312 O modelach czytania
doświadczenia z uwięzienia pod zarzutem posiadania narkotyków), odnoszących się do kwestii wcześniejszego osądu i uprzedzenia.
Opierając się tylko na tym jednym przykładzie, moglibyśmy do zbudowania naszego modelu szkolnej lektury dekonstrukcyj-nej wykorzystać następujące etapy spotkania z tekstem:
1) bardzo uważna lektura;
2) ustalamy pewne oczywistości, założenia, co do których jesteśmy pewni (może gatunek, konwencja, czas powstania, konstrukcja opowieści), a które wydają nam się pomocne w naszych rozważaniach;
3) wyznaczamy konteksty do lektury (filozoficzne, kulturowe, historyczne...);
4) czyniąc te konteksty punktem wyjścia naszej opowieści o tekście, próbujemy zmierzyć się z wyczytanymi z utworu przekazami, skupiamy się na tym, co nieoczywiste, niejasne, niejednoznaczne;
5) podążamy różnymi tropami, nie zamykamy się w jednej interpretacji, nie pozwalamy sobie na poczucie pewności, że odkryliśmy jedynie słuszne znaczenie tekstu;
6) pozostawiamy szeroko otwarte drzwi dla interpretacji innych czytelników.
Jak przygotować ucznia do tak ogromnie wymagającej lektury? Pewne podpowiedzi dotyczące przyzwyczajania młodych czytelników do uważnego czytania znaleźć można w artykule Anny Krasuskiej, przedstawiającej kilka arkuszy egzaminacyjnych z wydrukowanym fragmentem Makbeta Szekspira, na który uczniowie nanosili swoje refleksje przed przystąpieniem do interpretacji1. Przykłady uważnego czytania, z ołówkiem w ręku - to słuszna podpowiedź dla nauczycieli, jak powinni przygotowywać uczniów do samodzielnej lektury, do refleksji.
Odpowiedzialne odpowiadanie Innemu w dekonstrukcji 313
kignuninmalutalny z języka italskiego ArknaI
0 przyszłe życie bym nic stal. Lecz zwykle l- ftjpoKco t^O
W podobnych razach ttrjuż każft nas czeka.\ *wrV'>
Krwawu nauka, którą dajem, spada >.}zoa AjpłytżJon OcCd- kAy'
Na własną naszą giowę. Sprawiedliwość \ t Vo oo .CmKHprm-Zwraca podaną przez nas czarę jadu »/ fto(-6XAJi. /TpC>rDio.cf zVvO<s
i riX) ę-edtu. \ WćjW f£>>-n/rr1
cĄyrwkc! kro La. móa- pW*Xe>vd.<2. ~ ko-tefy ka
fMria. ( A^żv-j lobc^cet.
■Tua/^m WT ttohfw k-hiLeoc-' a “ * - 11 /k/(L- '
Do własnych naszych ust, Z podwójnych względów Należy mu się.u mnie bezpieczeństwo: r
Jestem i krewnym jego, i wasalem.
To samo zbyt już przeważnie potępia Taki postępek — lec2 jestem, co więcej, i gospodarzem jego, który winien Drzwi zamknąć jegp zabójcy, nie owszem Sam mu do piersi zbójczy nóż przykładać.
Avsę>, vuJ
dbmtcko
o 0 cUdmooDoU acL /vj ę Qj &&<)\rĄoJró]£
A potem, Dunkan tak skromnie piastował Swą godność, lak był nieskalanie czysty V Wpelnleniu swego wielkiego urzędu.
Że; cnoty jego, jak anioły nieba, ___i-
Piorunującym głosem świadczyć będą j Przeciw wyrodnym sprawcom jego śmierci,
_1 litość, jako nowo Darodzone
Nagie niemowłę lub cherub siedzący Na niewidzialnych, powietrznych rumakach,
\efł douJkrikw, ui* ckc£^
A4 cdtóOAwC', VamŁó c &cr<^V jen v VI v & ttosuc e c 0
Wiać będzie w oczy każdemu okropny Obraz tej zbrodni, by wiatr Izy osuszył.
ło
Podżeua we mnie te pokusę, to test *" ”3 Ambicja, która..przeskakując, siebie.
Spada po drugie! stronie.
ocLduOJL'}
'HOĆ
chae Apcaoou'e' 1 r q-oomokl
'r o-oom,
K. af<^
Wchodzi Ludy Makbet
Cóż tam?
LADY MAKBET
Właśnie
W-stat od wieczerzy. Po coś się oddalił?
MAKBET
Czy pytał o mnie?
LADY MAKBET
Ty mnie o to: pytasz?
MAKBET ---------------------
NieptSśtępujmy dalej na tej drodze:
/Dopiero co mnie obdarzył godnością / \ sam dopiero co sobie kupiłem i Złotą u ludzi sławę, sławę, którą L
j Godziłoby się jak najdłużej w świeżym j \ Utrzymać blasku, nie zaś tak skwapliwi^/
''Ddczącać.____..----
LADY MAKBET ‘ sm
Bytaż -pijaną nadzieja.
Co cię niedawno jeszcze kołysała?
Zasnęła? potem i budzik się teraz.,
Żeby ospule. trwoźnie patrzeć na to,
Na co tak raźnie wtedy pogiądata?^
Nie lepsze dajesz mi wyobrażenie I o miłości twojej. Masz skrupuły Mężnie w czyn przelać lo, czego pożądasz?
b^VXuCQ /Żł?
"" est MXe 3i.ee m^c&cLoj-
A. Krasuska, Analiza tematów maturalnych a model odpowiedzi, wskazówki metodyczne, cz. II, w: Przygotowanie ucznia do egzaminu maturalnego języka polskiego, cz. II, dz. cyt., s. 34-37. Dostępne także: www.oke.jaworzno.pl/ matura/down.php?f=Biuletyn_maturalny_2007.pdf; dostęp: 2 IX 2007. Załączone przykładowe arkusze maturalne pochodzą ze s. 34 i 35.