28827 KB0031

Symetryczny, renesansowy układ bordiury pojawia się w Krakowie po raz pierwszy w dekoracji marginalnej mszału z lat 1494/5 (ink. 2861 Bibl. Jag.), ozdobionego ok. 1500 r. Występuje on potem parokrotnie w Pontyfikale Erazma Ciołka (1515), tak że »Ukrzyżowanie« da się datować mniej więcej na czas pomiędzy 1506 a 1510.

1    herb miasta Krakowa na tle złotawym. Dwa lwy trzymają tarczę herbową srebrną, nad którą unosi się korona gotycka złota, wysadzana klejnotami. Na tarczy herbowej czerwona brama miejska z trzema wieżami. Na lewej stoi podtrzymujący tarczę z herbem Polski św. Wacław, na prawej — błogosławiący św. Stanisław. W otworze bramy klęczy, z rękami złożonymi do modlitwy, mężczyzna w sukni zielonej i czerwonej kapucy. Czy nie jest to portret autora?

2    skład przejezdnego kupca. W parterowej izbie krytej drewnianym pułapem, z której przez niby-bliźniacze okno w głębi widać krajobraz, a przez drzwi na prawo sąsiednią izbę, stoi przejezdny kupiec w zielonym Zawoju, szacie czerwonej, przepasanej, szubie z brokatu w żółty wzór owoców granatu na brązowym tle, i odbiera trzy bele towaru od uzbrojonego pachołka w wysokich butach, z czapką w ręce, który zapewne konwojował transport. — Miniatura jest ujęta w dwie tęczowe kolumny, w narożnikach — zielone późnogotyckie liście.

3    kram uliczny. W pobliżu kościoła, którego kamienny, okrągłołuki portal jest widoczny, ustawiono na ulicy drewniany kram. Za ladą stoi młoda kra-marka w różowej sukni, w przezroczystym woalu na głowie i ważąc coś na złotej ręcznej wadze, rozmawia ze stojącym na ulicy błaznem, bosym, w cytrynowożóltym kubraku i takiejże kapucy, z kobzą pod pachą. Na ladzie leżą otwarte worki z produktami, u pułapu wiszą różnobarwne woreczki, na półkach widać zwoje tkanin. W głębi ulica z dwoma rzędami ceglanych domów. Na pierwszym planie z przodu gotycka studzienka, z której woda spływa na kamienie ocembrowania. Ulicą ciągną dwaj czarno ubrani pielgrzymi z długimi laskami. Naprzeciw kramu, pod murem narożnego domu, klatka z lwem. — Obramowanie stanowią dwa brunatne, zlotem rozświetlone pnie drzew, rozgałęziające się w narożnikach.

4    warsztat piekarski. W piekarni pracuje majster z pomocnikiem. Piekarz w białej koszuli, czerwonych pończochach i czarnych ciżmach, w zielonym kubraku ściągniętym z ramion i przewiązanym w pasie, w białej czapce na głowie, wsuwa na łopacie chleb do dużego okrągłego pieca, z którego dym uchodzi przez otwór w drewnianym dachu. Czeladnik odziany jest podobnie jak majster, tylko ma kubrak czerwony, a w ciżmach tkwią nogi bose. For-

34