50569 PwTiR157

312 Rozdział 9

w zakresie stosunków organizatorów turystyki z przewoźnikami lotniczymi i morskimi. Przy tym w razie przelotu uczestników wycieczki zagranicznej samolotem rejsowym to dany przewoźnik lotniczy staje się kontrahentem pasażera uczestniczącego w wycieczce. Podobnie w przypadki^ wycieczek morskich klient organizatora turystyki wchodzi w dwa stosunki zobowiązaniowe: jeden wiążący go z biurem podróży organizującym taką wycieczkę, a drugi będący stosunkiem prawnym z udziałem oznaczonego przewoźnika morskiego.

Jednak zasadą jest, że organizator turystyki ponosi odpowiedzialność za działania wszystkich bezpośrednich realizatorów' usług, składających się na pakiet usług turystycznych uzgodnionych z danym klientem. Z tymi wykonawcami usług klient z reguły nie wchodzi w żadne stosunki prawne. Wyjątkiem są wspomniane stosunki z przewoźnikami lotniczymi i morskimi, jak również sytuacje, gdy wyraźnie zostało w drodze umownej ustalone, że określone usługi dodatkowe wymagają odrębnego uiszczenia należności na rzecz wykonawców' (np. jest częstą praktyką, że uczestnicy wycieczki sami opłacają bilety wstępu do muzeów, zwiedzanych zamków, pałaców lub innych zabytkowych miejsc).

Również w przypadku krajowych imprez turystycznych organizator turystyki najczęściej posługuje się licznymi podwykonawcami, za działalność których musi przyjąć na siebie w' zasadzie pełną odpowiedzialność. Takimi podwykonawcami są przede wszystkim przedsiębiorcy hotelarscy, przedsiębiorcy wynajmujący autokary wraz z kierowcami, prowadzący restauracje lub inne zakłady gastronomiczne, organizatorzy imprez sportowych, kulturalnych, rozrywkowych itp., przewodnicy turystyczni, podmioty działające w innych celach niż zarobkowe (np. parki narodowe lub skanseny), różni przedsiębiorcy będący realizatorami szczególnych usług wchodzących w skład pakietu usług turystycznych uzgodnionego z klientem (np. świadczący usługi w tzw. parku wodnym, parku rozrywki lub wesołym miasteczku).

Powtarzające się stosunki prawne powstające między organizatorami imprez turystycznych a ich podwykonawcami zwykle są oparte na zawartych umow^rach o współpracy. Takie umowy mogą ustalać szczególne sposoby zawierania konkretnych umów z poszczególnymi podwykonawcami, zasady zmiany oraz wykonywania tych umów, jak też szczególne formy rozliczeń między stronami. Zgodnie z zasadą swobody kontraktowej ustalenia zarówno umów o współpracy. jak i konkretnych umów zawieranych przez organizatorów turystyki z podwykonawcami, mogą być zasadniczo dowolnie kształtowane. Jednak w świetle przepisów k.c. określona umowa może okazać się nieważna, jeśli będzie sprzeczna z normami prawnymi o charakterze imperatywnym, bądź z zasadami współżycia społecznego, albo mieć na celu obejście ustawy. Szczególne przepisy prawne mogą przy tym przewidywać inne skutki prawne tego rodzaju sprzeczności.

Omawiane typy umów zawieranych przez organizatorów turystyki należą do umów nienazwanych. Niektóre umowy zawierane przez organizatorów turystyki z podwykonawcami są odrębnie przedstawione w tym podręczniku. Wynika to z ich szczególnego znaczenia praktycznego i z reguły posiadania specyficznych cech, na które warto zwrócić uwagę. Szczególne miejsce wśród tych umów zajmuje umowa alotmentu. zawierana przez organizatorów turystyki z przedsiębiorcami hotelarskimi, co jest omówione w następnym punkcie tego rozdziału. Wyjątkowymi cechami odznacza się umowa najmu środka transportowego z obsługą, bliżej przedstawiona w punkcie 5 tego rozdziału podręcznika. Odesłania do innych partii podręcznika wymagają również specyficzne stosunki organizatorów turystyki z różnymi zakładami gastronomicznymi, świadczącymi usługi żywieniowe na rzecz uczestników imprez turystycznych, czemu poświęcone są rozważania zawarte w punktach 16 i 17 tego rozdziału.

Natomiast innego typu stosunki prawne istnieją między organizatorami turystyki a ubezpieczycielami. Ci ostatni bowiem nie są podwykonawcami organizatorów turystyki lecz podejmują się świadczenia kwalifikowanych usług finansowych związanych z ryzykiem, jakie nieuchronnie łączy się z organizacją imprez turystycznych i udziałem w nich turystów. Świadczone na rzecz organizatorów turystyki usługi ubezpieczeniowe mają przy tym - w wypadkach określonych przez ustawę o usługach turystycznych - charakter obligatoryjny,

0    czym jest mowa w punkcie 21 tego rozdziału podręcznika.

Warto podkreślić, że organizatorzy turystyki i pośrednicy turystyczni często działają jako agenci ubezpieczycieli. Zawarta umowa agencyjna jest wtedy źródłem motywacji organizatorów turystyki i pośredników turystycznych do starań, aby klienci decydowali się na zawarcie różnych umów ubezpieczenia związanych z ryzykami, na które narażeni są turyści. Korzyści z tego są zasadniczo dla wszystkich: organizatorów turystyki i pośredników turystycznych oraz ich klientów, jak też przede wszystkim dla samych ubezpieczycieli. Znalazło to wyraz w dokonanej w 2005 r. nowelizacji ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym z 2003 r. Dzięki tym zmianom przepisów tej ostatniej ustawy nie stosuje się do wykonywania takiego pośrednictwa przez organizatorów turystyki

1    pośredników turystycznych w razie zrealizowania ustawowych warunków. Oznacza to stosowanie znacznych ułatwień, o ile łącznie są spełnione cztery warunki:

•    zawierana umowa ubezpieczenia wymaga wiedzy jedynie w zakresie oferowanej ochrony ubezpieczeniowej, a więc informacji stosunkowo ograniczonych;

•    pośrednictwo ubezpieczeniowe nie jest podstawową działalnością przedsiębiorcy, jakim jest organizator turystyki lub pośrednik turystyczny, a jedynie działalnością uzupełniającą;

•    umowa ubezpieczenia jest zawierana jako uzupełnienie usług świadczonych przez organizatora turystki lub pośrednika turystycznego i dotyczy ryzyka