47737 soc 32

W badanych rodzinach pojawiły się antyzdrowotnetenden-cje _Łw stosunku do używek. Wzrosła liczba osób palących papierosy .(23 % w stosunku do wcześniej palących). W poje-dyńczych przypadkach wymienia się także zwiększenie picia kawy i spożycia alkoholu.

Konkludując można stwierdzić, że sytuacja choroby w rodzinie pogarsza jej warunki zdrowotne związane, między innymi, ze stylem życia, który zmienia się niekorzystnie ze względu na różnego rodzaju reakcje w postaci bezsenności, braku apetytu, obniżenie standardu odżywiania. Konieczność intensywniejszego włączenia''się w życie rodziny powoduje narastający .deficyt wypoczynku. Wzrasta też korzystanie z .używek, które jest antyzdr.o.wo.tfiym. sposobem odreagowywania ąąpjęć i trudności związanych z chorobą w rodzinie.

5. Uwagi końcowe

Prezentowane badania wykazały, że choroba jednej osoby w rodzinie jest sprawą nie tylko tej jednostki, lecz w różny sposób obejmuje także pozostałych członków rodziny. Problem chorowania rozciąga się na wszystkich lub praw\e wszystkich członków rodziny i sprawia, że cała rodzina jest „uwikłana w chorobę”. Powoduje to określone konsekwencje dla jej funkcjonowania. Wywołane chorobą zmiany, to przede wszystkim znaczne ograniczenia funkcjonalności rodziny aż do całkowitego zaniechania niektórych czynności codziennego życia. Tak objawia się choroba całej rodziny, taka jest forma rodzinnego uwikłania w chorobę. Jeśli nawet jest ktoś w rodzinie (np. małe dziecko), kto nie jest włączony w opiekę i pomoc choremu, ani nie jest w stanie aktywizować się w inny sposób, to jego uwikłanie w chorobę polegać może na pozbawieniu zazwyczaj uzyskiwanych świadczeń. „

Rzeczywisty, społeczny rozmiar chorowania, przez swe reperkusje rodzinne, okazuje się daleko szersży, niż to wynika ze statystyczno-epidemiologicznych danych o częstotliwości występowania chorób w populacji. Dane te przedstawiają

jodynie; indywidualne problemy zdrowotne. Kontekst rodzinny zwielokrotnia te dane. Wskazuje rozmiar współuczestnictwa w chorobie całej rodziny, wszystkich osób „uwikłanych w chorobę”. Dopiero takie podejście ukazuje ilościowy i jakościowy rozmiar chorowania w społeczeństwie.

Przedstawiona analiza ma ną celu także ukazanie tych obszarów życia rodzinnego, które w przypadku choroby powinny być wspomagane z zewnętrz. W sytuacji choroby rodzinie potrzebne są różne formy pomocy i usług od grup społecznego wsparcia, czy to grup pierwotnych (dalsza rodzina, znajomi, środowisko lokalne) czy wtórnych (instytucje, stowarzyszenia). Dotychczasowa, zupełnie sporadyczna pomoc, z jakiej korzystają nieliczne rodziny, nie równoważy konsekwencji rodzinnego chorowania. Wprawdzie rodziny same usiłują mobilizować się do zrównoważenia powstałych w związku z chorobą deficytów w poszczególnych funkcjach, to jednak oceniany przez nie bilans nie jest korzystny.

Starano też się zwrócić uwagę na szczególnie trudną sytuację rodzin o niepełnej strukturze, gdyż ich możliwości kompensowania ograniczeń i radzenia sobie z trudnościami są minimalne. Dlatego pomoc dla tego typu rodzin powinna być większa, niż dla rodzin pełnych.

Bez względu jednak na zróżnicowanie strukturalne rodzin faktem są niekorzystne zmiany w rodzinach chorych osób. Fakt ten powinien być brany pod rozwagę w polityce społecznej na rzecz rodziny.

Przypisy

¹    Z. Tyszka: Założenia i reguły metodologiczne poznańskiej szkoły badań nad rodziną, w: Z. Tyszka (red.), Poznańska szkoła badań nad rodziną, Poznań 1090.

²    M. Sokołowska: Poznawcza i społeczna tożsamość socjologii medycyny, w: Socjologia zdrowia i medycyny. Konwersatorium 1986-1988, materiały, Warszawa 1909.'

^;) Z. Knwczyńska Butrym: Socjologia rodziny i socjologia zdrowia -wiedza komplementarna, Boczniki Socjologii Rodziny tom 11,1990; Z. Woźniak: Socjologiczne badania nad rodziną w relacji do badań kontynuowanych przez inne dyscypliny naukowe, w; Z. Tyszka (red.), Poznańska szkolą..., op. cit.

¹ T. Parsons: Struktura społeczna a osobowość, Warszawa 1969.

115