4 �dania zmęczeniowe metali
0

4.8.3. Określanie orientacyjnej jWartości Z_ga na podstawie pomiarów strzałki ugięcia próbki •wspornikowej

Kolejność czynności jest następującą:

o zmierzyć wymiaiy próbki, .    •

■" zamocować próbkę w .uchwycie maszyny tak, by wartość j,bicia” nie przeltra^ czała 0,02 mm,    •

° zawiesić na swobodnym końcu próbki wieszak z łożyskiem obciążającym i zamocować łożysko specjalną nakrętką, j    *.••••/

^Q ustawić na obudowie łożyska obciążającego końcówkę czujnika zegarowego, • '■ * o uruchomić silnik urządzenia,    j

o obciążać próbkę skokowo, każdorazowo notując wslrazania' czujnika; pomiar przerwać przy takiej wartości obciążenia, która będzie wywoływała przyrost wskazań czujnika z upływem czasu („płynięcie dynamiczne”),

° odciążyć próbkę, .    j

Po zakończaniu badania należy sporządzić wykres /(twO i na jego podstawie wy

o wyłączyć dopływ prądu do silnik^. •

znaczyć orientacyjną wartość Z_s,

literatura

LII PN-76/H-04325- Badanim metali na zmiecenie. Pojęcia podstawowe I ogólne wytyczne przygotować nia próbek oraz przeprowadzenia prób.    -    •

[2] PN-76fH-04326. Badanie metali na zmęczenie. Próba zginania.    ■ ■ ■ *«

[3]    PN-74/H-04327. Badanie metali na zmęczenie. Próba osiowego rozcląganio-śclskanla przy stałym

cyklu obcląieńzewnętrznych. ..    ■

[4]    PN-84rH-04662. Żeliwa I staliwa. Badan a na zmęczenie.    •. • '

(51 DYLĄG Z., ORŁOŚ Z., Wyirzymalolć u liczeniowa materiałów, Warszawa, WNT, 1962.

16] KATARZYŃSKI S, KOCAŃDA S.. ZAKRZEWSKI M„ Badanie własnoScl mechanicznych mela-li, Woiszawa, WNT, 1967.

[7] ICOCAŃDA S., Zmęczeniowa pękanie m >lali, 'Warszawa, WNT, 1985.    •

18] KOCAŃDA S„ SZALA J.. Podstawy ab IczeA zmęczeniowych,Warszawa, TWN, 1985.

[9] DYLĄO Z.. ORŁOŚ Z., Wytrzymalaii zmęczeniowa materiałów. Warszawa. WNT. 1962.

[10] NIEZOODZfŃSKI M. B., NlEZOOD^INSKl T., Obliczenia zmęczeniowe elementów maszyn. War sznwa, PWN. 1973.

[11] ŻUCHOWSK1 R., (red.) Laboratorium techniki Wrocławskiej, 1988.

: wytrzymałości materiałów, Wrocław, Wydawnictwo Poli

C£o

5. BADANIA ZMĘCZENIOWE TWORZYW SZTUCZNYCH

•    r

5.1. Wprowadzenie

Zmęczeniem materiału nazywany jest proces zmian występujący pod wpływem okresowo zmiennych naprężeń lub odkształceń, które mogą doprowadzić do jego zniszczenia.

Badanja zmęczenia tworzyw.'sztucznych prowadzi się zwykle na odpowiednio ukształtowanych próbkach bez karbu. Najczęściej poddaje się je sinusoidalnie zmiennym obciążeniom rozciągającym, zginającym lub skręcającym. Badania przy innych (niesinusoidalnych) cyklach obciążenia, jak również badania w złożonych stanach naprężenia lub odkształcenia, prowadzone są znacznie rzadziej, w specjalnie uzasadnionych przypadkach.

"W rozdziale 4 padano niezbędno wiadomości podstawowe'dotyczące problematyki zmęczenia metali. Informacje te są w większości aktualne i obowiązujące również dla tworzyw sztucznych. Najważniejsze różnice wynikające ze specyfiki tworzyw sztuoz-nych omówiono krótko w następnym podrozdziale.

5.2. Specyfika badań zmęczeniowych tworzyw sztucznych

Badania zmęczeniowe tworzyw sztucznych wzorowane są w zasadzie na metodach stosowanych do badań metali, co jest zrozumiałe, jeśli weźmie się pod uwagę aspc i. historyczny. Badania tc są jednak znacznie bardziej skomplikowane ze względu następujące specyficzne właściwości tworzyw sztucznych: a właściwości reologiczne.(pełzanie i relaksacja naprężeń),

• bardzo mała (w porównaniu z metalami) przewodność cieplna,

® znaczna powierzchnia pętli histerezy,

^B mała sztywność, a co za tym idzie-duże odkształcenia w procesie obci; tania,

o duża czułość na zmiany temperatury, Wilgotności, przerwy w obciążaniu itp.