25644 Zasady Wykładni Prawa L Morawski6

* ■ Zasady wykładni prawa ■ » *

Do najistotniejszych domniemań interpretacyjnych spotykanych w naszym orzecznictwie zaliczyć można następujące reguły:

—    domniemanie zgodności normy z konstytucją,

—    domniemanie zgodności normy niższego rzędu z normą hierarchicznie wyższą,

—    domniemanie racjonalności prawodawcy.

Z tego ostatniego domniemania wyprowadza się cały szereg bardziej szczegółowych reguł m.in.

—    domniemanie, że prawodawca nie stanowi norm sprzecznych,

—    domniemanie, że w przepisach prawnych nie ma luki,

—    domniemanie, że prawodawca nie stanowi norm zbędnych,

—    domniemanie, że prawodawca dąży do społecznie aprobowanych celów,

—    domniemanie, że prawodawca liczy się z konsekwencjami empirycznymi podejmowanych decyzji.

Do domniemań interpretacyjnych zaliczyć należy również reguły typu in dubio. Reguły tego rodzaju wskazują, w jaki sposób należy rozstrzygać wątpliwości interpretacyjne, a więc na przykład, że wątpliwości interpretacyjne w postępowaniu karnym powinny być rozstrzygane na korzyść oskarżonego. Tutaj na uwagę zasługują następujące reguły:

—    in dubio pro iibertate,

—    in dubio pro reo,

—    in dubio pro tributario.

Zgodnie z regułą in dubio pro Iibertate w razie wątpliwości należy przyjąć taką interpretację przepisu, która poszerza, a nie ogranicza zakres naszych praw i wolności. Uważa się również, iż w razie wątpliwości, czy dany czyn jest nakazany, zakazany, czy dozwolony, należy przyjąć, że jest dozwolony. Reguły in dubio pro reo i in dubio pro tributario to konsekwencje reguły in dubio pro Iibertate albo - mówiąc inaczej - ich aplikacje na gruncie prawa karnego i podatkowego. Reguła in dubio pro reo jest powszechnie kojarzona z postępowaniem dowodowym w postępowaniu karnym. W myśl tej reguły przyjmuje się, że wszelkie wątpliwości dowodowe powinny być rozstrzygane na korzyść oskarżonego. Powszechnie jednak przyjmuje się, iż reguła ta odnosi się nie tylko do wątpliwości odnoszących się do stanu faktycznego sprawy, ale także do wątpliwości interpretacyjnych. W tym ujęciu reguła in dubio pro reo nakazuje rozstrzygać wątpliwości interpretacyjne na korzyść oskarżonego, a nie przeciw niemu. W szczególności zabrania ona przyjmowania takiej interpretacji przepisów,

176 ■«-