25507 IMGP0434

434

434

MODA KOŃCA XX WIEKU

duktów luksusowych i fabrykanci najtańszej konfekcji, uzyskali aprobatę klientów. Wyroby luksusowe nie bazują już na unikatowości, lecz na prestiżu nazwiska czy znaku firmowego, odwołując się do tęsknoty za szykiem i elegancją minionych czasów. Natomiast produk-ty „z dolnej półki" zaspokajają prozaiczną potrzebę stałego odnawiania garderoby z zachowaniem troski o stan finansów.

ADAPTACJA UBIORU SPORTOWEGO DO UŻYTKU CODZIENNEGO Jednym z najbardziej spektakularnych nurtów w modzie końca stulecia było zaadaptowanie ubioru sportowego do użytku codziennego. Podobne zjawisko dało się zauważyć już w latach dwudziestych, jednak na szeroką skalę zaistniało dopiero po 1981 roku. Wpłynęły na to: masowe uprawianie modnych sportów np. kulturystyki, czerpanie inspiracji przez niektórych projektantów z kostiumów sportowych oraz przyjęcie przez młodzież sportowego stylu żyda.

Wielu mieszkańców miast, uprawiających gimnastykę, taniec, kolarstwo, stretching czy jogging, sięga po produkowane z myślą o nich stroje firm: Adidas, Nike, Reebock, Repetto... Amatorzy sportów chętnie chodzą w tych kostiumach także poza salą gimnastyczną, czy to przez wzgląd na wygodę (jogging), czy przez kokieterię, sądząc, że sportowy strój podkreśla ich muskulaturę (kolarskie lub gimnastyczne spodenki, body...). Zachęcają ich do tego sami kreatorzy, stale wymyślający coraz lepsze i wygodniejsze stroje. Jako jedna z pierwszych zainteresowała się tą klientelą Sonia Rykiel, lansując kostiumy do joggingu złożone z koszulki i spodni z cienkiej tkaniny welurowej, zdobione niekiedy rysunkiem lub napisem.

Młodzi ludzie z blokowisk i z ubogich dzielnic odeszli od noszenia dżinsów, które dawno już przestały być uważane za symbol buntu. Teraz wybierali ubiory kojarzące się ze sportem wyczynowym, nierzadko z konkretnymi gwiazdami stadionów, ich idolami. Często byli nimi czarnoskórzy Amerykanie, biegacze lub koszykarze, młodzież utożsamiała się z nimi, nosząc sportowe buty, T-shirty lub koszulki z emblematem ulubionej drużyny lub z wizerunkiem sportowca, co było jednym z przejawów postępującej amerykanizacji popkultury.

Popularność strojów sportowych spowodowała zainteresowanie nimi słynnych projektantów, takich jak Azzedine Alaia, Jean-Paul Gaul-tier czy Marc Audibet [il. 1003], a stworzone przez nich kreacje, jeszcze na początku lat

ochrony amerykańskiego przemysłu tekstylnego przed zalewem produkcji zagranicznej¹⁰.

Pod koniec lat siedemdziesiątych niektóre firmy, nie przejmując się zarzutami plagiator-stwa, jaka przylgnęła do Sentiet; zaczęły budować swój wizerunek organizując zmasowane kampanie reklamowe mające na celu podbicie rynków zagranicznych. Jedną z pierwszych była Nał-Naf w 1978 roku, ze swym sloganem „le grand mechant look”, potem Kookai', wykorzystująca w kampanii z 1994 roku wizerunki wielkich projektantów, a następnie Morgan, La City, Bensimon, Chevignon, Creeks...

W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych pojawili się nowi poważni konkurenci na rynku masowej konfekcji — były to działy odzieżowe super- i hipermarketów Leclerc, Auchan, Carrefour oraz markety specjalistyczne, np. Kiabi, założony przez Auchan. Swój szybki sukces zawdzięczały polityce niskich cen. Korzystając z koncentracji handlu na peryferiach wielkich miast, leżących w bezpośrednim sąsiedztwie gęsto zaludnionych przedmieść, stały się poważnym konkurentem dla domów towarowych, popularnych marketów oraz dla firm sprzedaży wysyłkowej, le zaś, rozsyłające katalogi w 7 milionach egzemplarzy, podniosły poziom, dołączając do oferty kilka modeli wielkich kreatorów. Pierwsze w sprzedaż wysyłkową zaangażowały się Sonia Rykiel i Emmanuelle Khanh [iL 980], później dołączyli do nich Issey Miyake, Agnes B., Azzedine Alaia, Jean-Pa ul Gaułtier Vivienne Westwood, Courreges, Paco Rabanne...

