14328 Obraz5 (94)

Otrzymywanio słodu

Jęczmień wykorzystywany jsst do produkcji słodu. Nazwą tą okroiła się ziarno Jęczmienia wykŁoikowano do określonego stadium i wysuszono (słód suszony) lub niowysuszono (siod ziolony). Słodowaniu jęczmienia przeprowadza aią w sztucznych warunkach w calu wytworzenia w nim odpowiedniej ilości enzyaow. Słód jęczmienny zawierający podobne składniki jak ziarno jęczmienia wykazuje ponadto aktywność enzymatyczną.-Enzymy są to substancje białkowe, których funkcją biologiczną jest katalizowanie reakcji chemicznych zachodzących w organizmach Żywych. Zalicza aią Je do biokatalisatorOw. Osiaianie enzymów jest specyficzno, tzn. kaldy enzym katalizuje tylko jedną reakcję lub jeden jaj typ - w ścielą określonych warunkach.

Enzymy wytwarzana są przez komórki żywe i składają się z białka (apoenzymu) i grupy czynnej, tzw. prostetycznej (koenzymu). Nazwy enzymów powstają przez dodania końcOwki -aza do nazwy aubatratu, ktOre one rozkładają, np. maltaza - enzym katalizujący hydrolizę maltozy.

Enzymy dzielą się na dwie podstawowe grupy i

-    enzymy hydrolityczno - powodujące hydrolizę (i proces odwrotny) estrów, węglowodanów, białek i amidów,

-    enzymy utleniające - regulujące procesy utleniania-redukcji.

W przemyśle słodowniczym rozróżnia się dwa rodzaje słodu i

-    słód browarowy - stosowany do produkcji piwa,

-    słód gorieinlczy - stosowany do hydrolizy surowców skrobiowych w przemyśle spirytusowym.

Słód browarowy wytwarzany jest z Jęczmienia jarego, który ma nizazą zawartość białka i wyższą śkstraktywnosc. Słód gorzelniczy otrzymują się z jęczaisnia ozimego, ze względu na wyższą zawartość białka, co umożliwia uzyskani# produktu o dużej aktywności enzymatycznej. Enzymy zawarte w słodzie gorzełniczym są zdolna acukrzyć nie tylko skrobię własną, ale przede wszystkim skrobię surowców gorzelnlczycb - ziemniaków I Zyta...... •    ...

Produkcja słodu przebiega w kilku etapach. Oczyszczone zierns jęczmienia poddaje się moczeniu przy intensywnym napowietrzaniu, w calu zwiększenia zawartości,wody w ziarnie od ok. 15% do ok. 45%. Czas moczenia przy stosowaniu wody o temp. 12°C wynosi średnio 60 godz.

W kolejnym stapia przeprowadza się ki«.| kowan.ie ziaren w calu wytworzenie 1 uaktywnienie enzymów. Spośród chemicznie czynnych układów, enzymatycznych istotne znaczenie mają: o-emylaze i 0-amylaza, powodujące rozkład skrobi, a-smylszs katalizuje rozrywania łańcuchów amylozy i amylopektyny od wewnątrz, w wyniku czego skrobia przechodzi w stan płynny. 0-amyleza odcina cząsteczki maltozy od wszystkich końców łańcuchów węglowodanowych, rozkładając skrobię na cukry prosta.    ,

Kiełkowanie przeprowadza się w obrotowych urządzeniach bębnowych

przewietrzając ziarno wilgotnym powietrzem. Następnie odbywa się ■ nie do wilgotności końcowej ?-3% w czasie 24-46 godz., podwyższając | stopniowo temperaturę do 100°C. Wysuszony skód pozbawia się kiełków i

•    poleruje w calu uwolnienie powierzchni ziaren od zanieczyszczeń (resztki ! korzonków 1 łusek).

Oprócz zastosowania w przemyśla spirytusowym i piwowarskim słód wy-. korzystujs się również w przemyśle cukrowniczym, farmaceutycznym (prepa-I rety diastatyczne) i tekstylnym; mota on być równie* pożywką w różnych innych procesach fermentacyjnych.

2.1.2.2. Przerób atomy

Znaczenie roślin zbożowych jako surowców przemysłowych nie ogranicza i się tylko do wykorzystania ziarna. Watną rolę odgrywa również przetwórstwo słomy w przsmyślo celulozowo-papierniczym.

Słoma roślin zbożowych stanowi Źródło celulozy, jakkolwiek znaczni# więcej zawiera jej drewno, a przede wszystkim rośliny włóknista, cj. bs-| walna, len i konopie (tsb. 7).

Najczystsza celuloza znajduje się w bawełnie, przy czyn na one najdłuższe włókna (do 50 mm). Włókna te eą wewnątrz puste i zaostrzone s j obu końców. Ze względu na znaczną długość dają się prząść i stanowią najwazniejezy surowiec przemysłu włókienniczego. Celuloza z lnu i konopi i ma również długie komórki, ale jest zanieczyszczona substancjami zdrew-

•    nialyni (ligniną) i wymaga bardziej skomplikowanych zabiegów

Tabele 7

Skład chemiczny wybrenych materiełów roślinnych

•■•n*

Nazwa materiału roślinnego	Zawartość (%)
	celuloza	lignina	hemicelulozy
Bawełna	*1.2	-
Łan	82;0 *	2,7 '	2,0
Konopie	*9.3	5,2	5.5
Juta	64,0	21.0	15.0
Świerk	57,5	26,3	11,3
Sosna	54.2	26,3	11.0
Buk	53,5	22.5	24,8
Brzoza	45.3	19.5	27,1
Słoma jęczmienna	46,3	16,4	31,9
Słoma owsa	43,6	16,5	22,8
Słoma żyta	36,3	n,J	24.8
Słoma pszenicy	36,7	16,6	28,4

I

46