39741 IMGD67

112 Anna Wyka

natomiast M Fcrguson (1980). Jednostka. dokonując integracji doświadczenia wewnętrznego i praktyką życiową, zmienia własne życie w takim kierunku, by móc żvć w zgodzie 2 ..nową" w iedzą i „nowymi" wartościami. Zanika konflikt-dysonans poznawczy między wzorami alternatywnymi a wzorami dominującymi, z których jednostka wyszła. Dokonuje się to poprzez zmianę stylu życia, kręgu najbliższych, odchodzenie od starych związków według wzorów dominujących. Harman (1979) nazywa cały proces zw ięźle - „nawróceniem" (metanoją). Etap integrowania „wnę. trza" jednostki z jej działaniem „zewnętrznym" nazywa Ferguson fazą spisku lub sprzysiężenia (..spisek Wodnika"; jest to zarazem tytuł jej obszernej pracy poświęconej „nowej świadomości"). Jednostka użytkuje posiadaną wiedzę wspólnie z innymi „nawróconymi” w służbie dla innych: „Okazuje się, że nowy paradygmat sprawdza się nie tylko we własnym życiu, ale zdaje się też być przydatny innym. Jeżeli świadomość posiada moc uzdrawiającą i przekształcającą, może by tak zaprząc umysły zjednoczone wspólnotą nowej wiedzy dla uzdrawiania i przeobrażania społeczeństwa? [...] Jednostka musi więc przemyśleć na nowo idee władzy, przywództwa czy hierarchii” (s. 93-94). Roszak powiada: „To. co dzieje się z ludźmi w każdym poważnym. terapeutycznym odkrywaniu ich tożsamości, kształtuje także przebieg zmian społecznych" (Roszak 1979. s. 110). Zmiana ta miałaby wieść od dominującej we współczesnych społeczeństwach Zachodu „kultury indywidualistycznej" do „kultury osób". (—J

Pnjawria się możliwość połączenia etyki samorealizacji z etyką i wrażliwością ekologiczną i odpowiedzialnością społeczną. Obserwując powstawanie i utrzymywanie się licznych ośrodków terapii i rozwoju osobowości (rozwoju duchowego), irzeba więc widzieć pełnioną przez nie długofalową funkcję w strategiach środowisk alternatywnych, wszędzie na świecie. niezależnie od warunków ustrojowych.

Chcę wreszcie zwrócić uwagę na dwie inne cechy strategii ASZ, mimo iż są to cechy pozornie drugorzędne. Są one jednak silnie powiązane z opisywanym światem wartości. Różne akcje alternatywnych przebiegają w wysokiej temperaturze emocjonalnej. Wynika to i z zaangażowania w sprawy, o które walczą, jak i z poczucia. iż jest Mę atakowaną (a częstokroć i fizycznie zagrożoną) mniejszością w rumach systemu dominującego. Nie byłoby jednak działania, gdyby nie poczucie misji: mocje plus odpowiedzialność i głębokie przekonanie o racji podejmowanych dzia-łań prowadzą do wystąpienia jeszcze jednej cechy: święta, odświętności, sacrum. Częstokroć protesty mają taki właśnie odświętny przebieg. Stąd też (oprócz wielu iHgpdl zasadniczych przyczyn, oczywiście) pojawiające się elementy rytuału religijnego w trakcie przebiegu konkretnych akcji (modlitwy zbiorowe, śpiewy rytualne). | fhriobnym celom i skutecznemu dotarciu przesłania do adresata - służy także Moglibyśmy nazwać karnawalistyczną. Tu bronią nie jest wznio-HMnfBpiBBeaanie - karykatura. szyderstwo, kuglarstwo. autoironia. Celował w tym ^■Injr teatr quenlla lat sześćdziesiątych czy dzisiejszy, uliczny miejski lub wiej-4*. %nae było zachowanie amerykańskich przywódców ruchu kontrkultury Jcrry I Ahbie Hoffmanna w czasie procesu chicagowskiego, akcji na giełdzie nowojorskiej. czy przewrotne wykorzystywanie telewizji dla przekazu swych idei (poK Jawłowska, 1975; Hoffmann, 1980). Szyderstwo obnaża fasadowy stosunek 9 wicieli systemu dominującego do teoretycznie wspólnych alternatywnym i systemowi H dominującemu symboli i w zamierzeniu przywraca im autentyczne poszanowanie, do czego zmierzają przedstawiciele środowisk ASŻ (np. szacunku dla ptawdy. wiedliwości. równości, wolności, idei obywatelstwa, swobody słowa itp.). W tj*'.’ celu środowiska ASŻ stosują najbardziej nawet drastyczne strategie dążąc do wzmoo> nienia oczekiwanego efektu perswazyjnego. [...\

PRZYPISY

¹ Bogaty zestaw pokojowych środków oddziaływania na świadomość partnera zawiera cykl 3B doradcy M.L. Kinga. G. Sharpa (Sharp. 1980).

BIBLIOGRAFIA

Fcrguson M„ The At/uarian Conspiracy. Pcrsonal and Sncial Transfarmation in ihe I Wr. Los Angeles 1980.

Fromm E.. To Have or ro Be?. London 1979.

Galtung J.. Wcmcgah M.. The Struggle Against Makdevelopment in High Incotne Counines. referat 9 konferencję GPID/AWL. Grzcgorzewice 1980.

Goulęt D.. The abundant snciety reconsidered. U.S. life styles and iheir aliernaiive1 JaHR Ncwslet-ter", Dccembcr 1979.

HofTmann A., Soon to Be a Major Mnrion Picture. New York 1980.

Jawłowska A.. Drogi komrkultury. Warszawa 1975.

Lagos G.. The Revolution of Being. |w:| Mcndlowitz S.H. (cd.). On the Creation of a Just World Order. New York 1975.

Leonard G., The Transfarmation. A Guide of the lnevitable Chanfes in Hunumkind. Los Angeles 1981. Maslow A., Towurd a Psychology of being, New York 1968.

Mitchell A., Social Change: hnplications of Trends in Values and Lifesryles. Analytical Report. Vabtes and Lifestyles Program, SRI, Mcnlo Park 1979.

Reich Ch.. Zieleni się Ameryka. Warszawa 1976.

Rogcrs C.. A VV«v of Being. Boston 1980.

Roszak T.. The Making of a Counter Cul turę. New York 1968.

Roszak T.. Person-Planer. The Creative Disintegration of Industrial Sonety. New York 1979.

Salin M., New Age Politics. Healing Self and Snciety. New York 1978.

Sicirtski A. (red.). Style życia u miastach polskich (u progu kryzysu). Wrocław 1988.

Simon W.. Osobowoić postindustrialna. „Literatura" 12 IX 1974 (przekład J. WcrtcnNtcin-ZuImNMjl Slccnbcrgcn van B., Fcllcr G.. Altemative to Overdevelnpmeni?, „Altcrnatiscs" sol V No 3. Noscmher •.,,4979.

Stokcs B.. Helping Oursehes. Local Solutions to Global Problems, New York 1981.

Szacki J„ Spotkania z utopii/. Warszawa 1980.

Tofflcr A.. The Third Wi/w*. New York 1981.

Wcmcgah M.. Altemative Networks. |w:| Siciński. Wcmcgah (cdvi 1983