Portrety filozofów, Pitagoras z Samos, Pitagoras z Samos


Pitagoras z Samos



EPOKA I MIEJSCE

Staro
żytność, Grecja, miasta greckie na południu Italii, okres przedsokratyczny.

BIOGRAFIA

Pitagoras urodzi
ł się ok. 572 roku p.n.e. na wyspie Samos a zmarł w 497 w greckim mieście Metaponcie na południu Italii. Zapewne dużo podróżował, był w Egipcie i Babilonii. W 532 roku p.n.e. osiedlił się w Krotonie, znakomitym greckim mieście na południu Italii, ponieważ w swojej ojczyźnie nie mógł znieść rządów tyrana Polikratesa. Założył pierwszą szkołę filozoficzną w Grecji. Wniosła ona do filozofii ducha religijnego, nawiązującego do religii orfickiej. Prowadzono w niej badania naukowe (matematyczne, astronomiczne, akustyczne) i rozważano różne problemy filozoficzne (dotyczące powstania świata, etyczne i polityczne). Szkoła pitagorejska stała się ważnym ośrodkiem politycznym o charakterze konserwatywnym, przeciwstawiającym się tendencjom demokratycznym. Sprawowała przez pewien czas realną władzę nad wieloma greckimi miastami w Italii. Jeszcze za życia Pitagorasa pojawiły się konflikty polityczne, w wyniku których mistrz musiał opuścić Kroton i udać się do pobliskiego Metapontu, gdzie być może schronił się w świątyni Muz i umarł w niej z głodu. Jego szkoła około 440 r. p.n.e. została rozbita przez przeciwników politycznych.

