dzy warstwami sieci krystalicznej lub w jej przerwach. Usuwanie jej albo wcale nie zmienia sieci, albo tylko bardzo nieznacznie zmienia jej wymiary. Występuje ona w naturalnych i syntetycznych zeolitach i krzemianach, np. w uwodnionych glinokrzemianach (natriolit - Na2(AI2Si2Oio) • 2H20, skole-cyt - Ca(Al;>Si;0](,) • 3H20). Ponieważ występuje ona w stosunkach nie-stechiometrycznych, jej ilość ulega ciągłym zmianom.
4. Woda konstytucyjna - jest to woda związana chemicznie, wydzielającą się przy rozkładzie termicznym niektórych substancji zawierających wodę w swoim składzie. W związkach zawierających wodę konstytucyjną nie występują cząsteczki wody, tylko grupy wodorotlenowe (określenie w'oda jest niewłaściwe). Cząsteczki wody wydzielają się podczas rozkładu termicznego tych substancji, czemu towarzyszy zmiana struktury. Występuje w ilościach ściśle stechiometrycznych. v
Ca(OH)2 —» CaO + H20 2 KHSO4 —K2S207 + H2Q
7.3. Twardość wody
Twardość wody jest pojęciem umownym, określającym zawartość w wodzie kationów dwuwartościowych, głównie wapnia i magnezu, które występują w wodzie w znacznych ilościach. Twardość wody mogą też powodować inne jony np.: Fe"+, Mn \ Ba‘+, Sr2+, ale występują one w' w'odzie W' znacznie mniejszych stężeniach niż jony Ca~+ i Mg:+ i dlatego oznacza się tylko twardość powodowaną związkami wapnia i magnezu.
Rodzaje twardości wody
Rodzaje trwałości wody zestawiono w tabeli 7.2.
----------..Tabela 7.2.
Rodzaje twardości wody
Twardość ogólna Tw„ \ | |||||
Podział według kationów |
Podział według anionów | ||||
symbol |
rodzaj twardości |
symbol |
rodzaj twardości |
symbol |
rodzaj twardości |
Tww |
węglanowa—\ |
Twn |
niewęglanowa | ||
TKca |
wapniowa |
/MVca |
Ca(HCO,)2 Ca(OI l)2 |
Tw»Ca |
CaS04 CaCl2 Ca(NO,b |
7'wVMg |
magnezowa |
7«'»Mg |
Mg(HCOÓ2 / Mg(on), V. ___J |
7m»ms |
MgS04 MgCI2 Mg(NO,b |
Twardość wywołana przez obecne w wodzie wodorowęglany, węglan magnezu i wodorotlenek wapnia stanowią twardość węglanową (Tww).
Twardość wywołana przez inne związki wapnia i magnezu nazywa się twardością niewęglanową (7u',j). Twardość ogólna (Tw0) jest sumą twardości węglanowej i niewęglanowej.
Jednostki określające twardość wody nie zostały ujednolicone. Na kontynencie europejskim są używane przede wszystkim stopnie niemieckie i francuskie. W Polsce za jednostkę twardości wody przyjmuje się twardość, jaką nadaje wodzie 1 milival wapnia lub magnezu w 1 dm3 wody, to jest 20,04 mgCa2+/dm\ lub 12,16 mgMg27dm\ Jednostkę tę oznacza się w skrócie 1 mval/dm\ Poniższa tabela zawiera zestawienia przeliczania poszczególnych stopni twardości.
Pod względem twardości, wodę możemy podzielić na 5 grup (tab. 7.4).
227