15

Spis treści    Notatki

> W. Wójcik, Pr2t!f.t\t(kiafoMffaianty\*aii!u .v>viWarszaw* 200?

ISB\ 97Ś.81-7526-1 >H bv Wolter* Klwer Polska S_r r n.o 2007

Rozdziel I. 'lararyzm — rozpoznam: propuarionne zagrożenia

Od lat nic ma zgody co do określenia definicji terroryzmu. O różnorodności poglądów na len temat świadczą chociażby niektóre jej sformułowania. Na przykład według konwencji Ligi Narodów z dnia 16 listopada 1937 r. o zapobieganiu i zwalczaniu terroryzmu przyjętej w Genewie terroryzm to „wszystkie działania przestępcze skierowane przeciwko państwom, których celem jest wytworzenie stanu terroru w umysłach ludzi, grup osób lub społeczeństwa"¹⁸. Natomiast w rezolucji Rady bezpieczeństwa nr 1269 z 1999 r.^lv stwierdza się, że są to „wszelkie akty, metody i praktyki terrorystyczne jako nieusprawiedliwione, niezależnie od tego, kiedy i przeciwko komu zostały popełnione, zwłaszcza te, które zagrażają międzynarodowemu pokojowi i bezpieczeństwu".

Współczesna nauka wprowadziła rozróżnienie pojęć „terror" i „terroryzm", przypisując akt terroryzmu sposobowi sprawowania władzy. Terror uważany jest za instrument działania, do jakiego udeka się rząd. aby utrzymać się przy władzy. „Wszelkie inne działania — dokonywane nie przez aparat państwowy, a przez osoby prywatne lub grupy tych osób, mające na celu wywarcie wpływu na inne jednostki, rząd bądź opinię publiczną, będące formą buntu tych jednostek lub grup przeciwko ustalonemu porządkowi społecznemu bądź prawu, za którym słoi państwo zc swoim aparatem przemocy, nazywamy terroryzmem (w odniesieniu do całości) albo też aktem terrorystycznym (w odniesieniu do jednostkowych przypadków tego zjawiska)’⁰¹. Zatem terror to gwałt i przemoc „silnych" (organów państwa) wobec słabszych (obywateli), a terroryzm — to gwałt i przemoc „słabszych" wobec silniejszych.

Jedną z odmian terroryzmu jest terroryzm międzynarodowy. Zdaniem większości autorów można o nim mówić wówczas, gdy są spełnione następujące warunki:

„ 1) jest dokonany lub ma skutek na zewnątrz terytorium państwa, którego domniemany sprawca jest obywatelem,

2)    nie jest dokonany przez lub przeciwko członkom sil zbrojnych,

3)    ma na celu naruszenie interesów lub uzyskanie korzyści dla państwa lub organizacji międzynarodowej,

" Konwencja la me została ratyfikowana przez wiele państw z powodu zbyt szerokiej definicji ler-raryzmu oraz z powodu wybuchu drugiej wojny światowej (niepubl.).

¹⁸ Zoo. www.unk\un.or£.p|.|erinry/m.^;d/ialanian/.php.

~ ft>r. np S. Pikulski. Prawi*    l.'niwersyle! Warmińsko Mazurski, Ol

sztyn s. W.

32

+ # B ■ «-* t ^% ^ ^    <* I

I W. Wójcik. Prw>\*tk>iiha.v(S:u>nww>n}u stmytymu, Wrrs7M\v.r 5f!iV?

ISBN' 975-S    | >•>-'),.'. hv Wnltere Klwer P,M_:;kn S_r r n.r. J«I7

2. ftiĄjcic ferrwrif i sfór o definicję tcrroryzmi

4)    jest dokonany lub ma skutek na zewnątrz terytorium państwa, przeciw któremu akt jest skierowany,

5)    jest dokonany lub ma skutek wewnątrz terytorium państwa, przeciwko któremu akt jest skierowany, i domniemany przestępca wie, że osoba będąca adresatem aktu nie jest obywatelem tego państwa"".

Podstawową kwestią jest uzasadniony pogląd co do elementu podmiotowego definicji, a dotyczy on taktu, że sprawcami aktów terrorystycznych mogą być tylko osoby fizyczne, gdyż zakaz używania przez państwa przemocy w stosunkach międzynarodowych reguluje prawo międzynarodowe. Wprawdzie wiele państw posiada własne definicje terroryzmu, jednak w prawie międzynarodowym nie wprowadzono wspólnego i możliwego do zaakceptowania przez wszystkie państwa terminu, więc większość aktów prawnych zawiera wewnętrzne określenia tego pojęcia. Przytaczając kilka z nich, warto zauważyć zarówno złożone aspekty zagadnienia, jak i wiele wspólnych cech podkreślanych przez autorów.

Aspekty polityczne i ideologiczne eksponują np. definicje A. Pawłowskiego i T. Hanauska. Według A. Pawłowskiego „terroryzm to taktyka działania politycznego zaangażowanych osób, polegająca na stosowaniu spektakularnych środków fizycznych przeciwko osobistym i rzeczowym prawom drugich osób, w celu zwrócenia na siebie i swoje idee uwagi publicznej bądź w zamiarze wywołania takiej grozy, aby osoby trzecie poczuły się zmuszone do zachowania się odpowiadającego terrorystom"".

Natomiast 11 lanausek pisze: „terroryzm jest to planowana, zorganizowana i zazwyczaj uzasadniona ideologicznie działalność osób lub grup mająca na celu wymuszenie od władz państwowych, społeczeństwa lub poszczególnych osób określonych świadczeń, zachowali lub postaw, a realizowana w przestępczych formach obliczonych na wywołanie szerokiego i maksymalnie zastraszonego rozgłosu w opinii publicznej"²'.

Z kolei amerykańscy eksperci w 1986 r. określili, że: „terroryzm to bezprawne użycie lub groźba użycia przemocy przez grupy osób, pojedyncze osoby albo środowiska w celach politycznych lub społecznych. Zmierza on do zastraszenia lub zmuszenia władz, grup ludzi lub pojedynczych osób do zmiany polityki lub postępowania"^. Aspekty karnoprawne silnie ekspo-

Ismżc,s 11

'■ A P.iwlwjki, Timunpu: run-jr:- X.’X; XX widu. W$IJ Tirloiw Gin 1980, v 9.

⁵ T H.inju>fV, WItrrorjtmu, Pnib. Krym. 1980, nr 141.». Sć.

' \f. Fleming, Utnwyzi/i (ute/cznu u' r«ijAyrutfrtira.'.y«i rvu-jiai<i;..siu „. WPP1950, nr 1, < l.

♦ «N

ibuk.pl /7IUX

33