54417 scan4 (5)

Lub naścienne kobierce z portretami imama Szamila, sugerujące, iż Dagestańczycy nie są zbyt pryncypialni, jeśli chodzi o koranicz-ny zakaz przedstawiania postaci. Na górze oddzielne pomieszczenia dla kobiet, zwykle mniejsze, skromniejsze, czasami z widokiem na modlących się panów. Nigdy odwrotnie. Przy wejściu miejsce do ablucji przed namazem, czyli coś na kształt łazienki, gdzie powinno się umyć nogi, ręce i twarz.

Choć mieszkańcy Maali są bardzo religijni, daleko im od radykalizmu. Po prostu próbują żyć z zgodnie z zasadami wiary. Wielu stara się odprawiać pięciokrotny namaz (co robili nawet w czasach sowieckich). We wsi wprowadzono także pewne elementy szarijatu, przede wszystkim zakaz sprzedaży alkoholu. Pije się rzeczywiście niewiele, choć każdy szanujący się gospodarz trzyma dla gości nalewkę, którą i sam nie pogardzi, gdy nadarzy się ku temu okazja. Wszystkie kobiety we wsi, nawet młode, noszą chustki. Wielu maalińcom udało się też odbyć pielgrzymkę do Mekki.

*

Zakutane w chusty i chałaty kobiety oraz wyglądający groźnie brodaci dziadkowie w papachach chętnie pozowali do zdjęć. Młodsi fotografowali również nas. Najnowszymi modelami komórek, prosto z moskiewskich salonów.

-    A zdjęcia z naszego święta gdzieś potem będą? W gazecie?

-    Nie, na stronie internetowej.

-    A jaki adres?

-    www.kaukaz.net...

Nastoletni Maga łączy się przez komórkę z internetem i szybko ładuje stronę. Chłopaki z zainteresowaniem przeglądają umieszczone tam fotografie z Kaukazu. Wokół młodzieży zbierają się starsi, sypią się komentarze.

-    Wrzucicie reportaż z naszej wsi? Poczekaj, i ja was sfotografuję. Umieścimy was na naszej stronie.

Byliśmy bardzo pozytywnie zaskoczeni. O Maali i maalińcach nie wiedzieliśmy wcześniej nic. Nie ma tu żadnych atrakcji w zachodnim rozumieniu tego słowa, żaden znany nam podróżnik tamtędy nie przejeżdżał (a w każdym razie tego nie opisał). Nie przeprowadzano tu żadnej „operacji antyterrorystycznej”, nie polowano na salafitów. Słowem, nie działo się tu nic, co mogłoby przyciągnąć uwagę dziennikarzy lub podróżników.

A jednak Maali to jedna z najbardziej dynamicznych, optymistycznych i otwartych, a przez to ciekawych dagestańskich wiosek, w jakich byliśmy. Ludzie nie boją się tam nowoczesności, nie obawiają kontaktów z obcymi, nie widzą w nich potencjalnych szpiegów. A jednocześnie dbają o zachowanie tradycyjnego stylu życia. Póki co, udaje im się to łączyć.

*

O historii aułu opowiedział nam Telmen - miejscowy nauczyciel, który zaprosił nas na nocleg. Mieszkańcy Maali są Awarami, przede wszystkim jednak po prostu maalińcami. Identyfikacja z własnym dżamaatem jest niezwykle silna. Mówią własnym dialektem, który tylko w około trzydziestu procentach jest zrozumiały dla pozostałych Awarów. Zachowaniu tradycji i własnego języka służy ściśle przestrzegany do dziś zwyczaj aranżowania małżeństw, które zawierane są niemal wyłącznie pomiędzy mieszkańcami wioski.

Kiedyś na terenie Maali żyli Gruzini. Przybyli tu około X-XI wieku, dokładnie nie wiadomo, po co i dlaczego. Czy to chcąc schronić się przed skutkami konfliktów pomiędzy gruzińskimi książętami, czy też po prostu w poszukiwaniu lepszego życia. A może byli to gruzińscy misjonarze, których wielu w tamtych czasach przybywało do zachodniego Dagestanu? Odnosili oni spore sukcesy w krzewieniu wiary chrześcijańskiej właśnie wśród pogańskich wówczas Awarów. Wiadomo, że miejscowi Gruzini opuścili ten region mniej więcej w XIV wieku, co tym bardziej mogłoby wskazywać na ich misjonarskie korzenie. Nękanej najazdami Tamerlana Gruzji nie było już wówczas stać na utrzymywanie misjonarskich placówek na północ od Głównego Kaukaskiego Grzbietu. Pozostały po nich jedynie cmentarze, ruiny liczącej niegdyś sto-sto pięćdziesiąt domostw wsi oraz nazwy niektórych miejscowości, sugerujące, że mieszkali tu kiedyś Gruzini.

69