Czynniki egzogenne

3. Charakterystyka czynników egzogenych

1. Środowisko zewnętrzne w sposób istotny wpływa na rozwój człowieka. Czynniki endogenne i egzogenne wzajemnie przeplatają się i uzupełniają w kształtowaniu rozwoju ontogenetycznego organizmu,

2. Mechanizm : ze środowiska zewnętrznego docierają do organizmu różnego rodzaju bodźce, które wywołują określone reakcje (bodźce - reakcja). Charakter reakcji organizmu na różnorodne oddziaływanie czynników środowiskowych zależy od rodzaju czynnika, jego intensywności, czasu trwania oraz rezystancji (oporu) ustroju i jego poszczególnych struktur.

3. 
   Rezultatem tego zjawiska jest reakcja przystosowawcza przebiegająca w postaci następujących procesów :

• Procesy adiustacyjne.

• Procesy adaptabilne (przystosowawcze)

• Procesy adptacyjne,

2. Elementy biogeograficzne (modyfikatory naturalne).

1. rodzaje modyfikatorów :

• fauna i flora otoczenia,

• zasoby mineralne i wodne w otoczeniu oraz skład powietrza,

• klimat,

• ukształtowanie terenu,

• radiacje oraz pole elektryczne i magnetyczna,

• siły grawitacji i przyspieszeń,

• i inne

2. cechy klimatu takie jak temperatura, wilgotność, ciśnienie atmosferyczne kształtują wiele cech fizjologicznych i morfologicznych organizmu,

• najlepsze warunki do rozwoju biologicznego panują w temperaturze 18 - 25 ^oC,

• istnieje zależność między temperatura a masa ciała : w strefach tropikalnych obserwuje się mniejsza masę ciała i mniejszy poziom przemiany materii.

3. wysokość nad poziomem morza także wpływa na rozwój człowieka

• ludzie żyjący na dużych wysokościach maja większą liczbę krwinek czerwonych we krwi, niższą wartość ciśnienia tętniczego, zwolnioną pracę serca,

4. w klimacie gorącym o bujnej florze i faunie istnieje duże zagrożenie dla rozwoju osobniczego ze strony drobnoustrojów i pasożytów chorobotwórczych,

• choroby lekkiego przebiegu nie zakłócają prawidłowego przebiegu rozwoju osobniczego (katar, zapalenie gardła, migreny itp.),

• choroby o ciężkim przebiegu mogą zwolnić proces wzrastania i dojrzewania

3. Elementy społeczno - ekonomiczne (modyfikatory kulturowe) :

2. rodzaje modyfikatorów :

• wysokość dochodu (zamożność),

• poziom wykształcenia oraz kultury rodziców,

• wielkość i charakter środowiska społecznego,

• tradycje i zwyczaje społeczne.

2. Rozwój fizyczny zależny jest od miejsca zamieszkania :

• Przyspieszone wzrastanie i szybkie dojrzewania obserwuje się w ośrodkach wielkomiejskich w stosunku do ośrodków wiejskich,

• Na wsi gorsze warunki higieny, opieki lekarskiej czy monotonne odżywianie wpływają negatywnie,

• Także zwiększony wysiłek fizyczny na wsi od najmłodszych lat ciężka praca i słabe odżywianie upośledzają rozwój człowieka,

3. Wykształcenie rodziców :

• u rodziców z wyższym wykształceniem dzieci rozwijają się dużo lepiej, niż w rodzinach rodziców o średnim czy podstawowym wykształceniu,

4. przeżycia psychiczne powodują zwolnienie tempa rozwoju

3. Czynnik związany z żywieniem :

1. jest jednym z najważniejszych czynników egzogennych,

2. wywiera znaczący wpływ w każdej z faz rozwoju ontogenetycznego człowieka,

3. braki i niedobory pokarmowe powodują nieprawidłowy rozwój organizmu, mogą przerwać cykle menstruacyjne i powodować bezpłodność u mężczyzn.

4. Podstawowe błędy żywieniowe :

• Nadmiar zjadanego pokarmu,

• Niedobór zjadanego pokarmu,

• Zła jakość zjadanego pokarmu.

5. Wady żywienia :

• Zbyt krótkie karminie piersią,

• Nieregularne spożywanie pożywienia,

• zjadanie posiłków w pośpiechu,

• niewłaściwą temperatura potraw,

• spożywanie żywności zanieczyszczonej.

6. Złe odżywianie sprzyja następującym chorobom:

• Miażdżycy,

• Otyłości,

• cukrzycy,

• Nowotworom,

• Próchnicy zębów itp.

7. Skutki zdrowotne niedoboru pokarmowego są następujące:

• Wole endemiczne w południowych rejonach Polski,

• Częste zaparcia,

• Niedokrwistość z niedoboru żelaza,

• Osteoporoza,

• Opóźnienie rozwoju fizycznego i dojrzewania (dzieci wiejskie),

• Awitaminoza,

Czynniki egzogenne

---