24550 IMGv06

2. PERCEPCJA WZROKOWA

2.1. Rola funkcji wzrokowej w czynnościach czytania i pisania

Czynności czytania i pisania wymagają umiejętności dokonywania analizy i syntezy wzrokowej, które to operacje warunkują prawidłowe spostrzeganie liter. Ze względu na abstrakcyjny, symboliczny charakter tych znaków ich percepcja ma specyficzny przebieg i treść. Spostrzeganie jest trudne zarówno ze względu na podobieństwo liter, jak również abstrakcyjną treść elementów językowych, które one oznaczają.

Wszystkie litery zbudowane są z linii prostych i krzywych o kształcie owalnym. Ich kombinacje wyrażają się w postaci pętli, lasek, różnych haczyków, wężyków, spirali, linii owalnych itp. Wszystkie te elementy występują w literach, w różnorakich połączeniach. w różnym położeniu przestrzennym w stosunku do osi poziomej i pionowej. Liczba cech różniących litery jest znaczna, stąd też ich identyfikacja i różnicowanie nie jest sprawą prostą. W naszym alfabecie bowiem są 44 znaki graficzne, spośród których 32 składają się z jednej litery, 11 z dwu liter, przy czym 8 fonemow ma znaczenia podwójne (u-ó, ż-rz, h-ch, ź-zi, ć-ci, ń-ni, ś-si, dż-dzi). Dodatkowe utrudnienie stanowi też fakt, że wszystkie te grafemy występują w 4 formach: liter małych, wielkich, pisanych i drukowanych.

Dziecko musi dokładnie przeanalizować poszczególne elementy składowe liter, aby móc je prawidłowo odczytać i zapisywać. Wzrokowe spostrzeganie liter wymaga więc dużej sprawności dokonywania analizy i syntezy wzrokowej, dzięki którym wyodrębnia sięcechy nadające napisanej literze specjalne znaczenie i pozwalające odróżnić ją od podobnych liter (niekiedy cechą różnicującą jest tylko niewielka kreska lub kierunek linii).

Identyfikację i różnicowanie liter umożliwia sprawnie działający analizator wzrokowy, w skład którego wchodzą: