności od potrzeb piany lub mgłowy).
Działając pod osłoną prądów gaśniczych należy, jeśli w wypadku lub katastrofie uczestniczy kilka pojazdów, odciągnąć pojazdy nie objęte pożarem na bezpieczną odległość przy pomocy wyciągarek linkowych dźwigiem lub innych pojazdów. Następnie należy przystąpić do gaszenia palącego (lub palących) się pojazdów z jednoczesnym przystąpieniem do działań ratowniczych (o ile działania nie kolidują ze sobą) polegających na dotarciu do uwięzionych w pojeździe (lub pojazdach) poszkodowanych, uwolnienie ich oraz wyjęciu z pojazdu lub pojazdów.
W czasie tego typu akcji należy pamiętać o:
rozłączeniu instalacji elektrycznej,
pozostawienie prądu (lub prądów) gaśniczych na zabezpieczeniu.
2. Wyciek lub emisja substancji szkodliwych.
Podczas prowadzenia działań ratowniczych w czasie wypadków
i katastrof drogowych, którym towarzyszy wyciek lub emisja substancji szkodliwych należy pamiętać, że na skuteczność prowadzenia akcji ratowniczej ma wpływ odpowiednie zabezpieczenie ratowników w trakcie prowadzonych działań, poprzedzone prawidłowo przeprowadzonym rozpoznaniem. Działania muszą być prowadzone przy prawidłowym zabezpieczeniu przed możliwością wystąpienia wybuchu i pożaru poprzez stosowanie urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym narzędzi nie iskrzących oraz użycie profilaktyczne
środków gaśniczych.
Jeżeli w wypadku lub katastrofie drogowej uczestniczy kilka (lub więcej) pojazdów należy pojazdy z których nie nastąpiła emisja ani wyciek substancji szkodliwych odciągnąć poza strefę zagrożenia przy pomocy dostępnego sprzętu na miejscu zdarzenia. Dalsze działania polegają na jednoczesnym dotarciu do uwięzionych w pojeździe (lub pojazdach), uwolnieniu ich i wyjęciu z pojazdów. Następnie przystępujemy do ograniczenia i likwidacji wycieku substancji. W przypadku gdy warunki na miejscu zdarzenia pozwalają na jednoczesne uwalnianie poszkodowanych i likwidowanie źródła wycieku czy emisji, działania te prowadzimy równolegle. Aby ograniczyć wyciek lub emisję substancji szkodliwych stosujemy poduszki pneumatyczne, kity, szczeliwa, kołki, które uszczelniają i jednocześnie uniemożliwiają dalszą emisję lub wy-
ciek. W przypadkach zagrożenia substancją łatwopalną powstałe rozlewisko pokrywamy pianą ciężką oraz ograniczamy powstałą powierzchnię wycieku lub rozlewiska poprzez okopanie terenu miejsca zdarzenia, a rowy wypełniamy neutralizatorem.
W przypadku rozlewisk na jezdni miejsce wycieku otaczamy masą absorbującą lub neutralizatorem.
Jeśli podczas zdarzenia dochodzi do emisji substancji szkodliwych należy używać prądów mgłowych lub specjalnych rozpraszaczy w celu utworzenia kurtyny wodnej. W celu zmniejszenia rozmiaru wycieku lub emisji substancji szkodliwych należy użyć pomp
przetłaczających stosownych do substancji agresywnych lub palnych i przepompować substancję z uszkodzonego zbiornika. Następnie likwidujemy pozostałe skutki zdarzenia.
W czasie tego typu akcji należy pamiętać o :
prawidłowym rozpoznaniu,
odpowiednim zabezpieczeniu ratowników,
rozłączeniu instalacji elektrycznej pojazdów,
pozostawienie prądu (lub prądów) gaśniczych na zabezpieczeniu.
3. Pożar oraz wyciek lub emisja substancji szkodliwych.
Głównymi zasadami podczas takiego zbiegu zdarzeń są czynności ratownicze polegające na:
gaszeniu pojazdu lub pojazdów,
ratowaniu ludzi,
ograniczeniu lub likwidacji wycieku lub emisji.
Skuteczne przeprowadzenie tego typu akcji przy jednoczesnym prowadzeniu tylu czynności ratowniczych uzależnione jest od właściwego przyjęcia zgłoszenia o zdarzeniu i zadysponowaniu odpowiedniej ilości sił i środków.
Działania ratownicze w takiej sytuacji polegają na :
podaniu prądów gaśniczych,
odciągnięciu poza strefę zagrożenia pojazdów, w których nie występują wyciek lub emisja substancji szkodliwych oraz pojazdów nie objętych pożarem,
ratowaniu poszkodowanych, czyli dotarciu do nich uwolnieniu i wydobyciu ich oraz udzieleniu pierwszej pomocy,
ograniczeniu wycieku lub emisji szkodliwych substancji oraz neutralizacji ich.
IV. SPECYFIKA USYTUOWANIA MIEJSCA ZDARZENIA.
1. Wypadnięcie środka transportu z jezdni lub drogi.
Wypadnięcie środka transportu poza teren jezdni lub drogi może nastąpić w różnych okolicznościach i w różnych warunkach terenowych. Zdarzenia takie mogą mieć miejsce na drogach znajdujących się na nasypie, w dolinie bądź też w terenie płaskim.
