83991 skanuj0576

Analiza otoczenia konkurencyjnego Rozdział 6 175

danie pięciu czynników (sił) którd piw lub potencjalnych inwestoró\8 nika na sektor i przedsiębiorstwo^ icne strony podmiotu, a w obszarij [działania strategiczne, pora są tym mniejsze, im większa

sektora.

tera

{■owych wejść

NABYWCY

Siła przetargowa nabywców

Iw ich pozycji względem przed!

Imnku do sektora odbiorcy, ■pkości wyrobu dostawcy,

-    niepowtarzalność wyrobu dostawcy (pozycja monopolistyczna dostawcy),

-    koszt zmiany dostawcy,

-    duży udział dostawcy w tworzeniu zysku producentów w sektorze,

-    możliwość podjęcia przez dostawcę produkcji wyrobu finalnego - groźba integracji w przód,

-    charakter walki konkurencyjnej w sektorze dostawców.

Dostawcy mogą wpływać w istotny sposób na poziom cen, warunki płatności, sposób dostawy, poprawę jakości produktów. Dostawcy mogą wykorzystywać siłę przetargową wobec nabywców w sektorze, grożąc podniesieniem cen lub obniżeniem jakości sprzedawanych towarów.

Warunki, od których zależy siła nabywców, stanowią odbicie tych, od których zależy siła dostawców. Tak więc siła przetargowa nabywców zależy od:

-    stopnia koncentracji sektora nabywcy,

-    liczby nabywców,

-    niepowtarzalności produktu,

-    istnienia substytutów produktów sektora,

-    wyroby zakupywane w danym sektorze stanowią poważną część kosztów lub wolumenu zaopatrzenia nabywcy,

-    możliwości podjęcia przez nabywcę produkcji wyrobu finalnego (groźba integracji wstecz),

-    znaczenia produktów sektora dla zaspokojenia potrzeb nabywców,

-    nabywca dysponuje pełną informacją o popycie, bieżących cenach na rynku. Nabywcy wpływają przede wszystkim na cenę produktu, jego jakość i warunki obsługi. Nabywcy wymuszają na producentach obniżanie cen, wyższą jakość, zwiększenie zakresu obsługi.

Natężenie walki konkurencyjnej wewnątrz sektora zależy od koncentracji sektora. Na procesy koncentracji w gospodarce można patrzeć poprzez:

-    rynek - istotą tak rozumianej koncentracji jest udział produktów danego przedsiębiorstwa lub grup przedsiębiorstw w danym rynku; dążeniem każdego przedsiębiorstwa jest powiększenie udziału w rynku i tym samym zajęcie lepszej pozycji w stosunku do konkurentów;

-    przedsiębiorstwo - istota koncentracji wyraża się w zwiększeniu zakresu działania lub siły ekonomicznej przedsiębiorstwa na drodze połączeń, aliansów strategicznych czy zakupu innych podmiotów⁹.

Najprostszą miarą koncentracji jest stopa koncentracji sektora¹⁰

⁹    Więcej [w:] J. Wiśniewska, A. Świadek, Strategie organizacji procesów wytwarzania, [w:] Zarys strategii rozyvoju przemysłu, W. Janasz (red.), Difin, Warszawa 2006, s. 170— 180.

¹⁰    J. Duraj, Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 1993.