22287 skanuj0002 (14)

378 PROGRAMY EUROPEJSKIE

W banku informacyjnym CORINE biotopes znajdują się informacje dotyczące 959 ostoi w Polsce, których ochrona jest istotna dla zachowania pełnego dziedzictwa przyrodniczego Europy (Dyduch-Falniowska i in., 1997).

Rozmieszczenie ostoi w Polsce przedstawia rysunek IV.5. Ostoje te obejmują 10-12% powierzchni kraju. Powierzchnia poszczególnych ostoi jest bardzo zróżnicowana: od całego regionu, np. Bieszczady, do pojedynczej jaskini (Dyduch-Falniowska i in., 1999).

liczba ostoi CORINE i

□    19

□    20-36 ETffl 37-53 Ul 54-86

Rys. IV.5. Liczba ostoi CORINE w różnych regionach Polski.

W obrębie ostoi występuje mozaika siedlisk (habitatów) poszczególnych gatunków roślin i zwierząt. Rangę siedliska wyznacza wyjątkowość cech ekologicznych: rzadkość występowania, jego reprezentatywność oraz stan zachowania. W przypadku stwierdzenia wrażliwego siedliska lub bogactwa różnych typów siedlisk wyznacza się obszar ostoi. Definicja pojęcia habitat (siedlisko) oznacza:

-    normalne domostwo lub miejsce zamieszkania zwierzęcia albo rośliny,

-    przyrodnicze środowisko zazwyczaj zajmowane przez dany organizm,

-    miejsce życia organizmu lub zespołu (zgrupowanie populacji różnych organizmów znajdowanych razem w danym środowisku) charakteryzujące się swoistymi właściwościami fizycznymi lub biotycznymi.

Potrzeby obiektu przyrodniczego wyznaczają jego zasięg ekologiczny i przestrzenny. Zasięg przestrzenny jest bardzo zróżnicowany. Dla małych kręgowców, dużych bezkręgowców i roślin naczyniowych może to już być 1 m² do 100 m². Wyróżnia się też mikrosiedliska mniejsze niż 1 m², np. rozkładający się pień drzewa. W większej skali opisywane są siedliska kompleksowe, będące zazwyczaj kombinacją lub mozaiką siedlisk. Obszar ich obejmuje co najmniej 10 ha, np. ujścia rzek, strefa pływów, stare bagna.

Miejsce występowania gatunku/sieliska staje się ostoją CORINE, jeśli można mu przypisać znaczenie europejskie, a więc jeśli jest to:

-    miejsce występowania nie więcej niż 1% europejskiej populacji gatunku lub biotopu z list CORINE albo jedno ze 100 lub mniejszej liczby miejsc występowania tego gatunku lub biotopu w Europie;

-jedno z co najwyżej pięciu miejsc występowania gatunku lub biotopu z list CORINE w regionie;

-    jedno ze 100 najważniejszych miejsc występowania gatunku z list CORINE w Europie;

-    jedno z pięciu najważniejszych stanowisk gatunku lub biotopu z list CORINE w regionie;

-    jedno ze 100 najważniejszych w Europie stanowisk gatunku lub biotopu z lokalnych list CORINE;

-jedno z pięciu najważniejszych stanowisk gatunku lub biotopu z lokalnych list CORINE w regionie.

W wyniku przeprowadzonych dotychczas prac wyróżniono w Polsce około 1000 jednostek siedliskowych zlokalizowanych na mapie 1:750 000 (Dyduch--Falniowska, 1997) (rys. IV.6).

Utrzymanie pełnego zróżnicowania siedlisk jest niezbędnym warunkiem zachowania bioróżnorodności gatunkowej i wewnątrzgatunkowęj. W wielu przypadkach zachodzi potrzeba chronienia siedlisk na terenach silnie przekształconych przez człowieka. Dlatego też program CORINE wykracza poza tereny dotychczas prawnie chronione.

9. Europejska sieć ekologiczna NATURA 2000

Powstaje europejska sieć ekologiczna, zwana NATURA 2000, której głównym celem jest określenie „obszarów szczególnego zainteresowania Wspólnoty”. Lista tych obszarów będzie opracowana i przyjęta na podstawie opinii Komitetu Krajów Członkowskich, działającego przy Komisji Europejskiej. Każdy kraj członkowski, poczynając od roku 1998, ma w ciągu 6 lat wyznaczyć specjalne obszary ochronne. Obszary te może proponować też Komisja Europejska. Obszary szczególnego zainteresowania dotyczą przede wszystkim waż-