Zasady Wykładni Prawa L Morawski7

■ ■ Rozdział IX. Domniemania interpretacyjne * * -•

która by rozszerzała zakres odpowiedzialności karnej. Podobną rolę do reguły in dubio pro reo pełni w postępowaniu podatkowym reguła in du-bio pro tributario. Także ona nakazuje rozstrzyganie wszelkich wątpliwości interpretacyjnych na rzecz, a nie przeciw podatnikowi oraz zabrania przyjmowania takiej wykładni przepisów, która by rozszerzała zakres obowiązków podatkowych podatnika. Dodać należy, że zasadę tą, podobnie jak zasadę in dubio pro reo, stosuje się także do wątpliwości faktycznych. Zasadę in dubio pro tributario ujmuje się często jako zakaz wykładni in dubio pro fisco, a więc jako zakaz rozstrzygania wątpliwości interpretacyjnych na rzecz fiscusa.

Wskazać należy, że każde z cytowanych tutaj domniemań jest w oczywisty sposób domniemaniem wzruszalnym, z czego wynikają dwie rzeczy. Po pierwsze to, iż nie można wykluczyć, iż konkretne regulacje okażą się niezgodne z konstytucją lub w jakimś sensie nieracjonalne, bo na przykład zawierają luki lub sprzeczności, czy prowadzą do absurdalnych konsekwencji¹. Po drugie, wspomniane domniemania jako domniemania interpretacyjne konstytuują nakaz, by interpretator poszukiwał takiej wykładni przepisu, która jest zgodna z domniemaniem, a więc na przykład takiej interpretacji normy, która jest zgodna z konstytucją, z założeniem, że prawodawca jest racjonalny, która nie prowadzi do sprzeczności, luk itd. Wykładnia przyjęta przez interpretatora na podstawie domniemania, podobnie zresztą jak każda inna wykładnia, powinna być oczywiście wykładnią secundum legem. Jeśli zaś nie jest to możliwe, to konieczne jest podjęcie innych kroków zmierzających do wyeliminowania nie dających się usunąć interpretacyjnie wad tekstu prawnego, takich na przykład jak wszczęcie postępowania o stwierdzenie niezgodności danego przepisu z konstytucją lub ustawą, czy uchylenie lub znowelizowanie go etc.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że zgodnie z ustalonym orzecznictwem nie domniemywa się kompetencji organów państwowych (postanowienie TK z dnia 31 stycznia 2007 r., S 1/2007, OTK-A 2007/1/8). Zdaniem SN (postanowienie z 18 stycznia 2005 r., WK 22/04, OSNKW 2005/3/29) zakaz domniemywania kompetencji organów państwowych wynika bezpośrednio z art. 7 Konstytucji („Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”). Kompetencja organu musi wyni-

1

Por. Ł, Morawski, Teoria prawodawcy racjonalnego a postmodernizm, „Państwo i Prawo” 2000/11 i cyt. tam orzecznictwo.

ni 177 ■■ *