10111 Zasady Wykładni Prawa L Morawski4

m Zasady wykładni prawa ■ « ■

Biul. SN 2006/11, „Wokanda” 2006/12, Prok. i Pr. 2007/9, M. Prawn. 2007/11), czy też jak pogodzić z domniemaniem racjonalności prawodawcy twierdzenie SN, iż w sytuacji gdy istniejące (sic) uregulowanie jest całkowicie nieadekwatne, to należy przyjąć, że w prawie występuje luka i zadawalającego rozwiązania należy szukać w analogii (por. uchwałę SN z 19 marca 1996 r., IU CZP 19/96, OSNC 1996/7-8/97). Można by też zapytać, co ma wspólnego z założeniem racjonalności prawodawcy stwierdzenie SN, że legislator sformułował niepoprawnie gramatycznie art. 158 § 1 k.k. z 1969 r. (postanowienie SN z dnia 20 września 2007 r., I KZP 30/2007, OSNKW 2007/11/79, Biul. SN 2007/11, Prok. i Pr. 2007/12, „Wspólnota” 2007/41) lub zarzut TK o „niekonsekwencji terminologicznej” ustawodawcy (wyrok TK z dnia 8 listopada 2006 r., K 30/06, OTK-A 2006//10/149).

Odnoszę więc wrażenie, że konstrukcja domniemania racjonalności prawodawcy jest sprzeczna z zasadami krytycznej analizy przepisów prawnych i służy często do ukrywania błędów prawodawczych. Właśnie tak interpretuje to domniemanie TK, gdy w jednym ze swoich wyroków wskazuje, że domniemanie racjonalności i konstytucyjności „nakazuje mu powściągliwość w ocenie wniosków i skarg kwestionujących przyjęte rozwiązania normatywne” (wyrok TK z dnia 19 lipca 2007 r., K 11/06).

Gwoli sprawiedliwości jeszcze raz podkreślić jednak trzeba, ze konstrukcja domniemania racjonalnego prawodawcy niezmiernie rozpowszechniła się w orzecznictwie naszych sądów.

4. In dubio pro libertate

Reguła in dubio pro libertate nakazuje rozstrzyganie wątpliwości interpretacyjnych na rzecz, a nie przeciw prawom i wolnościom obywatelskim. Jak to na przykład wywodzi SN w wyroku z dnia 7 lutego 2007 r. (I PK 209/2006, M.P.Pr. 2007/8/412): „prawo do strajku należy do podstawowych praw człowieka oraz wolności związkowych. W związku z tym wątpliwości związane z wykładnią przepisów regulujących strajk powinny być, zgodnie z zasadą in dubio pro libertate, rozstrzygane na rzecz, a nie przeciwko wolności strajku”. Reguła ta była już znana w prawie rzymskim¹

1

D. J. Bederman, Classical Canons. Rhetonc, Classicism and Treaty Argumentacion, Ash-gate 2001, s. 90.

su 184 *■ s