Analiza otoczenia konkurencc^ej
6
Katarzyna Kozioł
ROZDZIAŁ
Otoczenie konkurencyjne przedsiębiorstwa, określane jest także jako: bliższe, sektorowe, technologiczne, przemysłowe, mikrootoczenie, to ogół instytucji, podmiotów i warunków, które wpływają na przedsiębiorstwo i na które przedsiębiorstwo może wpływać. Zauważyć tu można pierwszą zasadniczą różnicę między otoczeniem bliższym i dalszym (makrootoczeniem) - w tym pierwszym zachodzi sprzężenie zwrotne: podmioty otoczenia konkurencyjnego oddziałują na przedsiębiorstwo, ale też przedsiębiorstwo ma możliwość aktywnego reagowania na te bodźce. Możliwość oddziaływania przedsiębiorstwa na otoczenie jest zróżnicowana i zależy od jego pozycji konkurencyjnej. Otoczenie bliższe jest łatwiejsze do zidentyfikowania i obserwacji, gdyż z powodu bezpośrednich interakcji z jego uczestnikami można przewidzieć ich przyszłe stany, reakcje i zachowania.
Drugą ważna różnicą jest zasięg oddziaływania otoczenia - otoczenie konkurencyjne określa warunki funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstwa w danym sektorze i na danym geograficznie rynku, makrootoczenie oddziałuje zaś na wszystkie przedsiębiorstwa w danym kraju niezależnie od ich lokalizacji i dziedziny działalności.
Analiza sektora, w którym działa przedsiębiorstwo, dostarcza istotnych informacji na temat szans i zagrożeń związanych ze strukturą, wiekiem i dynamiką sektora oraz zachowaniem się jego uczestników: dostawców i klientów, a przede wszystkim istniejących i potencjalnych konkurentów. Pozwala ocenić obecną i przyszłą atrakcyjność sektora i ryzyko związane z przebywaniem lub wchodzeniem do sektora. Celem analizy sektorowej jest znalezienie odpowiedzi na pytania1:
• Jaka jest atrakcyjnos; b i zagrożenia dla roz ••• ;u śionym sektorze?
• Jaka będzie przyszła s) potencjalnej konkurerą:
• Które sektory dla funkcje gorsze możliwości roz i jak kształtować przyszłi szyć ryzyko i zwiększa; <
• Jakie nowe atrakcyjne . e nia przedsiębiorstwa i iał Bardzo ważne przed rozp
ter definiuje sektor jakc ca jące wyroby bądź usług: : samym geograficznie ryn k _i J
- wyodrębnienie produł-z -i
- wyodrębnienie geognA:2 W pierwszym przypadł* a
sektora, a jakie są substytut! przez jego uczestników z rj trzeb tych samych grup nary W drugim przypadku r.a dukty przedsiębiorstwa (reg:< wane na rynku krajowy m i rynku krajowego i zagrar. . " W skład otoczenia konki mioty i grupy:
- konkurenci i potencjalni <0
- dostawcy surowców. n;_:e
- klienci, odbiorcy dóbr.
- producenci dóbr substyi-c:
- interesariusze wewnętrzni.
- interesariusze zewnętrzrz.J Konkurenci są elemerzen
biorstwo stara się wyróżnić a by i klientów.
Analizując konkurencję v]
- konkurencję bezpośrednią
- konkurencję substytucyjną
“ M.E. Porter, Strategia konkurai 2000, s. 23.
G. Gierszewska, M. Romanowska, Analiza strategiczna przedsiębiorstwa..., op. cit., s. 92-94