W 1993 roku damską konfekcją zajmowały się we Francji dwa tysiące sześćset siedemdziesiąt trzy przedsiębiorstwa zatrudniające czterdzieści osiem tysięcy pracowników. Większość z nich stanowiły wysoce wyspecjalizowane małe i średnie firmy, coraz chętniej korzystające ze współpracy podwykonawców¹'.

Prłt-ó-porter, pomimo kryzysu ekonomicznego pod koniec stulecia, zdołała, dzięki swojemu zróżnicowaniu, osiągnąć zamierzony cel, jakim było pozyskanie jak największej liczby nabywców produktów związanych z modą. Stanąwszy w obliczu kryzysu konsumpcyjnego, zdobywała klientelę, oferując jej możliwość nadążania za modą po przystępnej cenie. Prłt-ó-porter musi więc pozostawać wyczulona na oczekiwania nabywców i szybko reagować na ich zapotrzebowania.

W czasach kryzysu tylko producenci plasujący się na samym dole i na samym wierzchołku piramidy mody, czyli kreatorzy pro

osiemdziesiątych uchodzące za awangard' stały się strojami codziennymi. Najbard, spektakularnym przykładem asymilacji pr. szeroką publiczność mody wy lansowanej pr kreatorów była popularność obcisłych lege sów i body. Pierwsze modele z kolekcji Azze ne Alaia budziły jeszcze zgorszenie jako zb opinające ciało, dopiero po 1986 roku zysk., przychylność publiczności [il. 999]. Leggir. z rzadka noszone na początku lat osiemdz: siątych, pod koniec dziesięciolecia stały się ni mai równie popularne jak dżinsy.

POWRÓT BIELIZNY

ALBO POMIESZANIE ODZIEŻY WIERZCHNIEJ I SPODNIEJ

Bielizna, w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych zredukowana do niezbędnego minimum pod wpływem ówczesnej mody na naturalność, ponownie zyskała znaczenie w latach osiemdziesiątych. W 1976 roku Chantal Thomass wy lansowała kolekcję eleganckiej bielizny z pasami, podwiązkami i pończochami zdobionymi koronką, odrzuconymi w latach sześćdziesiątych [il. 1012]. Kobiety, często pokazujące się na plaży w stroju topless, entuzjastycznie powitały modę na wyrafinowane dessous, powodując ożywienie całego bieliźniarstwa. Najbardziej spektakularny sukces w tym sektorze mody odnosiły takie firmy jak Wolford czy Rosy, produkujące błyszczące pończochy z ly-erą i bieliznę z elastycznej satyny. Nawiązując do podejmowanych przez niektórych projektantów prób powrotu do mody na bardziej bujne kobiece kształty, niemiecka firma Wonder-bra i brytyjska Gossard przywróciły pod koniec lat dziewięćdziesiątych fason biustonoszy z usztywnionymi miseczkami, powiększającymi i podkreślającymi krągłość piersi. W połowie lat dziewięćdziesiątych na rynku europejskim pojawiła się nawet bielizna korygująca kształt pośladków, niewątpliwie pod wpływem powodzenia, jakim tego typu ubiory cieszyły się w Japonii

Jednocześnie niektóre firmy, np. Calvin Klein, lansowały bieliznę lekką i przejrzystą, niewidoczną pod ubraniem i sprawiającą wrażenie nagości.

Tb ponowne odkrycie uroku finezyjnej bielizny' zainspirowało niektórych kreatorów, jak Je-ana-Paula Gault iec do swoistego odwrócenia ról między ubiorem wierzchnim i spodnim, co stało się wręcz motywem przewodnim jego kolekcji W 1981 roku pod wydekoltowanymi sukniami z celowo nie dopiętym zamkiem błyskawicz-