Schaeffler Filozofia Religii5

IV. PÓŹNIEJSZY TYP FILOZOFII RELIGII — i FENOMENOLOGIA RELIGII

Fenomenologia religii różni się od filozofii religii rozwiniętej na£ bazie teologii filozoficznej nie tylko w poszczególnych wypowiedziach, lecz przede wszystkim kolejnością kroków argumentu-, pyjnych, Pojęcie Boga występuje u fenomenologów religii nie na początku, lecz, o ile to w ogóle gra jakąś rolę, na końcu procesu argumentacyjnego.

Filozofia religii na bazie teologii filozoficznej, o której była mowa w poprzednim rozdziale, zaczęła się od utworzenia poję-' cia przewodniego, które zostało wypracowane w ontologii, teorii subiektywności, względnie filozofii transcendentalnej, wreszcie w refleksji filozoficznej przyszłości naszej nadziei. Na drugim miejscu, uzyskane w ten sposób pojęcie zostało zidentyfikowane z tą rzeczywistością, która w języku religii nazywa się „Bogiem”. Na trzecim miejscu, z pojęcia filozoficznego, które obecnie, na podstawie dokonanej identyfikacji nazywa się Bogiem, zostały wyprowadzone kryteria rzeczowego mówienia o Bogu. I dopiero na ostatnim etapie argumentacji rozpatrzono wypowiedzi włas-. ne religii, aby następnie poddać je pomiarowi według powyższych kryteriów.. .

Typ filozofii religii, który zostanie zaprezentowany teraz postępuje odwrotnie. Na początku jna miejsce słuchanie świadectw religii w całej ich^ różnorodności, Potem, na drugim' miejs,cu dokonuje się refleksji tego, co uzasadnia porównywalność fenomenów religijnych; mówi się o „fenomenach.podstawowych” albo o „charakterystycznych postaciach” jako ich „wariacjach”, które mają uczynić zrozumiałymi różnorodne fenomeny odkrytych w sposób empiryczny religii. Dopiero na końcu, jeśli w ogóle, stawia się pytanie, jakie miejsce w kontekście fenomenów religijnych zajmuje mówienie o Bogu. VA czasem na zakończenie