41962 P1200971

Północna peryferia kultury łużyckiej¹

Wielokrotnie już próbowano wyznaczyć północną granicę kultury łużyckiej. Ostatnio podjął się tego zadania K. H. Marschallek na podstawie północnego zasięgu grodzisk łużyckich, pracy ogłoszonej w dziele zbiorowym: Friike Burgen und Sttidtę, Berlin 1954 r. Wymienia on między Łabą a Odrą następujące najdalej ku północy wysunięte grodziska łużyckie: Krakau, pow. Rosslau (dawniej pow. Zerbst niedaleko Łaby); Belzig, pow. Belzig; Schlalach. pow. Belzig; Potsdam, m. pow.; Alt-Landsberg, pow. Straussberg, Stolzenhagen, pow. Angermunde; Kamieniec Szczeciński, pow. szczeciński wiejski. Tymczasem świeże badania dra Schubarta w Kratzeburg, w pow. Neustrelitz w Meklemburgii, w miejscowości położonej daleko na północ od domniemanej północnej granicy kultury łużyckiej, jaką przyjmuje Marschallek, wykazały istnienie tam grodziska z typową ceramiką łużycką z późnej epoki brązu, a nawet przy ujściu Odry znajdują się grodziska z ceramiką łużycką w Golm na wyspie Uznam (NRD) i w Lubiniu na Wolinie. Artykuł Unverzagta w „Ausgrabungen und Fundę”, rocznik 3, 1958 r., str. 64 i nast., wymienia cały szereg dalszych grodów leżących na północ od granicy przyjętej przez Marschallka, tak, że już dziś wiadomo, że granica ta nie odpowiada rzeczywistości. Ponieważ nie znam materiału z grodzisk meklemburskich i póinocno-brandenburskich z autopsji, ograniczę się do znalezisk z Polski północnej. Jeżeli uwzględnimy nasamprzód obszar między dolną Odrą i dolną Wisłą, to badacze niemieccy: W. La Baume i Kersten przyjmowali, że już w III okresie epoki brązu Germanie przekroczyli dolną Odrę, zajmując teren między Odrą a Parsę-

7

1

Praca niniejsza Jest referatem wygłoszonym w sierpniu 1958 r. na Międzynarodowym Kongresie Archeologicznym w Hamburgu.