51248 wstęp do teorii polityki img 70

75

a także implikacje braku skutecznej władzy państwowej w istniejących i podlegających fragmentacji państwach dla ewentualnych konfliktów”.

Generalnie, można zgodzić się z określeniem Barry’cgo Buzana, że „przedmiotem studiów nad bezpieczeństwem jest polityka, której celem jest wolność od zagrożeń, a są one jstudia nad bezpieczeństwem - I.P.] działem stosunków' międzynarodowych”⁵⁸. Jakkolwiek jest to definicja bardzo lakoniczna, nie ogranicza niepotrzebnie pola badań i obejmuje wszystkie aspekty pojęcia bezpieczeństwa, również w nowym, szerokim podejściu.

Interesującą tezę o nowych wymiarach bezpieczeństwa proponuje James N. Roscnau, wskazujący na zjawisko „fragmegracji” (ang.fragmegration) - czyli „złożonego desygnatu łączącego interakcję [procesów - I.P.] fragmentacji i integracji z naciskiem na interakcję” - jako źródło globalnej, systemowej niepewności i potencjalnych zagrożeń dla bezpieczeństwa ludzi i państw'⁵⁹. Pojęcie to oznacza istnienie równoczesnych przeciwstawnych napięć - rozpadu i łączenia, w których współistnieniu kształtuje się tożsamość i bezpiec/.eństw-o uczestników systemu.

Proces fragmegracj i ma źródła ekonomiczne (globalizacja, powitanie organizacji transnarodowych), społeczne (postęp technologiczny, rozwój globaiizująccj się gospodarki prowadzący do fragmentacji struktur społecznych, ruchy społeczne o charakterze międzynarodowym) i polityczne (ogólnoświatowa preferencja dla demokratycznej formy rządów, malejąca zdolność państwa do zapewnienia potrzeb obywatela w rosnąco współzależnym święcie). Jak słusznie zauważa Roscnau, globalizacja odnosi się nie tylko do współpracy, ale i konfliktu, stąd znaczenie tego zjawiska dla bezpieczeństwa międzynarodow-ego⁸⁰. Ten sam autor sformułował wręcztezęo globalizacji samego bezpieczeństwa. Również do tego specyficznego procesu odniósł stwierdzenia o sposobach i prawach dynamiki globalizacji: „przez dwukierunkowa (dialogowe) interakcje ułatwiane przez nowe technologie w telekomunikacji; przez jednokierunkową (monologową) komunikację za pośrednictwem mass mediów; współzawodnictwo; przez izomorfizm instytucjonalny”⁶¹.

Z drugiej strony, pojawia sic też teza o regionalizacji bezpieczeństwa po zakończeniu „zimnej wojny” i rozpadzie Związku Radzieckiego. Jej zwolennicy twierdzą, że pomimo utrzymywania się zagrożeń o charakterze globalnym (ttp. broń masowego rażenia), następuje regionalizacja bezpieczeństwa, pojmowana jako róż-

” taką listę postulatów sformułowali James E. Dougheny i Robert L. Pfaltzgraff Jr. zob. James E. Dougherty, Robert L. Pfaltzgraff, Jr., Contending Theorics ofInternational Relatiom: A Compre-hensive Survey\ wyd. IV, New York: Longman 1997, s. 563 -564.

⁵⁸    Zob. Buzan, „»Changc and Insecuritye...”, s. 2. Por. Edward A. Kołodziej, „Security Studies forthe Ncxt Millenium: Quo Vadis?”, [w:] Croft, Territf (red.), op.cit., s. 19 i 21.

⁵⁹    Zob. James N. Roscnau, „New Dimensions of Security: Tbe łnteraction of Globalizmu and Localizing Dynamics”, SecurityDialogutt, Vol. 25, No. 3, Seplember 1994, s. 256-257.

" Ibidem, s. 259-267.

⁶¹ Szerzej zob. James N. Roscnau, „Tire Dynamics of Orlobalization: Toward an Opcrationa) Formulalion”, Security Dialogue, Voi. 27, No. 3, Scptember 1996, s. 257-261.