29786 skanuj0007 (424)

Poszukiwanie zasadności celów wychowania w ich zgodności z prawami naturalnymi

Bliskość znaczeniowa wartości, norm i celów wychowania

tego zalicza je do tzw. cnót miękkich. Obejmuje nimi normy moralne taeśrodkowane wokół takich wartości, jak miłość bliźniego, życzliwość fcwszechna, braterstwo, tolerancja, humanizm i opiekuńczość. W każdym razie wszystkie one mogą się okazać przydatne w uzasadnianiu celów wychowania.

B Nie mniej wypróbowanym sposobem uzasadniania celów wy-■jhowania — niż ich konfrontacja z wartościami i normami moralnymi —5 jest ukazywanie powiązań tych celów z prawami naturalnymi, sta-mówiącymi „zbiór praw i obowiązków wynikających bezpośrednio z na-;*ny człowieka jako bytu obdarzonego rozumem i wolą, a nie ze spo-fecznego ich ustanowienia” (K. Olechnicki, P. Załęcki, 1998, s. 162). Biosobem takim jest również wykazywanie zgodności celów wychowania z poczuciem obowiązku moralnego jednostki, czyli jej „głosem ■ewnętrznym” czy sumieniem lub nakazem moralnym, przejawiają-ppym się w świadomym i dobrowolnym wyborze dokonanym przez oso-kęjfpostępującą moralnie (por. Mały słownik..., 1994, s. 158). Dzięki ttkiemu poczuciu postępuje ona w ten sposób nie z przymusu fizyczne-go lub psychologicznego, lecz raczej — zgodnie z wyrażeniem Roberta ^■Heslepa (1995, s. 35) —■ pod wpływem „konieczności logicznej”, ^■wewnętrznego zobowiązania co do pozostania wiernym uznawanym Hjwszechnie normom moralnym.

2| Kontrowersje wokół celów wychowania

■    Opracowane dotychczas cele wychowania budzą nierzadko poważać kontrowersje. Dotyczą one takich między innymi spraw, jak brak nBcyzyjnego odróżnienia celów wychowania od wartości i norm, o któ-i#także warto i trzeba zabiegać w procesie wychowawczym, zbytnia

Hfeólność w ich sformułowaniu, jak również wielość tego rodzaju celów ■ich niedocenianie przez niektórych przedstawicieli teorii wychowania.

■Niedokładność w określaniu celów wychowania

■    Na ogół istnieje zgoda w sprawie bliskości znaczeniowej wartości, wm i celów wychowania. Niektóre cele są wręcz utożsamiane z wartościami i normami, zwłaszcza moralnymi. W takim wypadku cele wy-

^Bowania to po prostu wartości i normy, które zamierza się przyswoić ■feieciom i młodzieży; są więc cennym drogowskazem w sprawie ocze-I kiwanych zachowań, postaw i innych cech osobowości wychowanków ■■az poniekąd także postępowania pedagogicznego ich wychowawców Ifeor. Padagogik, 1989,203 i n.)

Kontrowersje wokół celów wychowania | 27