2906543660

17

zachodniej, u nasady półwyspu, dominują równiny faliste o deniwelacjach około 5 m. Ku wschodowi przechodzą w niskie pagórki wielkopromienne o wysokości względnej 10-12 m. Na północnym brzegu półwyspu znajdują się najwyższe wzniesienia, osiągające prawie 40 m wysokości względnej w stosunku do poziomu jeziora Wigry.

Sandr Augustowski rozpoczyna się w okolicy Sobolewa (w części zachodniej) i na południe od wsi Mikołajewo (w części wschodniej).

Na południe od wsi Czerwony Krzyż leży wydłużona w kierunku południowym depresja wypełniona gruntem bagiennym, częściowo zatorfiona. Położona w obrębie równiny sandrowej południowa część tej depresji ma brzegi niskie i łagodnie nachylone. Północna część depresji ma brzegi strome.

GLEBY

Gleby rejonu Wigier charakteryzują się swoistymi cechami wynikającymi z ich genezy. Ogólnie biorąc są to w przeważającej większości zdegradowane gleby brunatnoziemne, jedynie w części południowej na Sandrze przeważają gleby bielicowe. Stosunkowo duże powierzchnie, zwłaszcza w dolinie Czarnej Hańczy, zajmują gleby hydrogeniczne, bądź to o charakterze mad, bądź też gleb torfowo-błotnych. Te ostatnie występują licznie w zagłębieniach bezodpływowych i na pobrzeżu jezior, jako wynik zarastania zbiorników.

Cechami charakterystycznymi pokrywy glebowej jest jej układ mozaikowy, w którym przeplatają się nawzajem wszystkie istniejące na tym terenie typy gleb. Drugą cechą charakteryzującą gleby okolic Wigier jest ich znaczna zasobność w węglan wapnia. Wynika to z ogromnej liczby porwaków skał węglanowych, podścielających gleby nawet na terenie sandru. Porwaki te, o różnej wielkości, osiągające niekiedy objętość kilku metrów sześciennych (zwykle drobniejsze o średnicy 10-20 cm), tworzą w podłożu warstwę żwiru i kamieni, dochodzącą niekiedy do 4-6 m miąższości.

TYPOLOGIA GEOKOMPLEKSÓW

Przy opracowaniu typologii jednostek fizycznogeograficznych rejonu jeziora Wigry posłużono się metodą A. Richlinga (1976). Typy geokompleksów określono na podstawie skrzyżowania klasyfikacji rzeźby i litologii utworów powierzchniowych oraz form użytkowania ziemi. W ten sposób wyróżniono w terenie 189 jednostek przestrzennych. Następnie określono podobieństwa tych jednostek oraz ustalono, które z nich mają taką samą lub zbliżoną charakterystykę i połączono je w typy geokompleksów. Geokompleksy lito-geniczne podzielono na 5 podstawowych grup. Są to geokompleksy równinne, faliste, pagórkowate drobnopromienne, pagórkowate wielkopromienne i pagórkowate wysokie. 122 jednostki podstawowe zgrupowano w 22 typach; szczegółowy podział przedstawia tabela 1 i rycina 2.

2 — Studium geoekologiczne...