POGLĄDY

Pitagoras stworzy
ł samo pojęcie: filozof. Świadczy o tym rzymski retor i filozof Cyceron w swoim dziele Rozmowy tuskulańskie: "(...) uważano za mędrców i nazywano tak wszystkich tych, którzy badali naturę świata, a nazwa ta przetrwała do czasów Pitagorasa. Ten - jak pisze słuchacz Platona, mąż szczególnie uczony, Heraklides z Pontu - miał przybyć do Fliuntu i rozprawiać na pewne tematy obszernie i uczenie z władcą Fliuntyjczyków, Leonem. Dziwiąc się jego rozumowi i wymowie Leon zapytał go, na jakiej umiejętności najbardziej się opiera. Na to tamten odparł, że wprawdzie nie zna żadnej umiejętności, jest jednak filozofem. Zdumiony tą nową nazwą, Leon zapytał, któż to są ci filozofowie i czymże różnią się oni od innych ludzi. Pitagoras odrzekł na to, że wydaje mu się, iż życie ludzkie przypomina zjazd, który się odbywa z największą okazałością podczas uroczystych igrzysk całej Grecji. Albowiem podobnie jak jedni ubiegają się tam o sławę i zaszczytny wieniec, innych zaś sprowadza chęć zarobku i zysku na kupnie lub sprzedaży, a są też tacy, i to chyba najbardziej szlachetni, którzy nie szukają ani poklasku, ani zysku, lecz przybyli po to, żeby zobaczyć i pilnie się przypatrzyć, co i w jaki sposób się tam odbywa, tak samo i my przyszliśmy do tego życia z innego życia i świata jak gdyby z jakiegoś miasta na jakiś uroczysty zjazd, jedni, by służyć sławie, inni pieniądzom, a rzadko zdarzają się tacy, co za nic mając wszystko, gorliwie dociekają istoty rzeczy: tych on nazywa miłośnikami mądrości, to jest właśnie filozofami. I tak jak tam najbardziej szlachetnie jest tylko przyglądać się, niczego dla siebie nie zyskując, podobnie i w życiu oglądanie i poznawanie istoty rzeczy znacznie przewyższa wszelkie inne zainteresowania".(Cyceron, Rozmowy tuskulańskie, V, 3; cyt. za: Cyceron, Pisma filozoficzne, tom III, PWN, 1961, Rozmowy tuskulańskie, przełożył Józef Śmigaj, s. 686 - 687).
Na podstawie dost
ępnych współcześnie źródeł nie możemy stwierdzić żadnych, poza podanymi niżej i mającymi charakter religijny, poglądów filozoficznych samego Pitagorasa. Religijne przesłanie Pitagorasa, które potężnie oddziałało na Greków, przekazywane zapewne ustnie głosiło, że: dusza jest nieśmiertelna, zmienia się w inne żywe stworzenia, następnie, że wydarzenia powtarzają się cyklicznie i wreszcie, że wszystkie żywe istoty powinno traktować się jak spokrewnione. Myśli te mają źródło w religii orfickiej.
Zachowa
ła się również sentencja, prawdopodobnie pochodząca od Pitagorasa, którą miał często wypowiadać: "trzeba wypędzać wszelkimi sposobami, wypalać ogniem i wycinać żelazem z ciała chorobę, z duszy głupotę, z brzucha zbytek, z państwa bunt, z domu niezgodę, ze wszystkiego zaś nieumiarkowanie". (Cyt. za: Porfiriusz, Jamblich, Anonim, Żywoty Pitagorasa, przełożyła, wstępem oraz przypisami opatrzyła Janina Gajda-Krynicka, Wydawnictwo EPSILON, Wrocław 1993, s. 11).
Poniewa
ż jego współpracownicy niezwykle go wysoko cenili i jednocześnie pragnęli, by i inni ludzie cenili go w równej mierze, ukształtował się wśród nich zwyczaj, że swoje osiągnięcia przypisywali jemu. Dzisiaj nie potrafimy wskazać kto konkretnie powziął pierwszy myśl, że zasadą, z której wyłonił się świat jest liczba (jedynka, której odpowiada punkt, z niej wyłania się dwójka, której odpowiada linia prosta, z niej wyłania się trójka, której odpowiada płaszczyzna, z niej wyłania się czwórka, której odpowiada trójwymiarowa przestrzeń i następne liczby, którym odpowiadajążne właściwości jakościowe). Symbolem światostwórczej siły tkwiącej w liczbach była arcyczwórka (tetraktys), którą można przedstawić w postaci trójkąta równobocznego złożonego z dziesięciu punktów (po cztery na każdym boku i jednego w środku). Na tetraktys członkowie związku pitagorejskiego przysięgali, gdy chcieli podkreślić prawdziwość swoich słów. Pitagorejczycy dzielili również świat na część podksiężycową i zaksiężycową; powyżej Księżyca panuje regularność ruchów ciał niebieskich i dlatego pitagorejczycy nazwali tę przestrzeń kosmosem, czyli ładem. Ludzie żyją w części podksiężycowej, w której panuje pewien chaos, wymagający uporządkowania (w tych czasach w świadomości ludzi porządek fizyczny nie był całkowicie oddzielony od porządku moralnego i politycznego), a więc ci myśliciele religijni, wpatrujący się w niebo, przeprowadzali polityczne i moralne reformy w miastach greckich w Italii. Do tych myśli nawiąże później Platon i wielu innych. Pitagorejczycy zauważyli również, że przyczyną dźwięku jest ruch i odkryli harmonię muzyczną, którą można opisać z pomocą stosunków matematycznych. Ponieważ sądzili, że w przyrodzie wszystko się porusza, to wszystko też wydaje jakieś dźwięki. Najdoskonalsze, bo najregularniejsze ruchy wykonują ciała na niebie i im pitagorejczycy przypisali harmonijną muzykę sfer, najdoskonalszą, choć dla nas niesłyszalną, ponieważ jesteśmy do niej przyzwyczajeni - słyszmy ją od urodzenia (jeszcze Johannes Kepler, znakomity niemiecki astronom, żyjący w latach 1571 - 1630, poważnie się tym problemem zajmował).

DZIEŁA FILOZOFICZNE

Ju
ż w starożytności wypowiadano sprzeczne opinie na temat istnienia pism Pitagorasa. Do naszych czasów żadne jego pisma nie dotarły.

ANEGDOTY, LEGENDY, WSPOMNIENIA

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Historia filozofii, pitagoreizm, Historia filozofii
Historia filozofii starożytnej, Odrodzenie się filozofii pitagorejskiej, kolejne fazy jej rozwoju or
Portrety filozof c3 b3w id 3772 Nieznany
Portrety filozofów, Karl Jaspers, Karl Jaspers
Portrety filozofów, Soren Kirkegaard, Soren Kirkegaard
Portrety filozofów, Kartezjusz, Kartezjusz
Portrety filozofów, Edmund Husserl, Edmund Husserl
Portrety filozofów, Sokrates
Portrety filozofów, Albert Camus, Albert Camus
Portrety filozofów, Heraklit z Efezu, Heraklit z Efezu
Portrety filozofów, Roman Ingarden, Roman Ingarden
Portrety filozofów, Św Bonawentura, Św
Portrety filozofów, Immanuel Kant, Immanuel Kant
Portrety filozofów, Jean Jacques Rousseau, Jean Jacques Rousseau
Portrety filozofów, Baruch Spinoza, Baruch Spinoza
Portrety filozofów, Tales z Miletu, Tales z Miletu
Portrety filozofów, Giovanni Pico della Mirandola, Giovanni Pico della Mirandola
Portrety filozof c3 b3w id 3772 Nieznany

więcej podobnych podstron