43765 sr5

głodu, orzechy te uratowały życie tysiącom Hindusów.

Gęste zarośla orzecha wodnego nadają jeziorom wygląd zielonej łąki. Hindusi mają specjalne czółna do sadzenia, pielenia i zbierania kotewki zwanej przez nich „singara". Biedacy, nie mający czółen, zbierają orzechy do koszów stojąc po pas w wodzie. Pewną przestrzeń wody z orzechami można wydzierżawić z prawem zbioru. Wodne „pola*⁴ kotewki ogradza się pływającymi pniami bambusu. W mieście Benares wyrabiają z orzechów wodnych poświęcane później naszyjniki. Hindusi jedzą kotewkę z solą i pieprzem, gotują z niej polewkę i wypiekają chleb. Orzechy miele się w ręcznych młynkach albo kładzie się na noc do wody, aby rano zagnieść ciasto. W smaku chleb z kotewki przypomina chleb pszenny.

Orzech wodny jest rośliną wieloletnią. Co roku z jego korzenia wyrastają nowe pędy. Orzechy po wyschnięciu tracą zdolność kiełkowania, dlatego należy je przy przenoszeniu do innych zbiorników umieścić w naczyniach z wodą.

W Indiach orzechy zebrane jesienią, a przeznaczone do posiania na wiosnę, zakopuje się w ziemi na okres zimowy.

Kotewkę hodują też na Cejlonie, w Japonii, Chinach i na południu Afryki aż po ujście rzeki Zam-bezi.

Czytelniku, jeśli znajdziesz gdzie orzechy wodne, to nie wyrywaj ich i nie zjadaj wszystkich, lecz rzuć je do innych zbiorników wodnych niedaleko od brzegu, na głębokość nie większą niż 0,7—1 m. Miejsce posiewu trzeba oznaczyć kijami lub kamieniami, aby obserwować potem, jak z „kotwicy*⁴

rozwinie się roślina. Lepiej zachować jednak w tajemnicy rozmnażanie „orzecha diabelskiego", przede wszystkim zaś nie mówić na razie nikomu, że jest on jadalny i smaczny. Niech się rozmnoży u nas ta roślina tak zajmująca i pożyteczna.

Warto, aby zastępy harcerzy zajęły się ochroną tej niezwykłej, a rzadkiej i ginącej roliny.

Jeśli ktoś z nas zabłądzi lub jakiekolwiek powody zmuszą go do przebywania w lasach, będzie mógł zaspokoić głód Chlebem podwodnym — kłączami lilii wodnej, pałki, trzciny i łączenia.

Ale czas już przejść do miejsc suchych, aby i tam poszukać ciekawych roślin.