Najgroźniejsze w skutkach jest wypadnięcie środków transportu z drogi znajdującej się na nasypie, czego szczególnym przypadkiem jest wypadnięcie z serpentyny górskiej. Zdarzenia takie powodują ogromne uszkodzenia i zniszczenia pojazdu oraz wiele ciężkich obrażeń i ran u poszkodowanych.
Podczas prowadzenia rozpoznania dowódca powinien zwrócić uwagę na możliwości dotarcia ratowników oraz na dojazd sekcji ratowniczych i gaśniczych do miejsca akcji, uwzględniając przy tym rodzaj podłoża oraz jego ukształtowanie. Działania ratownicze należy podjąć w zależności od usytuowania pojazdu uczestniczącego w zdarzeniu. O ile pojazd po stoczeniu stanął na kołach należy dokonać otwarcia lub wyłamania drzwi. Jeżeli konstrukcja pojazdu uległa znacznemu odkształceniu należy odciąć dach, a w przypadku wystąpienia dużych naprężeń podwiesić dach na dźwigu lub zabezpieczyć w inny możliwy sposób.
Jeżeli pojazd po stoczeniu został odwrócony na bok, należy przeciąć słupki wspornikowe i odgiąć dach używając do tego celu dźwigu, wyciągarek lub innego dostępnego sprzętu. O ile pojazd po stoczeniu został odwrócony na dach, należy zmienić podłoże pojazdu przy pomocy poduszek pneumatycznych, dźwigu, wyciągarek i innego dostępnego sprzętu i doprowadzić go do ustawienia w pozycji bocznej. Następne działania wyglądają jak w przypadku ułożenia pojazdu na bok. Podczas wypadnięcia środków transportu z jezdni lub drogi mogą nastąpić dodatkowe zagrożenia w postaci pożaru lub wycieku czy emisji substancji szkodliwych a nawet obu tych zagrożeń razem. W takich przypadkach działania ratownicze należy prowadzić identycznie jak opisano to wcześniej.
2. Wpadnięcie środka transportu do zbiornika lub cieku wodnego.
Wiele zbiorników lub cieków wodnych znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie dróg komunikacyjnych. Podczas takich zdarzeń należy przede wszystkim rozważyć miejsce usytuowania sprzętu oraz samochodów ratowniczych oraz zadysponować sekcje ratownictwa wodnego. Inna metoda prowadzenia działań ratowniczych to działania prowadzone z brzegu w celu wydobycia pojazdu na brzeg (o ile jest to możliwe) przy pomocy dźwigów, wyciągarek i innego dostępnego sprzętu. Po wydobyciu pojazdu na brzeg działania wyglądają identycznie jak w poprzednio opisywanych wariantach.
V. ROZMONTOWYWANIE POJAZDU I WYDOBYWANIE POSZKODOWANYCH.
Ogólne zasady rozmontowywania pojazdu:
Zabezpieczyć pojazd przed przesuwaniem się - można tego dokonać np. przez podłożenie belek pod samochód i spuszczenie powietrza z kół.
Gdy zachodzi potrzeba usunięcia szyb należy pamiętać aby zabezpieczyć poszkodowanych przed zranieniem kawałkami szkła (szyby hartowane rozpryskują się).
Jeżeli istnieje taka możliwość należy otworzyć drzwi i opuścić szyby.
Gdy potrzeba więcej miejsca do wydobycia rannego można ciąć słupki drzwiowe, słupki przednie, środkowe, naciąć dach i odgiąć go do tyłu lub jeśli jest to możliwe ciąć słupki tylne, i zdjąć cały dach. Kolejność ta może być inna w zależności od zaistniałej sytuacji.
Elementy odcięte odkładać od samochodu tak aby nie przeszkadzały w dalszym prowadzeniu akcji ratowniczej.
Tnąc samochód pamiętać aby za szybko nie przecinać słupków przednich i środkowych, gdyż może to spowodować osłabienie konstrukcji (zwłaszcza przy nadgnitych progach i podłodze).
Przy rozpychaniu (otwieranie drzwi) nie wolno zmniejszać wytrzymałości konstrukcji pojazdu przez otwieranie tylnych drzwi.
Wszystkie wymienione czynności należy wykonywać przy maksymalnym zabezpieczeniu poszkodowanych.
Wszystkie decyzje kierującego akcją związane z ratowaniem poszkodowanych powinny być konsultowane z lekarzem.
W celu wydobycia osób poszkodowanych z rozbitych samochodów często trzeba w znacznym stopniu rozmontować je przy pomocy urządzeń hydraulicznych lub innych. Umiejętność systematycznego rozmontowania pojazdu w niezbędnym zakresie raz szybkie i prawidłowe rozpoznanie przez jakie elementy pojazdu uwięziona jest osoba, pozwala na sprawne przeprowadzenie akcji. Wiedzę taką zdobywa się regularnie ćwicząc ze sprzętem podczas symulowanych katastrof i niestety zdobywając doświadczenie przy prowadzonych
akcjach. Chodzi tu również o odporność psychiczną na widok krwi i zmiażdżonych czy poszarpanych ludzi zwłaszcza jeśli jeszcze żyją i krzyczą. Dotyczy to przede wszystkim nowych ratowników, którzy spotykają się z tym po raz pierwszy.