47290 ScannedImage 15

- 125

ludność, lctćra zaczęła wyrażać swe niezadowolenie z panowania nad nimi zwykłych śmiertelników i nabierać przekonania, że Białych również można pokonać 1 zwyciężyć, gdyż są tak samo śmiertelni, jak wszysoy Inni ludzie. Obudziło się wśród ludnośoi głębokie niezadowolenie z zaistniałej sytuacji, pasywny i aktywny opór przeciwko tej sytuacji oraz tęsknota za dawnymi, dobrymi ozasaml, kiedy na wyspie‘nie byłe białych śmiertelników. V 190^ r., jak już wiemy, wykryto planowany spisek przeciwko administracji niemieckiej, którego oelem było wymordowanie Europejczyków i przywłaszczenie sobie ich dóbr materialnych. Spisek nie,

102

udał się, a spiskowców surowo ukarano . Dziewięoiu głównych przywódców spisku skazano na śmierć, inni zaś musieli opuścić swe wioski 1 zostali poddani stałej i ścisłej inwigilacji polioyjnej.

Gdy siedziba administracji niemieckiej została przeniesiona w 1897

r. z Bcgati (Stephanaort) do Madang, sformułowane zostało prawo regu-

lująoe polltyozny status Wyspiarzy oraz wprowadzająoe segregaoję raco-103

wą , Podarunki dla ludności stawały się coraz rzadsze, a zarobki za wykonaną praoę coraz niższe. Za tanie pieniądze wykupywano ziemię pod plantaoje palm kokosowych, nie zwracając uwagi na potrzeby ludnośoi.

Dla wzmocnienia zaś prestiżu w realizacji nowego porządku uformowano oddziały policji uzbrojonej w karabiny i bagnety. Ta sytuacja „^powodowała odrodzenie się wśród ludnośoi lokalnego mitu o dwóch braciaoh Ki—

10*i

libob i Manup oraz Jego adaptację do tej sytuaoji . Mit głosi, że Manup otworzył kulturę materialną zarówno Białych, jak i Wyspiarzy, ale pokłóoiwszy się ze swym bratem Kilibobem żeglował wzdłuż wybrzeży Nowej Gwinei i szukał sposobnośoi, aby uprzystępnić ludziom dobra, które stworzył. Ludność jednak wybrała nowogwinejską formę kultury, a teraz oczekuje na przybycie Kiliboba, który ma przynieść dobra i wytwory kultury europejskiej. Mit zatem wyjaśnia fakt wyższości kultury europejskiej oraz uzasadnia przekonanie Wyspiarzy, że dobra materialne Białyoh prawnie im się również należą, gdyż nie zostały wyprodukowane przez Białych, lecz pochodzą od przodków. Opowiadaniem mitu tłumaczono sobie dlaozego Europojozyoy mają broń palną, a Wyspiarze tylko luki i strzały. Wzrastało przy tym oczekiwanie na nadejście czasu, kiedy przybędą Kilibob i Manup, zapoczątkują ozas pokoju i dostatku (cargo) oraz przyniosą broń, za pomooą której Wyspiarze będą mogli walczyć z Europejczykami. Mit dawał również motyw do ewentualnej zbrojnej akoji przeciwko Białym, aby im odebrać dobra, które są przewidziane dla NowogwineJeżyków.

Por. Annual Reports on New Guinea 190^-1905, s. 70, 258. Por. E.P. Wolfers, dz.cyt., s. 62-73.

Ink

Por. A. Ą,ufinger, art.cyt. , s. 313-315.