3582325364

Zabójstwo w afekcie. Zabójstwo w afekcie (art. 148 § 4 KK) stanowi uprzywilejowany typ zabójstwa. Różni się od zabójstwa w typie podstawowym dwoma znamionami szczególnymi dotyczącymi strony podmiotowej {silne wzburzenie) i strony przedmiotowej {okoliczności usprawiedliwiające silne wzburzenie). Między obiema znamionami musi zachodzić związek przyczynowy, tzn. okoliczności muszą być przyczyną wzburzenia. Jeśli sprawca pozbawia ofiarę życia działając pod wpływem silnego wzburzenia, ale nie zostało ono spowodowane okolicznościami, dającymi się ocenić jako ''usprawiedliwiające", sprawca odpowie za zabójstwo w typie podstawowym.

Silne wburzenie (afekt) oznaczna stan psychiczny, w którym intensywne reakcje emocjonalne biorą górę nad samokontrolą. Afekt jest zwykle krótkotrwały i stanowi eksplozywną reakcję na silny bodziec zewnętrzny. W orzecznictwie przyjęło się uważać za zabójstwo w afekcie sytuację, w której wzburzenie sprawcy narastało przez długi czas (tzw. afekt trwały), a eksplozja nastąpiła w reakcji na błahy bodziec, w okolicznościach nie usprawiedliwiających podobnej reakcji. Warunkiem jest jednak, by sprawca istotnie diziałał pod wpływem wburzenia. Zamiar przemyślany popełnienia przestępstwa wyłącza afekt {Zabójstwa w afekcie dokonuje się z zasady w tzw. zamiarze nagłym)

Okoliczności usprawiedliwiające silne wzburzenie wiążą się zazwycząj z nagannym postępowaniem pokrzywdzonego, przy czym owa naganność podlega zwykle ocenie według kryteriów obiektywnych, jakimi są przyjęte normy moralne i zasady współżycia społecznego (kryteria subiektywne, tzn. osąd sprawcy, nikogo nie obchodzą). Tak to wygląda na gruncie orzecznictwa. Z drugiej strony afekt nie zawsze musi mieć związek z nikczemnością ofiary. Przepisy kodeksu nie precyzują rodząju uczucia, które wywołało silne wzburzenie (może to być nienawiść, ale także np. zazdrość albo rozpacz).

Nietrzeźwość sprawcy według różnych opinii doktryny: a) wyklucza uznanie okoliczności zabójstwa za usprawiedliwiające silne wzburzenie (np. wyrok Sądu Najwyższego z 07.06.1972, OSNKW1972 poz. 175); b) nie wyklucza uznania okoliczności zabójstwa za usprawiedliwiające siine wzburzenie, jeśli przyczyną tego wzburzenia nie był alkohol i jeśli upojenie nie miało istotnego wpływu na zachowanie sprawcy (np. wyrok Sądu Najwyższego z 25.08.1971, OSNKW 1972 poz.9).

Wobec sprawcy zabójstwa w afekcie można zastosować przewidziane w art. 31 § 2 KK nadzwyczajne złagodzenie kary ze względu na znaczne ograniczenie poczytalności, jeśli owo ograniczenie poczytalności nastąpiło z innych przyczyn niż silne wzburzenie (przyjmuje się, że te same okoliczności nie mogą dwukrotnie działać na korzyść sprawcy).