32781 Obraz
1 4

Choć obie rzeki płyną oddzielnymi szlakami w niektórych miejscach niemal się stykają, w innych znacznie od siebie oddalają - obie biorą początek w górach Anatolii, na północ od Mezopotamii; a ponieważ tam, jak wskazuje hydrologia, są ich górne dopływy, uczeni szukali dwóch innych rzek w owej „rozdzielni". Ale odpowiednich kandydatek na dwie pozostałe rzeki, Gichon i Piszon, wypływających z tamtego pasma górskiego i charakteryzujących się też innymi cechami - nie znaleźli. Poszukiwania rozszerzono zatem i objęto nimi bardziej odległe kraje. Przyjęto, że Kusz w Afryce c-znacza Etiopię czy Nubię, Gichon („tryskający”) zaś jest Nilem ze swymi kilkoma kataraktami. Obiecującym przypuszczeniem co do rzeki Piszon (możliwe znaczenie: „ten, który' przybył odpocząć”) jest utożsamienie jej z Indusem, co kładzie znak równości między krajem Chawila a subkontynentern indyjskim czy nawet śródlądowym Lurestanem. Powstaje tu jednak inny problem - ani Nil, ani Indus nie wpły wają do tego samego zbiornika wodnego, co Tygrys i Eufrat w Mezopotamii.

Nazwy Kusz i Chawila pojawiają się w Biblii więcej niż raz, obie jako terminy geograficzne i nazwy miast-państw. W tablicy ludów (Rodź. 10) o-bok Chawili wymienione są: Seba, Sabata, Raema, Sabtecha* Szeba i Dedan. Wszystko to były ludy-zicmie, które Biblia w różnych miejscach łączy z plemionami Ismaela, syna Abrahama ze służebnicy Hagar, i nie ma wątpliwości, że ich posiadłości były w Arabii. Informacje te potwierdzili współcześni badacze, którzy ustalili rozmieszczenie plemion na tamtejszym terenie. Nawet imię Hagar okazało się nazwą starożytnego miasta we wschodniej Arabii. Zgodne z obecnym stanem wiedzy studium F.. A. Knaufa (Ismael, 1985) rozszyfrowuje nazwę Chawila jako hebrajski termin oznaczając) „kraj piasków" i ustala, że jest to geograficzna nazwa Arabii południowo-wschodniej.

Silę tych przekonujących konkluzji osłabia to, żc żadna rzeka w Arabii nie spełnia warunków, aby odpowiadać biblijnej rzece Piszon, pomijając już fakt, że cała Arabia jest krajem suchym i pustynnym.

Czy Biblia tak się myli? Czy opowieść o ogrodzie Eden, a zatem o rozgry wających się w nim wydarzeniach i boskich spotkaniach byłaby tylko mitem?

Gdy zaczynaliśmy rozważać tę kwestię z niezachwianą wiarą w wiarygodność Biblii, nasunęły się nam następujące pytania: Dlaczego narrator biblijny opisuje stosunkowo obszernie geografię i zasoby naturalne ziemi (Chawila), gdzie był Piszon? Dlaczego określa kraj i opisuje okrężny bieg płynącej w nim rzeki Gichon, ale zaledwie wspomina o położeniu („na wschód od Asyrii") rzeki Chiddckcl i tylko wymienia z nazwy rzekę czwartą, Peret, nic nie mówiąc o żadnych dodatkowych cechach identyfikacyjnych? Skąd to stopniowe ograniczanie informacji?

Przyszła nam do głowy prosta odpowiedź: gdy nic było potrzeby mówić czytelnikowi, gdzie płynie Eufrat, i wystarczyło jedynie napomknąć o Asyrii, aby wskazać Tygrys (Chiddekel), to należało wyjaśnić, że Gichon widocznie rzeka mniej znana w owym czasie - jest rzeką opływającą kraj Kusz i że najwyraźniej zupełnie nie znana rzeka Piszon płynie w kraju zwanym Chawila. Kraj ten, pozbawiony charakterystycznych cech krajobrazu, rozpoznawało się po produktach, jakie stamtąd pochodziły.

Myśli te zaczęły nabierać sensu, gdy pod koniec lat osiemdziesiątych XX w. ogłoszono, że badania Sahary (w zachodnim Egipcie) dokonywane za pomocą satelitów wyposażonych w radar penetrujący glebę oraz innych przyrządów zainstalowanych na pokładzie wahadłowca Columbia, ujawnił)- pod warstwami pustynnego piasku łożyska rzek, które kiedyś płynęły w tym regionie. Dalsze badania, prowadzone już na ziemi, ustaliły, że teren ów był dobrze nawodniony dużymi rzekami i ich licznymi dopływami mniej więcej w okresie między 200 (XX) lat temu a 40(X) lat temu, kiedy klimat uległ zmianie.

Odkrycia na Saharze zastanow iły nas: Czy tak samo było na pustyniach Półwyspu Arabskiego? Czy mogło być tak, że gdy pisano wersję z rozdziału 2. Księgi Rodzaju - rzecz jasna w czasie kiedy znano już Asyrię - rzeka Piszon całkowicie zniknęła pod piaskami w rezultacie zmian klimatycznych w poprzednich tysiącleciach?

Ta linia rozumowania została zdecydowanie potwierdzona w marcu 1993 roku. Spowodowało to oświadczenie Farouka El-Baza, dyrektora Centrum Zdalnego Wykrywania na Uniwersytecie Bostońskim. dotyczące odkrycia pod piaskami Półwyspu Arabskiego zaginionej rzeki - rzeki, która płynęła na długości większej niż 850 km ze źródła w górach Arabii zachodniej na wschód, do Zatoki Perskiej. Tworzyła tam deltę, która pokrywała znaczną część dzisiejszego Kuw ejtu i dochodziła aż do irackiego miasta Basra, mieszając się tam - „zlewając” - z Tygrysem i Eufratem. Była to rzeka głęboka na jakieś 15 m na całej długości, a w niektórych miejscach przekraczająca 5 km szerokości.

Badania naukowców' z Uniwersytetu Bostońskiego zaowocowały w-nio-skiem, że po ostatniej epoce lodowej, między 11 000 a 6000 lat temu, klimat arabski był wystarczająco wilgotny i deszczowy, aby podtrzymać istnienie takiej rzeki. Ale około 5000 lat temu rzeka wyschła z powodu zmian klimatycznych, które obróciły półwysep w jałową pustynię. Z czasem usypane przez wiatr wydmy pokryły jej koryto, ścierając z powierzchni ziemi wszelki ślad potężnego niegdyś cieku. Ale obrazy wysokiej rozdzielczości przekazywane przez satelity l.andsat ujawniły, że układ wydm zmienia się wzdłuż linii biegnącej przez ponad 600 km i kończącej się w intrygujących

25