15258 Skan 1

Ewangelie Synoptyczne

Na wstępie naszych wykładów potrzeba wyjaśnienia pojęć:

W Starym Testamencie posługiwano się hebrajskim terminem bisar i oznaczało głosić dobre wieści, zapowiadać dobre nowiny takie jak: narodzenie dziecka

(płci męskiej), zwycięstwo nad nieprzyjacielem, śmierć przeciwnika.

W świecie greckim termin ten występował w liczbie mnogiej - euanggelia -i oznaczał zapłatę za przyniesienie dobrych wieści np.: z pola walki. Oznaczała też odpowiedź bóstwa za pośrednictwem wróżby.

Natomiast w kulturze rzymskiej oznaczał dobre wieści o narodzinach cesarza, dekrety cesarza (np. w Piennie euanggelia, dobre wieści o narodzinach cezara Augusta) i też występował w liczbie mnogiej.

W Septuagincie pojawia się też w liczbie mnogiej i przybiera znaczenie materialne potem przechodzi ewolucje i nabiera znaczenia religijnego.

A co termin euanggelia oznacza w ustach Jezusa? Odpowiedź znajdujemy u Łk 4, 43¹.

Natomiast u Apostołów - termin ten znaczył głosić Dobrą Nowinę o Jezusie Chrystusie, ale w tajemnicach misterium paschalnego np. mowy Piotra i Pawła w Dziejach Apostolskich.

U św. Pawła euaggelion nabiera charakteru zbawczego np. Rz 1,16 ².

Synapsa, synopsis — znaczy zestawienie równoległe tekstów. Mt, Mk, Łk -zestawienie kanoniczne. Pytanie: skąd takie podobieństwa i różnice u tych ewangelistów? Ewangelistów właśnie to pytanie tworzy tzw. kwestię synoptyczną³.

Problemem tym zajął się św. Augustyn ( V w. po Chr. ). Zaproponował jedno z najwcześniejszych rozwiązań problemu synoptycznego: Ewangelie zostały napisane w porządku kanonicznym - tj. Mt, Mk, Łk - przy czym każdy kolejny ewangelista korzystał z pracy swoich poprzedników.

Biorąc pod uwagę czas powstania najstarszą jest Ewangelia św. Marka ( brak tekstu oryginalnego Mt hebi^skiego^ramejskiegol

Chronologicznie, zatem Ewangelie winny być ułożone następująco: Mk, Mt, Łk.

Badania zaczęły się w XVIII w. Tu początek ma egzegeta Griesbach.

Egzegeci zastanawiali się skąd te różnice i podobieństwa się biorą powstały różne hipotezy:

• tzw. hipoteza tradycji ustnej - Ewangelia głoszona ustnie, z biegiem czasu

powstawały jej różne formy: jerozolimska (Mt - pisał do judeochrześcijan);

•    hipoteza wzajemnej zależności;    C.

•    hipoteza różnorakich źródeł;

•    hipoteza dwu źródeł - te źródła to: Mk i Q, a korzystali z nich Mt (grecki albo

(7

kanoniczny) i Łk, mając też własny materiał, bo gdy porównamy Mt-gr⁴ i Łk to

1

1

   Łk 4, 43 „ Także innym miastom muszę głosić Dobrą Nowinę o Królestwie Bożym, bo po to zostałem posłany.” _v

2

   Rz 1, 16 „ Boja nie wstydzę się Ewangelii, jest bowiem ona mocą Bożą ku zbawieniu dla każdego wierzącego, najpierw dla Żyda, potem dla Greka”.

3

   Zob. Ks. R. Bartnicki Najnowsze rozwiązania problemu synoptycznego ", w Ruchu Biblijno-Teologicznym nr 1/L9-&SLł28

4

   Mt-gr tzn. Mateusz grecki    _r