23312 skanowanie0001

&3. ZABURZENIA MOWY SPOWODOWANE USZKODZENIEM UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO MYSARTRIA I ANARTRIA

TOgnhinem dysajtria określa się za burzenia-mowy. wv oj ka-Ijllft/ ż uszkodzenia ośrodków" i'~d-róg.-nerwowych. unerwia-jftcycłi narządy mowne.j Powstają zabuxzerua_^końlrdli~i ko-

T^dynacji czynności mięśni biorących udział w mowie*. Za-fl||rzenia~w inerwacjEwywołują' zmiany w napięciu mieśni_ Mbrących udziaEwjnowie i ich porażenia'. AnaftriaTjest wakiem^-rozwÓju mowy lub utratą juz nabytych umiejętności gptWarzania dźwięków mowy, spowodowaną wymienionymi Krzyczy nami.

ąlfebd pojęciem „dysartria” należ}' rozumieć szereg objawów, gore wykształciły się w odrębne syndromy, w zależności od Spiomu uszkodzenia. Rozróżnia się kilka rodzajów dysąrtrii:

T|dysartria korowa powstaje przy uszkodzeniu kory *|olicy ruchowej, związanej z obszarem mowy;

■p

śiysartria rzekomoopuszko wa występuje przy uszko-eniu nadjądrowym, tzn. dróg korowo-opuszkowych, fzących z korą jądra nerwów unerwiających narządy mowy;

dysartria opuszkowa jest spowodowana uszkodze-n jąder nerwów, znajdujących sic w opuszce, często wy-iuje jednoczesne uszkodzenie dróg korowo-jądrowych ter nerwów opuszkowych;

jiysartrią. móżdżkowa, zwana też ataktyezną, poja-|i|się. przy uszkodzeniu móżdżku;

dysartria podkorowa powstaje przy uszkodzeniu |r podstawy mózgu;

Ibjawy dysąrtrii korowej i rzekomoopuszkowej ‘same jak objawy dysąrtrii Opuszkowej, można glfięc rozpatrywać łącznie. Uszkodzenie dróg piramido-podobnie jak i uszkodzenie jąder opuszki, powoduje gwłady mięśni, miedzy innymi również narządów mowyl

unerwionych przez nerw V — trójdzielny, VII — twarzowy,

VIII — statyczno-słuchowy, DC — językowo-gardłowy,

X — błędny, XII — podjęzykowy. Funkcje tych nerwów i zaburzenia tych funkcji (wywołane uszkodzeniem odpowiednich nerwów) zostały opisane na S.-.73.

'Dysartria korowa i rzekomoopuszkowa 1 wysteraiia_przv -Obustronnym uszkodzeniu"kory lub włókien korowo-onusz-.kowych^mięśme narządówymowy mają połączenia z obiema półkulami i uszkodzenie jednostronne nie powoduje zaburzeń w jch^czynności) Przy (porażeniu opuszkowym pojawia się z czaśenTatrofia mięśni. zazwvczaPiezv'ka i mieśnimimicznych twarzv_T głównie mięśnia okrężnego ust: występuje również _

'^rzentó włókienkowe języka. (Sbjawów^tych me ma przy “póra^mu^rzekom^^szkowym.

. Wzmożone napięcie"''mięśniowe, a często _i _ współruchy występujące w czasie .mowy. sprawiają, że .ruchy artykula-cyjne są jakby przesadne, nieskęordynowane i nieuporządkowane.

Zaburzenia-mowy zależą od tego, jakie grupy mięśni zostały porażone i w jakim stopniu, i polegają na nieprawi-dłowym artykułowaniu głosek, na zmianach w tempie mowy, w melodii, w akcentowaniu, na braku regularności w oddychaniu oraz na trudnościach w wytwarzaniu głosu.

Przy dysąrtrii móżdżkowej (którą wywołują zmiany w móżdżku) występują zaburzenia w koordynacji ruchów artykulacyjnych, mowa przypomina mowę osób pijanych, jest skandowana, o nierównym rytmie. Przy uszkodzeniu móżdżku napięcie mięśniowe jest obniżone.

Dysartria-podkoro w a wy stępujeprzy uszkodzeniu układu podkorowego, czyli jąder podstawy mózgu. Charakteryzuje ją mowa zwolniona i monotonna przy uszkodzeniu gałki bladej lub przyśpieszona z powtarzaniem sylab, a nawet całych wyrazów, zwłaszcza znajdujących się na końcu zdania (palilalia), jeśli uszkodzone jest ciało prążkowane. Mowa może być tak szybka, że staje się zupełnie niezrozumiała,    ij

przechodząc w paplanie coraz bardziej ciche i znikające.

303