10702 skanuj0003 (212)

muje nowe role społeczne, z których wynikają nieraz wzajemnie sprzeczne ob*j wiązki. W sytuacji takiej znajduje się np. kobieta, która wypełnia rolę matki i osoby zaangażowanej zawodowo. Musi zatem umieć zrównoważyć oczekiwania i naciski grupy społecznej, np. rodziny, z własnymi dążeniami. Młody dorosły z jednej śml ny coraz pełniej w swoich planach i zamierzeniach uniezależnia się od otocz^H a z drugiej - plany te, aby miały szansę realizacji, muszą być konfrontował z wymaganiami otoczenia.

Tabela 6.1. Charakterystyka wczesnej dorosłości według Havighursta, Eriksona i Levinsona (Havighurst, 1953; Erikson, 1968; Levinson, 1990)

Autor	Zadania rozwojowe	Kryzy sy/Dylematy	Środki ^ do rozwiązywali kryzysów
R. Havighurst	Wybór małżonka Uczenie się współżycia z nim Założenie rodziny i wychowywanie dzieci Prowadzenie domu Rozpoczęcie pracy Podjęcie obowiązków obywatelskich Znalezienie pokrewnej grupy społecznej
E. Erikson	Wybór dróg samorealizacji w określonym środowisku społecznym Wybór partnera życiowego Integracja doświadczeń z różnych obszarów aktywności	Izolacja intymność Stosowanie mechanizmów projekcyjnych— dotrzymywanie obietnic i podjęcie odpowiedzialności Życie samotne - życie w rodzime
D. J. Levinson	Podjęcie roli zawodowej Założenie rodziny Sformułowanie wyraźnych marzeń i oczekiwań odnośnie przyszłości Uczestniczenie w relacji: misbz--uczeń	Dylematy związane z wyborem zawodu: wartości ekonomiczne -satysfakcja Oczekiwania grupy społecznej -własne dążenia i ambicje Konflikty związane z nowymi rolami społecznymi: praca zawodowa -obowiązki rodzinne	Nowe sposoby poznaj nia świata i samego siebie; określeni^H własnej tożsamości Korzystanie ze wzoicj kulturowych -Jj Osiąganie kolejnycj^H stopni autonomi^H

Dojrzałość psychiczna

Wypełnianie z powodzeniem zadań wczesnej dorosłości wymaga od jednoś® osiągnięcia pewnego stopnia dojrzałości psychicznej, której kształtowanie się jes zdaniem Z. Chlewińskiego (1991) procesem ciągłym, trwającym całe życie. W procesie tym jednostka przyjmuje odpowiedzialność za swoje życie i rozwija si^ w jedyny, niepowtarzalny sposób. Autor rozważa dojrzałość psychiczną w kontekście trzech wymiarów: (1) autonomia jednostki, (2) wgląd we własne moty® i (3) stosunek do ludzi.

Autonomia jednostki ujawnia się, gdy człowiek może realizować włas® podmiotowe działania, niezależnie od czynników, które mogłyby je determinó^H Według Obuchowskiego (1977) poziom autonomii człowieka wyznaczany je$J stopniem, w jakim zadania i sposoby ich realizacji wynikają z indywidualnych dąż*

206