20801 Zasady Wykładni Prawa L Morawski7

Rozdział VII. Wykładnia systemowa ■ *

wątpliwości, które nasuwa wykładnia językowa, a w szczególności pozwala uzasadnić wybór między różnymi możliwymi interpretacjami językowymi danego zwrotu, czy przepisu, ponadto używa się jej do potwierdzenia rezultatu wykładni językowej, a w wyjątkowych sytuacjach motywowanych ważnymi powodami przy jej pomocy uzasadnia się modyfikacje lub nawet odstępstwo od sensu językowego przepisu.

2. Nakaz interpretacji prawa zgodnie z konstytucją

Wśród zasad systemu prawa rolę szczególną odgrywają zasady konstytucyjne. Wiąże się z tym następująca reguła wykładni.

■ Interpretując normy prawne należy je interpretować zgodnie

z konstytucją.

Zasada interpretacji norm prawnych w zgodzie z konstytucją jest zresztą w wielu systemach prawnych, między innymi w prawie niemieckim (tzw. verfassungskonformę Auslegung), zaliczana do najważniejszych reguł wykładni, jest ona również akceptowana w prawie europejskim i międzynarodowym . W naszym orzecznictwie nakaz wykładni w zgodzie z konstytucją w następujący sposób ujmuje TK: „W orzecznictwie Trybunału utrwalona jest zasada prymatu wykładni zgodnej z konstytucją. Stanowisko to znalazło wyraz w licznych orzeczeniach, wydanych zarówno przed, jak i po wejściu w życie nowej konstytucji. W wyroku z 28 kwietnia 1999 r., K. 3/99 (OTK ZU 1999/4/73) Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie stwierdził, że „«zastosowaniu techniki wykładni ustawy w zgodzie z konstytucją należy przyznawać pierwszeństwo, bo koresponduje ono z domniemaniem konstytucyjności ustaw». Jeżeli pozwalają na to reguły wykładni odniesione do brzmienia właściwych przepisów, technika ta zawsze znajdować powinna miejsce w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (por. m.in. wyrok z 5 stycznia 1999 r., sygn. K. 27/98, OTK ZU 1999/1/1 i cytowane tam orzecznictwo)” (postanowienie TK z 14 kwietnia 2004 r., SK 32/01, OTK-A 2004/4/35).

Fundamentalną konsekwencją nakazu wykładni w zgodzie z Konsty-■■cją jest reguła, że niedopuszczalne jest stwierdzenie niekonstytucyjności wormy lub aktu, jeżeli możliwe jest jego zinterpretowanie w zgodzie z kon-

-«■ 127 ■■