26945 Podstawy chemii, ćwiczenia laboratoryjne3

dzy warstwami sieci krystalicznej lub w jej przerwach. Usuwanie jej albo wcale nie zmienia sieci, albo tylko bardzo nieznacznie zmienia jej wymiary. Występuje ona w naturalnych i syntetycznych zeolitach i krzemianach, np. w uwodnionych glinokrzemianach (natriolit - Na₂(AI₂Si₂Oio) • 2H₂0, skole-cyt - Ca(Al;>Si;0](,) • 3H₂0). Ponieważ występuje ona w stosunkach nie-stechiometrycznych, jej ilość ulega ciągłym zmianom.

4. Woda konstytucyjna - jest to woda związana chemicznie, wydzielającą się przy rozkładzie termicznym niektórych substancji zawierających wodę w swoim składzie. W związkach zawierających wodę konstytucyjną nie występują cząsteczki wody, tylko grupy wodorotlenowe (określenie w'oda jest niewłaściwe). Cząsteczki wody wydzielają się podczas rozkładu termicznego tych substancji, czemu towarzyszy zmiana struktury. Występuje w ilościach ściśle stechiometrycznych.    v

Ca(OH)₂ —» CaO + H₂0 2 KHSO4 —K₂S₂0₇ + H₂Q

7.3. Twardość wody

Twardość wody jest pojęciem umownym, określającym zawartość w wodzie kationów dwuwartościowych, głównie wapnia i magnezu, które występują w wodzie w znacznych ilościach. Twardość wody mogą też powodować inne jony np.: Fe"⁺, Mn \ Ba‘⁺, Sr²⁺, ale występują one w' w'odzie W' znacznie mniejszych stężeniach niż jony Ca~⁺ i Mg^:+ i dlatego oznacza się tylko twardość powodowaną związkami wapnia i magnezu.

Rodzaje twardości wody

Rodzaje trwałości wody zestawiono w tabeli 7.2.

----------..Tabela 7.2.

Rodzaje twardości wody

Twardość ogólna Tw„ \
Podział według kationów		Podział według anionów
symbol	rodzaj twardości	symbol	rodzaj twardości	symbol	rodzaj twardości
		Tww	węglanowa—\	Twn	niewęglanowa
TKca	wapniowa	^/MVca	Ca(HCO,)2 Ca(OI l)2	^Tw»Ca	CaS04 CaCl2 Ca(NO,b
^7'wVMg	magnezowa	^7«'»Mg	Mg(HCOÓ2 / Mg(on), V. ___J	^7m»ms	MgS04 MgCI2 Mg(NO,b

Twardość wywołana przez obecne w wodzie wodorowęglany, węglan magnezu i wodorotlenek wapnia stanowią twardość węglanową (Tw_w).

Twardość wywołana przez inne związki wapnia i magnezu nazywa się twardością niewęglanową (7u',j). Twardość ogólna (Tw₀) jest sumą twardości węglanowej i niewęglanowej.

Jednostki określające twardość wody nie zostały ujednolicone. Na kontynencie europejskim są używane przede wszystkim stopnie niemieckie i francuskie. W Polsce za jednostkę twardości wody przyjmuje się twardość, jaką nadaje wodzie 1 milival wapnia lub magnezu w 1 dm³ wody, to jest 20,04 mgCa²⁺/dm\ lub 12,16 mgMg²7dm\ Jednostkę tę oznacza się w skrócie 1 mval/dm\ Poniższa tabela zawiera zestawienia przeliczania poszczególnych stopni twardości.

Pod względem twardości, wodę możemy podzielić na 5 grup (tab. 7.4).

227