37370 Zdjęcie0238 (7)

Funkcja komórek klinowatych nie została wyjaśniona, jednak niektórzy sądzi), że mogą one stanowić nieaktywną, spoczynkową formę komórek wydzielniczych.

Komórki podstawne stanowią ilościowo mniej niż 1% wszystkich komórek nabłonka jajowodu. Zawdzięczają swoją nazwę położeniu u podstawy^aabłonka, tuż przy błonie podstawnej. Mają kuliste jądro i słabo barwiącą się kwasochłonnie cytoplazmę, zawierającą nieliczne organelle.

Ryc. 22-20. Część maciczna jajowodu. Zdjęcie wykonane w mikroskopie elektronowym skaningowym (pow. 4300 x). Widoczne komórki bezmigawkowe (GC) mające na swej powierzchni jedynie mikrokosmki oraz komórki urzęsionc (Q (wg P. M. Molty, P. M. Andrewsa i K.R. Portcra: Micronnatomy of Celi and Tissue Surfaces Lea and Febiger/Vallardi, Philadelphin, Milano 1977).

Komórki te swoją budową bardzo przypominają nic-zróżnicowane komórki leżące w tkance łącznej blaszki właściwej błony śluzowej. Z tego względu uważane są przez niektórych za podobny typ komórek i nazywane w związku i tym komórkami niezróżnicowanymi, mogącymi stanowić pulę zapasowych komórek mających zdolność przekształcania się w komórki wydzielnicze lub urzęsionc. Jednak pochodzenie i funkcja tych komórek nie jest w pełni poznana. Istnieją autorzy uważający je za wędrujące komórki limfoidalne. Podobne wędrujące limfocyty stwierdza się w nabłonkach innych narządów.

Nabłonek pokrywający błonę śluzową jajowodu spoczywa na błonie podstawnej, pod którą znajduje się blaszka właściwa błony śluzowej (lamina propria mucosae). Zbudowana jest ona z tkanki łącznej wiotkiej zawierającej liczne libroblasty, makrofagi, komórki tuczne, wędrujące komórki krwi oraz wspomniane wcześniej komórki niezróż-nicowane. Niekiedy można również spotkać pojedyncze komórki mięśniowe gładkie. Substancja międzykomórkowa blaszki właściwej błony śluzowej zawiera głównie włókna kolagenowe oraz niewielką liczbę włókien siatecz-kowych. Blaszka właściwa błony śluzowej jajowodu pozbawiona jest gruczołów. Leżą w niej liczne naczynia krwionośne i chłonne.

Błona śluzowa jajowodu tworzy liczne fałdy skierowane do światła narządu. Jch wysokość, liczba i stopień rozgałęzienia różni się w zależności od gatunkuzwierzęcia oraz w zależności od części jajowodu.

U ludzi fałdy błony śluzowej są najbardziej rozwinięte w bańce jajowodu, mniej w cicśni i bardzo słabo w części macicznej.

22.2.2.2.

Błona mięśniowa jajowodu

Błona śluzowa jajowodu spoczywa bezpośrednio na błonie mięśniowej. Błona mięśniowa zbudowana jest z dwóch, niewyraźnie oddzielonych od siebie warstw komórek mięśniowych gładkich. W warstwie wewnętrznej włókna mięśniowe ułożone są okrężnie i spiralnie w stosunku do długiej osi narządu, w warstwie zewnętrznej zaś leżą podłużnie.

Grubość błony mięśniowej jajowodu jest różna w różnych odcinkach narządu. Stwierdzono, źe jest ona największa w okolicy macicy i stopniowo maleje w częściach jajowodu zbliżonych do jajnika. W okolicach, w których błona mięśniowa jest najgrubsza, opisano występowanie w niej u niektórych gatunków zwierząt, a także u ludzi, dodatkowej, trzeciej warstwy włókien mięśniowych. Jest nią leżąca najbliżej błony śluzowej warstwa podłużna. W błonie mięśniowej jajowodu między komórkami mięśniowymi występują dość liczne elementy lącznotkankowe.

Błona mięśniowa jajowodu podlega skurczom peryslnl-tycznym, które uważane są za jeden z głównych mechanizmów przesuwających w jajowodzie komórki jajowe i zarodki. Występowanie, częstość i siła skurczów błony mięśnto-wej jajowodu są różne w poszczególnych odcinkach narządza także w różnych fazach cyklu płciowego. Stwierdzono, żeaktywnośćskurczowa błony mięśniowej jajowodu nasila się stopniowo w miarę trwania fazy folikulamej, osiąga swój szczyt w okresie owulacji i maleje następnie w fazie lutealnej. Przypuszcza się, że skurcze błony mięśniowej jajowodu pozostają pod kontrolą hormonów wytwarzanych w jajnikach.

22.2.2.3.

Błona surowicza jajowodu

Błonę surowiczą jajowodu tworzy cienka warstwa tkanki łącznej wiotkiej. Zawiera ona wszystkie rodzaje komórek występujących zazwyczaj w tym typie tkanki. W substancji międzykomórkowej znajdują się liczne włókna kolagenowe i pewna liczba włókien siateczkowych. W błonie surowiczej leży także obfitn sieć naczyń krwionośnych i chłonnych, jak również pojedyncze włókna autonomicznego układu nerwowego, pozbawione osłonek mielinowych.

Powierzchnia błony surowiczej pokryta jest nabłonkiem jednowarstwowym płaskim, tzw. nabłonkiem śródjamo-wym (mesothelium), który jest przedłużeniem, nabłonka pokrywającego krezkę jajowodu (niesosalplnx), będącą fałdem otrzewnej. Na powierzchni części błony surowiczej wspomniany nabłonek nie występuje. W związku z tym tę część ściany jajowodu, utworzoną jedynie przez warstwę tkanki łącznej, należałoby nazywać raczej przydanką (tiiHi-ca adventiiid), a nie błoną surowiczą.

W okolicach, w których błona surowicza pokryta jest nabłonkiem jednowarstwowym płaskim, często tuż pod nim występują nieregularnie ułożone skupiska komórek mięśniowych gładkich.

767