41512 Zdjęcie0541 (2)

3.    mówi spokojnie;

4.    jest przywiązany do rzeczy wielkich (Ojczyzny);

5.    jest gotowy do poświęcania życia dla tych rzeczy;

6.    nie rzuca broni;

7.    nie krzywdzi nikogo;

8.    nie naraża się na niebezpieczeństwo ani chętnie ani dla rzeczy błahy^

9.    jest wstydliwy w sensie zarówno takim, że zachowania umiaru po, między bezwstydem i skrąjnąnieśmiałościąjak i postępuje włak wie oraz uczciwie;

10.    ma słuszne prawo do czci za swoje zasługi;

11.    jest pozornie mężny.

Zaletami żołnierzy zawodowych w wypowiedziach Arystotelesa jej właśnie pozorne męstwo i profesjonalizm. Oni bowiem jedynie czynią^ wrażenie mężnych dlatego, że [...] zdają sobie sprawę z położeniu Zawodowi żołnierze mogą [...] na podstawie doświadczenia najłatwią zadawać ciosy i uchylać się od nich, ponieważ umieją obchodzi^ z orężem i zaopatrzeni są w taką broń, która jest najodpowiedniejsi do zadawania ciosów, jak i do uchylania się od nich. Walczą tedy [,_Hj jak zapaśnicy [...] i w tego rodzaju zapasach najlepiej do walkiprzy sposobieni są nie najmężniejsi, lecz najsilniejsi pod względem fikanym. Żołnierze zawodowi stają się jednak tchórzami, gdy niebezpieczeństwo zbytnio wzrośnie...^M.

Męstwo, profesjonalizm i słuszna duma jako zalety żołnierzy zawodowych [...] należy wprawdzie uznać za dobre — pisze Arystoteles nak nie stanowią one bezwzględnie ostatecznego celu państwa, a tyl-ko są środkiem do niego*⁵. Celem państwa jest doskonałość i sprzyjanie realizacji szczęścia ludzi, a one nie polegają na prowadzeniu wojen, leczą zażywaniu wolności i dostatku. Preferowanie wojowniczości prowadził) tego, że ludzie i państwa potrafią utrzymywać się tylko wówczas, kiedy prowadzą wojny, ...a giną, gdy panowanie zdobędą. W okresie pokji bowiem zatracają, niby rdzewiejące żelazo, swoją hardość...*⁶. Znaczy to, że ważniejsze są cnoty obywatelskie, niż żołnierskie, i je przede wszystkim trzeba wykształcać.

⁸⁴    Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 5, dz. cyt., s. 138-139.

⁸⁵    Tenże, Polityka, Wrocław 1953, s. 233.

⁸⁶    Tamże, s. 139.

Zalety d< 0 ile jeszcze stotelesadoł zalety, któn pięknością i wojownikier hańbę zami państwa gi, nią Hermes niż tego roa ty obywatel fmiuje je, ji wadąPrzet (wojownik* zarówno wi

W trąd ceroniśw. Platona i A mu. Drugi ry chrzęści miała racj< właściweg zasada słu Zasada ta Zasad ne, zgodni każdemu, sady tej w Słuszr z prawem natura i ję słuszność

⁸⁷    Aiystotel

⁸⁸    Tamże, s.

98