ną. Osadnik — to skrzynia wykonana z desek o pojemności 3—5 m3 i wysokości 80 cm wpuszczona w ziemię. Osadnik na zawiesinę wykonuje się jednokomorowy lub dwukomorowy. Jed-nokomorowy osadnik stosuje się wówczas, gdy zawiesinę glinia-
Rys. 4. Osadnik dwukomorowy
ną robimy z gliny tłustej o bardzo małej zawartości piasku. Przy glinach średniotłustych używa „ się osadnika dwukomorowego (rys. 4). Ze skrzyni zawiesina gliniana przelewana jest korytem do osadnika przez sito o oczkach 2—3 mm umieszczone nad pierwszą komorą osadnika. W komorze tej następuje osadzanie się piasku i gru-
dek nie rozrobionej gliny, cząstki zaś lekkie dobrze rozrobionej gliny przechodzą do drugiej komory osadnika przez przelew urządzony w środkowej ściance osadnika. Druga komora osadnika jest zasobnikiem zawiesiny glinianej, z którego pobiera się ją do produkcji elementów budowlanych.
Na większych budowach i w zakładach prefabrykacji wskazane jest przygotowanie zawiesiny glinianej sposobem mechanicznym. Mieszanie gliny z wodą odbywa się w tym wypadku w betoniarkach lub mieszarkach. Najodpowiedniejsze są betoniarki przeciwbieżne, które mają większą wydajność i lepiej przerabiają zawiesinę glinianą. Do bębna betoniarki ładuje się glinę uprzednio namoczoną lub podsuszoną i zalewa wodą. Stosunek objętościowy gliny i wody jest taki sam jak przy mieszaniu ręcznym. Mieszanie w betoniarce trwa od 4 do 6 minut. Po wymieszaniu przechyla się bęben betoniarki i wylewa całą zawartość do koryta przez siatkę żelazną o oczkach 8 mm, umieszczoną u wylotu bębna. Przez koryto, którego wylot jest
Witiok stoika Przekroi A-A
zaopatrzony w siatkę o oczkach 2—3 mm, zawiesina gliniana spływa do osadnika dwukomorowego lub jednokomorowego tak jak przy mieszaniu ręcznym. Nie rozbite bryły gliny usuwa się co pewien czas z bębna betoniarki do rowu, do dalszego moczenia. Przy większym zapotrzebowaniu na zawiesinę przygotowuje się dwa osadniki. Wybierając zawiesinę z jednego osadnika napełnia się równocześnie drugi i w ten sposób unika się przerw w pracy.
Przed pobraniem zawiesiny glinianej z osadnika należy sprawdzić jej gęstość po uprzednim przemieszaniu zawartości zbiornika gracą.
Sprawdzanie gęstości zawiesiny glinianej dokonuje się za pomocą stożka pomiarowego pokazanego na rys. 5.
Rozwinięta powierzchnia stożka
F
Stożek pomiarowy wykonuje się z blachy grubości 1 mm, w kształcie wycinka koła o promieniu 15 cm. Po zwinięciu blachy otrzymujemy stożek, na tworzącej którego oznacza się podziałkę centymetrową. Ciężar stożka wraz z uchwytem i balastem (piasek lub śrut) powinien wynosić 300 g. Do wyrobów z tworzyw cementowo--glinianych używa się zawiesiny glinianej o takiej gęstości, przy której stożek jest całkowicie zanurzony, lecz nie tonie. Gdy podczas pomiaru gęstości zawiesiny glinianej stożek nie jest zanurzony całkowicie, świadczy to, że zawiesina jest za gęsta i należy dodać nieco wody. Jeżeli zaś stożek tonie, oznacza to, że zawiesina jest za rzadka i należy nadmiar wody usunąć ze zbiornika. Wykonać to można przez pozostawienie zawartości zbiornika w spokoju, po pewnym zaś czasie nadmiar wody z wierzchu zawiesiny można usunąć ze zbiornika. Następ-