170 5

jaki wpływ mają one na prawidłowość przełączania biegów, istnienie bowiem nadmiernych luzów w mechanizmach jest częstą przyczyną niedomagań.

Luzy sprawdza się w poszczególnych elementach mechanizmu (zapadki, prowadnice, wodziki itp.) poruszając je

Rys. 5.39. Działanie mechanizmów przełączania biegów w motocyklu MZ ES-250 sprawdza się za pomocą specjalnego klucza ręką przy różnych położeniach i włączonych różnych biegach. Włączając poszczególne biegi należy dokładnie kontrolować, czy ruch wodzików przesuwających kola lub sprzęgiełka kół zębatych jest wystarczająco duży dla prawidłowego zazębienia. Po zazębieniu kolejnych biegów, przesuwając za pomocą śrubokrętu zazębione koło zębate sprawdzamy, czy nie ma ono możliwości samoczynnego wyłączenia się.

W mechanizmach z wałkiem krzywkowym (Junak, MZ ES-250, IŻ-350) należy sprawdzić ponadto wielkość luzu osiowego tego wałka, jak również luzy kołków widełek przesuwnych prowadzonych w krzywkach wałka, a także stopień zużycia profilowych krzywek.

Mechanizmy- krzywkowe. Nadmierne luzy wałka krzywkowego (lub płytki) oraz luzy kołków prowadzących widełki, mogą być przyczyną samoczynnego wyłączania się biegów, a nawet — w" niektórych przypadkach — mogą powodować zablokowanie skrzynki biegów wskutek niewyłą-czenia jednego, i równoczesnego włączenia drugiego biegu.

Luz osiowy wałka krzywkowego zazwyczaj powinien mieścić się w granicach 0,04—0,06 mm. Jeśli przekroczy on wartość rzędu 0,3—0,4 mm może zachodzić obawa nieprawidłowego działania mechanizmów i należy wówczas zmniejszyć go, przez założenie na wałek odpowiednich podkładek stalowych, zmniejszających luz do wymaganych granic.

Przy zakładaniu podkładek należy zwracać uwagę na właściwe rozłożenie ich na obydwu końcach wałka, bowiem przy założeniu podkładek tylko po jednej stronie, może występować zbyt głębokie wsuwanie kłów włączających niektóre biegi i jednocześnie niedostatecznie głębokie zazębienie kół innych biegów. Za pomocą takich podkładek można również usunąć istniejące nieprawidłowości w głębokości zazębiania się kół poszczególnych biegów.

Rys. 5.40. Płytka krzywkowa mechanizmu zmiany biegów (Jawa) I, II, III, IV — położenie widełek, 1, 2, 3, 4 — wycięcia zapadki

Mówiąc o wałku krzywkowym warto wspomnieć również o jego ułożyskowa-niu, które aczkolwiek zużywa się bardzo nieznacznie, to może mieć istotny wpływ na działanie mechanizmów. Wa-

170