Przy opracowywaniu omawianego wyżej typu filozofii religii, ko- f niecznie trzeba było też wspomnieć Augustyna. Ponieważ pod względem historycznym Augustyn przyporządkowany jest przekazowi, który od platonizmu doprowadził do idealizmu (a stąd do Feuerbacha, Marksa i Blocha). Pod względem systematycznym jednakże odchyla się on od tego typu, do którego można by zaliczyć powyższe filozofie religii. Nie chciał on przemieniać roliflli w filozofię, lecz za pomocą podstaw filozoficznych wykazać, tn religia ma słuszność w przeciwieństwie do ateizmu, i ta z innoj strony nie wszystkie filozofie odpowiadają określonej w flpo*ób filozoficzny istocie religii, że nie wszystkie religie są więc „prawdziwymi religiami”, lecz że określenie to można przyznać jednej tylko religii, a mianowicie religii biblijnej.
Poprzez taki program Augustyn zajmuje ważną pozycję w Innym typie filozofii religii. Religia jest tu rozumiana jako służba Bogu lub bogom. To, że religia w ogóle ma słuszność w przeciwieństwie do ateizmu, winno być udowodnione poprzez filozoficzne dowody na istnienie Boga. Jednakże problem, która spośród wielu religii jest „religią prawdziwą”, winien być rozstrzygnięty przez argumenty filozoficzne, opisujące istotę Boga. Ponieważ tylko służba „prawdziwemu Bogu” (a więc Bogu, któremu rzeczywiście odpowiada pojęcie Boga), może być „prawdziwą religią”. W ten sposób Augustyn pod względem systematycznym może uchodzić za reprezentanta tego typu filozofii religii, dla których podłoże stanowi filozoficzna nauka o Bogu. Zagadnieniami przewodnimi takiej teologii filozoficznej są pytania o egzy-
43