12309 przestępczość,wykolej moralne inarkomania

ły kolo baraku robotniczego i suszyły się. Także w Poznaniu ukradłem koszulkę polo, korzystając z nieuwagi sprzedawcy. W kilka dni później dwie kaczki z cudzego ogrodu, które sprzedałem. Mając pieniądze, wyjechałem autostopem i jeździłem po całej Polsce. Gdy mi było czegoś potrzeba, to ukradłem”.

„Po kilku dniach mojej ucieczki z domu, gdy byłem już głodny i nie wiedziałem, co ze sobą zrobić, błąkałem się przed kinem Gigant. Tam zawarłem znajomość z kolegą, który także uciekł z domu i nie wiedział, gdzie spać. Poszliśmy razem do altany na Kowale, gdzie ja miałem swoje legowisko. Kie mieliśmy pieniędzy ani żywności, więc postanowiliśmy dokonać włamania do przedszkola, które ja znałem. Weszliśmy do środka wybijając szybę w drzwiach. Po przeszukaniu całego budynku zabraliśmy 2950 zł z kancelarii. Podzieliliśmy się nimi, a na drugi dzień poszliśmy do sklepu i wydaliśmy na ubranie, gdyż nasze było bardzo zniszczone, a resztę wydaliśmy po trochę na jedzenie”.

Włóczęgostwu towarzyszy nieraz popełnianie czynów przestępczych, takich jak napady rabunkowe, gwałty, niszczenie mienia społecznego. Włóczęgostwo sprzyja wytworzeniu się nałogu alkoholizmu lub narkomanii. Może ono również być okazją do podejmowania nierozważnych czynów powodujących zagrożenie dla zdrowia i życia nieletnich, nie zdających sobie sprawy z możliwych konsekwencji swego postępowania.

Z badań H. Spionek¹ wynika, że ucieczki z domu często poprzedzają powstanie przestępczości nieletnich. W badanej populacji u-cieczki z domu występowały u 2,5% dzieci nie wykazujących poważniejszych objawów niedostosowania społecznego oraz u 48% nieletnich przestępców (trwały u nich najczęściej od dwóch dni do tygodnia — 51,9%, zdarzały się jednak również dłuższe — 22,2%). Ucieczki stwarzały okazję do nawiązywania kontaktu z melinami złodziejskimi oraz ulegania demoralizującym wpływom otoczenia.

7. Przestępczość nieletnich, wykolejenie moralne i narkomania

Przestępczość nieletnich wiąże się z popełnianiem przez nich czynów sprzecznych z obowiązującymi normami prawnymi. Ze względu na wyrządzane szkody społeczne czyny te są zagrożone sankcją karną pozbawienia wolności.

Zgodnie z wynikami badań E. Żabczyńskiej² przestępczość nieletnich jest poprzedzona przez wcześniej występujące trudności wychowawcze (80%) oraz opóźnienia szkolne (50%). W historii życia nieletnich przed popełnieniem przez nich czynów przystępczych często miały miejsce ucieczki z domu i szkoły, konflikty z nauczycielami, drobne oszustwa i kradzieże; był to więc proces narastania objawów niedostosowania społecznego. Czyny przestępcze nieletnich przyjmują różne formy. Jak podaje L. Mościcka³, w roku 1963 na 29 741 przestępstw popełnionych przez nieletnich przypadało 24 521 kradzieży, 2092 czynów chuligańskich oraz 3128 innych (w tym znaczna liczba podpaleń i rozbojów).

Kradzieże są dokonywane na terenie szkoły, domu, na ulicach, w sklepach, piwnicach, kioskach ulicznych, tramwajach. Przedmiotem kradzieży są najczęściej pieniądze i żywność, rzadziej sprzęt sportowy, odzież, zegarki, radia, zabawki, książki. Zdarzają się ponadto kradzieże pojazdów: rowerów, motocykli, samochodów.

Motywem kradzieży bywa głód wywołany trudnymi warunkami materialnymi lub brakiem należytej troski ze strony rodziców. Szesnastoletni Bogusław relacjonuje:

„Zostałem zatrzymany za kradzież mieszkaniową. Przestępstwo swoje dokonałem dlatego, że w domu mam bardzo źle. Ojciec mój razem ze mną zamieszkał u kobiety, która była dla mnie bez serca i obojętna. Kradzież tę dokonałem z głodu. Często dokonywałem kradzieży prowiantu u swoich kolegów i sąsiadów. Bardzo często opiekowali się mną sąsiedzi, dawali mi jeść, ubierali itd. Moje prośby do ojca nie dawały rezultatu. Ojcu swemu zawsze za tę obojętność robiłem na złość. Kobieta ta nieraz wyjeżdżała z domu, a mi nie zostawiała klucza. Często ojciec mój razem z tą panią wyjeżdżali na dancingi. Tracił ojciec pieniądze na byle głupstwa, a ja nie miałem w co się ubrać. Kobieta ta się zawsze na mnie mściła za swego wnuka, który mi dokuczał, a zarazem ja mu za to odpłacałem (...)”.⁴

U małoletnich występują przestępstwa mające charakter czynów chuligańskich. Polegają one na niszczeniu mienia społecznego, słownym napastowaniu lub biciu przypadkowo napotkanych przechodniów.

Różne są uwarunkowania czynów przestępczych. Można wyróżnić przyczyny związane z oddziaływaniem środowiska społecznego oraz z indywidualnymi właściwościami nieletniego.

187

1

H. Spionek Trudności wychowawcze i przestępczość nieletnich. Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1956.

2

   E. Żabczyńska Przestępczość dzieci a szkoła i dom. Warszawa WSiP 1974.

3

   L. Mościcka Przestępczość nieletnich, op. cit.

4

   Ibidem, s. 67.