39245 P1260086

Kroków. Katedra ku wschodnim

Widok*

“*»*»*,

Iskiej zwrócił uwagę na często pojawiające się gotyckiej architekturze zachodniej Francji skomli kowane figury wschodniego przęsła sklepienia kojarzone z dwudziałem ściany wschodniej*⁷. Tę ■ iy.śl Frazika rozwinął Crossley zwracając uwagę i nie istniejący już kościół cysterski w Zbrasla-'i. Jego rzut poziomy pokazuje prostokątny halo-y chór obejściowy, z nawą główną chóru otwierają się dwiema arkadami na wschodnią nawę ‘ jścia. Przekazany na planie rysunek sklepienia nusza do rekonstrukcji jego formy w typie wła-iie zachodniofrancuskich sklepień andegaweń-ich. Przykłady z Salem i Zbraslavia uznał Cross-y za decydujące dla kompozycji sklepienia kra-■wskiego. Salem, jak wykazały ostatnie badali nie może już być brane pod uwagę, gdyż

98. Salem. Niemcy. Kościół cysterski. Chór

nawa główna chóru była rzeczywiście zamknięta wielobocznie. Czy wobec tego zasadne jest twierdzenie o cysterskich źródłach dla ukształtowania sklepień krakowskich? Kombinacja prostych zamknięć chórowych z sugestią wielobocznego zamknięcia wywoływaną konfiguracją sklepień nie jest cechą specyficznie cysterską. Jest to raczej zjawisko nasilające się w końcu XJII i pierwszej połowie XIV wieku. Być może, iż na terytorium środkowoeuropejskim rozwiązania takie pojawiają się w architekturze cysterskiej częściej, a to ze względu na większą formalną komplikację tych budowli w porównaniu z kościołami np. miejskimi czy kościołami zakonów żebrzących. Ale już np. w architekturze kręgu nadbałtyckiego układy pseudo-wieloboczne będą pojawiać się częściej akurat w kościołach miejskich, czy też szczególnie często w kaplicach na zamkach krzyżackich.

Wydaje się, że poszukiwanie jednoznacznych wzorów dla sklepień krakowskich nie rokuje wielkich nadziei. Nie taki też był, zdaje się, zamiar ich

71