24551 Zasady Wykładni Prawa L Morawski"9

* ■ ■ Rozdział XII. Wnioskowania prawnicze ■ « •

wać należy a contrańo. Pamiętać też należy o tym, że dyrektywy wnioskowań prawniczych podobnie jak dyrektywy wykładni są dyrektywami nie-konkłuzywnymi, a zatem dyrektywami od których dopuszczalne są wyjątki. Wydaje się, że od dyrektyw wnioskowań prawniczych można odstąpić w tych samych okolicznościach, w których uzasadnienie znajduje zastosowanie dyrektyw odstępstwa, a zatem wtedy gdy zastosowanie takiej reguły prowadzi ad absurdum, do rezultatu rażąco niesprawiedliwego lub sprzecznego z konstytucją. „Na fakt, że na przykład wnioskowanie a con-trario jest niepewnym typem wnioskowania” wskazuje SN w postanowieniu z 27 sierpnia 2003 r. (I CK 47/02, M. Prawn. 2003/20/915).

Przypomnieć też należy, że zasadnicza różnica między wykładnią rozszerzającą a analogią polega na tym, że ta pierwsza powinna mieścić się w ramach możliwego sensu językowego przepisu, natomiast analogia, podobnie jak inne dyrektywy wnioskowań służą do wyprowadzania nowych norm w sytuacji, w której w przepisach występuje luka. Tak to na przykład ujmuje SN, gdy stwierdza:    zastosowaniem analogii mamy wszak

do czynienia wtedy, gdy przy ustalonym, przyjętymi metodami wykładni, zakresie przepisu stosujemy ów przepis również do sytuacji tym zakresem nieobjętych” (uchwała SN z dnia 27 lutego 2007 r., I KZP 36/06, OSNKW 2007/3/21, Biul SN 2007/2, Prok. i Pr. 2007/5).

W tym sensie powoływana już tutaj decyzja jednego z sądów niemieckich, który uznał samochód za zwierzę w sensie prawnym stanowiła niewątpliwie analogię, ponieważ w gruncie rzeczy oznaczała ona, że do posiadaczy pojazdów mechanicznych stosować należy przepisy odszkodowawcze odnoszące się do posiadaczy zwierząt, podczas gdy decyzja zaliczająca rower czy motorower do pojazdów mechanicznych byłaby niewątpliwie wykładnią sensu stricto. W sytuacjach granicznych mogą jednak powstać wątpliwości, co do tego, czy mamy do czynienia z analogią, czy też z wykładnią rozszerzającą. Wykładnia rozszerzająca pozostając w ramach możliwego sensu językowego przepisu w oczywisty sposób w mniejszym stopniu ingeruje w explicite wyrażoną wolę prawodawcy niż analogia, z tego też powodu uznać należy, że zastosowanie analogii jest niedopuszczalne w sytuacji, gdy interpretator może uzyskać pożądane znaczenie przepisu w drodze wykładni sensu stricto. Przed zastosowaniem analogii podmiot stosujący prawo powinien zatem rozważyć, czy normy niezbędnej do rozstrzygnięcia nie da się uzyskać za pomocą zabiegów interpretacyjnych w ścisłym tego słowa znaczeniu. Taki też jest sens zasady pierwszeństwa wykładni sensu stricto w stosunku do reguł wnioskowań prawniczych.

■ ■ 229 ■ ■