Podane mierniki wskazują na rozmiary i częstotliwość niedokładności dostaw, nie dają natomiast podstaw do wnioskowania o źródłach ich zaistnienia, dlatego dopełnieniem informacyjnym powinna być tutaj identyfikacja i analiza przyczyn wystąpienia poszczególnych odchyleń. Przyczyny te mogą być różnej natury, najczęściej znajdują się po stronie dostawcy, ale czasem działają czyn. ni Ja od niego niezależne.
Niezgodności ilościowe i asortymentowe mogą wynikać m.in. z błędnego odczytania zlecenia, pomyłki w przekazywaniu informacji do magazynu, niedopatrzeń w procesach pakowania i załadunku, niedokładnej kontroli lub w ogóle jej braku, ewentualnie uszkodzenia bądź zagubienia przesyłki w całości lub jej części.
Przyczynami uszkodzeń przesyłanych towarów mogą być:
— niedokładne pakowanie i załadunek,
— nieodpowiednie opakowanie, które niedostatecznie zabezpiecza przesyłany produkt,
— niewłaściwy środek transportu,
— zły stan techniczny tego środka,
— niezachowanie zalecanej ostrożności w transporcie,
— wypadki losowe (np. warunki atmosferyczne, kolizje).
^ _ ś- •
Zagubienie albo kradzież przesyłki są z reguły winą przewoźnika. Do powodów opóźnień w realizacji dostaw można także zaliczyć: błędne oszacowanie czasu przejazdu, zły stan techniczny pojazdu i konieczność jego naprawy, niesolidność transportowca i zdarzenia losowe.
Przyczyny niezależne od dostawcy to przeważnie wypadki losowe, których nie można przewidzieć oraz częściowo niesolidność przewoźników. Należy tu jednak zauważyć, że dostawca ma prawo wyboru przewoźnika (przy założeniu, że nie występuje monopol na usługi przewozowe). Jeżeli zatem wybierze niesolidnego, to w jakimś stopniu świadczy to o jego niekompetencji w zakresie oceny poziomu usług świadczonych przez poszczególnych przewoźników.
W relacjach dostawca-odbiorca ustalają się zwykle pewne standardowe rozwiązania odnośnie do zawierania umów kupna-sprzedaży. Najczęściej mają one postać pisemnego regulaminu ujmującego szczegółowe zasady zawierania transakcji, opartego na ogólniejszych uregulowaniach prawnych (np. kodeksie cywilnym, handlowym, klauzulach międzynarodowych). W praktyce klienci mogą mieć szczególne wymagania nieuwzględnione w opracowanych normach
obsługi. Zdolność systemu logistycznego do reagowania na takie specyficzne życzenia klientów przy przekazywaniu zleceń, w trakcie ich realizacji oraz przy wydawaniu towarów określa się mianem elastyczności dostaw.
Elastyczność może dotyczyć w zasadzie trzech aspektów obsługi:
1) szczegółów i warunków zawartych w zleceniu handlowym,
2) warunków dostawy,
3) informacji dla klientów130.
W zleceniu handlowym ustala się wielkości dostaw, wielkości odbioru, terminy realizacji, rodzaj wystawianych i przekazywanych dokumentów. Im mniej ograniczona jest swoboda decyzji nabywców, tym wyższy jest poziom obsługi dostaw. Oznacza to wzrost kosztów logistycznych związanych z koniecznością indywidualnego rozpatrywania poszczególnych zamówień i prowadzeniem negocjacji. W przypadkach, kiedy dostawca określi minimalne, progowe wielkości dostaw poszczególnych grup produktów oraz ścisłe terminy realizacji dostaw i sposoby przekazywania zamówień, istnieje możliwość stabilizacji reguł i standaryzacji pewnych procedur, co stanowi podstawę redukcji kosztów obsługi klienta.
Warunki dostaw odnoszą się do okoliczności fizycznego przepływu dóbr. Życzenia klienta mogą dotyczyć rodzaju opakowania, sposobu transportu, miejsca i sposobu wyładunku, możliwości zakupu towarów z założeniem ich dostarczenia „na żądanie”.
Do elastyczności zalicza się również umiejętność przekazywania nabywcy dokładnej i szybkiej informacji o możliwościach wykonania zlecenia, stanie realizacji zamówienia, przewidywanych opóźnieniach dostawy, a także negocjowanie kwestii dotyczących niedokładności dostawy w ujęciu ilościowym i jakościowym.
Elastyczność dostawcy jest trudno mierzalnym wyznacznikiem poziomu obsługi klienta. Pewne przybliżenie można uzyskać na podstawie następujących wielkości:
1. Udział specjalnych życzeń klientów w ogólnej liczbie zleceń:
liczba specjalnych życzeń
_klient6w__100%
ogólna liczba zleceń
IJ0H.Ch. Pfohl: Logisliksysteme..., op. cit., s. 30.
119